Της Έλενας Βογιατζή
Στη γειτονιά του Σενέκταντι της Νέας Υόρκης, ο ήχος της μπάλας που χτυπούσε στο σπίτι της οικογένειας Βαν Ντερβίρ «τάραζε» συχνά πυκνά την ησυχία των γειτόνων, αλλά και την ηρεμία του πατέρα που έβλεπε τη μεγαλύτερη -από τα πέντε παιδιά- κόρη του, να ασχολείται περισσότερο απ’ όσο έπρεπε με το μπάσκετ.
«Αυτό το άθλημα δε θα σε πάει ποτέ πουθενά!», της είπε με έντονο ύφος μία μέρα, όταν της ζήτησε να αφήσει την μπάλα του μπάσκετ και να διαβάσει τα μαθήματα για το σχολείο της.
Κι όμως! Σχεδόν πέντε δεκαετίες μετά από ‘κείνη την ημέρα, το κορίτσι που λάτρευε το μπάσκετ, η Τάρα Βαν Ντερβίρ, πέτυχε να πάει μέσω του αθλήματος όπου μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.
Από την κορυφή του NCAA και τη «στέψη» της ως Χρυσή Ολυμπιονίκης με την ομάδα των ΗΠΑ (το 1996), μέχρι την είσοδό της στο Naismith Memorial Basketball Hall of Fame (το 2011) αλλά και την αναρρίχησή της το 2020 στην κορυφή της λίστας με τους προπονητές που έχουν τις περισσότερες νίκες στο κολεγιακό πρωτάθλημα των γυναικών, ξεπερνώντας την αείμνηστη Πατ Σάμιτ και τον προπονητή του Κονέκτικατ, Τζίνο Oριέμα.
Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις των ανθρώπων από το χώρο του αθλητισμού, έτσι και σ’ αυτήν της προπονήτριας του Στάνφορντ -η οποία εφέτος συμπληρώνει τον 37ο χρόνο της παρουσίας της στο πάγκο των πρωταθλητών της περιφέρειας Pac-12, Κάρντιναλ– το μονοπάτι που οδηγούσε προς την επιτυχία, δεν ήταν στρωμένο με «άνθη και ροδοπέταλα».
Η 69χρονη προπονήτρια, στη μακρά επαγγελματική διαδρομή που ξεκίνησε το 1978, χρειάστηκε να κάνει υπομονή και, κυρίως, να επιμείνει στο στόχο που έθεσε κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ‘70, οπότε αποφάσισε να γίνει κόουτς σε κολεγιακές ομάδες.
Είκοσι αιτήσεις για μία «χρυσή» ευκαιρία
Η αρχή έγινε όταν ο πατέρας της την προέτρεψε να βοηθήσει ως ασίσταντ κόουτς την μεγαλύτερη αδερφή της, τη Μαίρη, στη σχολική ομάδα μπάσκετ κοριτσιών, σκεπτόμενος πώς θα αξιοποιούσε η νεαρή Τάρα τον άφθονο ελεύθερο χρόνο που είχε στη διάθεσή της μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου των σπουδών της, και όχι πώς θα μπορούσε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το μπάσκετ. Άλλωστε και η ίδια η Τάρα, εκείνη την περίοδο, εξέταζε το ενδεχόμενο να συνεχίσει τις σπουδές της πηγαίνοντας στη Νομική σχολή.
Η επαφή της όμως με το μπάσκετ από τη θέση της ασίσταντ κόουτς την οδήγησε στο τελικό συμπέρασμα ότι η δουλειά της προπονήτριας θα είχε πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τα νομικά. Κι έτσι, σε κάθε ευκαιρία που της δινόταν, πήγαινε σε διάφορα μπασκετικά καμπ, ενώ ταυτόχρονα έστελνε αιτήσεις σε πανεπιστήμια, με την ελπίδα ότι κάποιο θα της έδινε τη «χρυσή» ευκαιρία.
Από τις συνολικά είκοσι αιτήσεις που έστειλε, τελικά μόλις δύο πανεπιστήμια ανταποκρίθηκαν. Ένα εξ αυτών ήταν το Οχάιο όπου συνέχισε τις σπουδές της, παίρνοντας στο δεύτερο χρόνο της παρουσίας την ευκαιρία να καθίσει στον πάγκο της ομάδας ως ασίσταντ κόουτς.
Λίγο καιρό αργότερα, το 1978 έπιασε και την πρώτη της δουλειά ως χεντ κόουτς στο πανεπιστήμιο του Αϊντάχο. Ακολούθησε μία άκρως επιτυχημένη τετραετία στο Οχάιο Στέιτ (από το 1980 έως το 1984) ώσπου, το 1985, βρέθηκε στην ηλιόλουστη Καλιφόρνια και το περίφημο Στάνφορντ.
«Το Στάνφορντ είναι σαν οικογένεια»
«Η Καλιφόρνια, ξέρετε, είναι σαν την Ελλάδα. Μία υπέροχη πολιτεία με υπέροχο καιρό και ευτυχισμένους ανθρώπους», θα πει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΕΟΚ Μagazine η σπουδαία προπονήτρια, η οποία τον Μάιο επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη χώρα μας, προσκεκλημένη του Κολλεγίου ACS στο σεμινάριο μπάσκετ που διοργάνωσε.
«Η Ελλάδα είναι φοβερή χώρα! Από εκείνες στις οποίες μόλις βρέθηκα άρχισα να… τσιμπιέμαι για να καταλάβω αν πράγματι είμαι εδώ»
«Έχει απίστευτη Ιστορία. Την εντυπωσιακή Ακρόπολη, το νόστιμο και υγιεινό φαγητό το οποίο λάτρεψα, τους ανθρώπους που ήταν πολύ καλοί και φιλικοί μαζί μου… », συμπλήρωσε.
»Τους οδηγούς που δεν πατάνε συνέχεια την κόρνα του αυτοκινήτου όπως συνήθως συμβαίνει στις ΗΠΑ (γελάει)».
Και το μπάσκετ; Ποια είναι η εικόνα που έχετε για το μπάσκετ Γυναικών στην Ελλάδα;
«Το μπάσκετ είναι διεθνώς ένας δημοφιλές σπορ και είναι πολύ εντυπωσιακό να βλέπεις να μεγαλώνει διαρκώς και στην Ελλάδα. Νομίζω ότι στη χώρα σας το μπάσκετ των γυναικών σταδιακά θα ανέβει. Πιστεύω ότι θα έχει λαμπρό μέλλον. Υπάρχουν, άλλωστε, και πολλά ταλαντούχα κορίτσια αρκετά εκ των οποίων βρίσκονται σε Κολέγια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο δικό μας πανεπιστήμιο έχουμε την Έλενα (σ.σ. Μποσγανά)».
Πριν πούμε περισσότερα πράγματα για την Έλενα, θα ήθελα να μας μιλήσετε για τη δική σας παρουσία στο Στάνφορντ. Τριάντα επτά χρόνια, είναι σχεδόν μια ολόκληρη ζωή. Η ομάδα του πανεπιστημίου θα είναι πια σαν οικογένεια για εσάς.
«Ναι, είναι σαν μία κοντινή οικογένεια. Το σημαντικότερο είναι ότι υπάρχει αδελφοσύνη και αλληλεγγύη. Επιπλέον, έχει εξαιρετικούς μαθητές και πολύ ταλαντούχους».
Είστε αρκετά χρόνια προπονήτρια αθλητριών οι οποίες ταυτόχρονα είναι και φοιτήτριες. Πώς μπορεί ένας/μία κόουτς να διατηρήσει την ισορροπία και να βοηθήσει τις παίκτριες ώστε να είναι αποτελεσματικές στις απαιτήσεις που υπάρχουν στο αθλητικό κομμάτι;
«Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε εμείς από την πλευρά μας, είναι να αξιοποιούμε όσο το δυνατόν καλύτερα γίνεται το χρονικό διάστημα που έχουμε στη διάθεσή μας για τις προπονήσεις μας, κάνοντας μέσα σε αυτό το διάστημα όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα μπορούμε μαζί. Θέλουμε να γίνεται σωστή δουλειά ώστε και το αποτέλεσμα να είναι κι αυτό αποδοτικό και αποτελεσματικό. Ξέρετε, τα κορίτσια έχουν τόσα πολλά πράγματα να κάνουν μέσα στην ημέρα. Να πάνε στη βιβλιοθήκη, να διαβάσουν, να φάνε… Δεν μπορούμε να σπαταλάμε άσκοπα τον χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας για τις προπονήσεις. Πρέπει να είναι αποδοτικές».
Κάνοντας την αποτίμηση της εφετινής αγωνιστικής περιόδου του NCAA, πώς θα την χαρακτηρίζατε για το Στάνφορντ;
«Θεωρώ ότι ήταν μια πολύ καλή χρονιά. Πετύχαμε να φτάσουμε μέχρι το φάιναλ φορ του πρωταθλήματος και να αγωνιστούμε σ’ αυτό. Ωστόσο, κάναμε ένα κακό παιχνίδι στην πιο ακατάλληλη στιγμή (σ.σ. το Στάνφορντ ηττήθηκε στον ημιτελικό από το Uconn). Αυτό όμως δεν αναιρεί την εξαιρετική πορεία που είχαμε στη διάρκεια ολόκληρης της αγωνιστικής χρονιάς. Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι από τις παίκτριες που είχαμε. Ήταν εκπληκτικές. Το Στάνφορντ έχει μεγάλη παράδοση στην κατάκτηση τίτλων. Την προηγούμενη αγωνιστική περίοδο κερδίσαμε το πρωτάθλημα του NCAA, ενώ φέτος, κατακτήσαμε τον τίτλο στην κανονική περίοδο και της σεζόν στην Pac-12 και πήγαμε στο φάιναλ φορ. Πιστεύω ότι στο μέλλον θα γίνουμε ακόμα καλύτεροι».
Εχετε κατακτήσει τρεις φορές το πρωτάθλημα του NCAA. Ποιο θεωρείτε ότι ήταν το δυσκολότερο;
«Ποιο ήταν το δυσκολότερο; Όλα! Αν ήταν, άλλωστε, εύκολο να πάρεις ένα κολεγιακό πρωτάθλημα, τώρα θα είχαμε πάρει άλλο ένα! Όλα ήταν δύσκολα. Στις ΗΠΑ υπάρχουν εξαιρετικές ομάδες με εξαιρετικές παίκτριες. Το πρωτάθλημα είναι πάρα πολύ ανταγωνιστικό. Η αλήθεια είναι ότι καμιά φορά τσιμπάω τον εαυτό μου για να πιστέψω ότι έχουμε ήδη κατακτήσει τρεις τίτλους γιατί, πιστέψτε με, είναι εξαιρετικά δύσκολο να το πετύχεις!».
Δηλαδή, ο τίτλος του 2021, που κατακτήθηκε εν μέσω των ειδικών συνθηκών που δημιουργήθηκαν λόγω του κορωνοϊού και της πανδημίας, δε σας δυσκόλεψε λίγο παραπάνω;
«Το 2021 η δυσκολία ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Οι συνθήκες που επικρατούσαν λόγω του κορωνοϊου επηρέασαν και εμάς ως ομάδα. Ευτυχώς, όμως, σε αντίθεση με τις άλλες, εμείς παίξαμε κανονικά όλους τους αγώνες μας. Ήταν δύσκολα όμως και στο αγωνιστικό κομμάτι. Τα παιχνίδια στο φάιναλ φορ ήταν πολύ δυνατά. Τόσο στον ημιτελικό, όσο και στον τελικό, κερδίσαμε τους αντιπάλους μας με διαφορά ενός πόντου. Υπήρχε πολύ μεγάλη πίεση και ελάχιστος “χώρος” για να “αναπνεύσεις”. Ένα λάθος παραπάνω να έκανες, έχανες το παιχνίδι. Ήταν μία μεγάλη πρόκληση για όλους μας. Αλλά στο τέλος τα καταφέραμε και είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι γι’ αυτό».
Από τoν Δεκέμβριο του 2020, οπότε ο αριθμός των νικών σας ως προπονήτρια στο κολεγιακό πρωτάθλημα γυναικών του NCAA ξεπέρασε εκείνον που είχε η αείμνηστη Πατ Σάμιτ, κάθε αναφορά που γίνεται στο όνομά σας, συνοδεύεται από τον τίτλο «η πολυνίκης κόουτς». Αυτό πώς σας κάνει να αισθάνεστε;
«Να σας πω… Δε νιώθω ότι έχω την Πατ πίσω στην πλάτη μου. Απλώς προχωράω και κάνω τη δουλειά μου. Αυτό, άλλωστε, είναι και το μοναδικό που θέλω. Να κάνω κάθε μέρα καλή δουλειά. Να βελτιώνομαι».
Πρόκληση για την Έλενα η εφετινή χρονιά
Να μιλήσουμε τώρα και για την Έλενα Μποσγανά; Εφέτος ήταν η πρώτη χρονιά της παρουσίας της στο Στάνφορντ. Ποια είναι τα δυνατά στοιχεία που παρατηρήσατε στο παιχνίδι της και ποια εκείνα στα οποία θεωρείτε ότι πρέπει να δουλέψει περισσότερο;
«Νομίζω ότι η εφετινή αγωνιστική σεζόν ήταν μία πρόκληση για την Έλενα. Στην ομάδα υπήρχαν τρεις τελειόφοιτες που αγωνίζονταν στην ίδια θέση μ’ εκείνην και ήταν πολύ δύσκολο. Είναι ένα πολύ έξυπνο κορίτσι. Πιάνει με την “πρώτη” ό,τι της πεις κι αυτό είναι ένα δυνατό στοιχείο. Έχει εξαιρετικές δυνατότητες στην επίθεση. Είναι καλή πασέρ, πολύ καλή σουτέρ, αριστερόχειρας με έφεση στο σκοράρισμα, ενώ ξέρει πώς να χειρίζεται την μπάλα. Αυτό που χρειάζεται είναι να γίνει πιο δυνατή. Να βελτιωθεί στην άμυνα και να γίνεται κάθε μέρα περισσότερο ανταγωνιστική. Κάποιες φορές έχει σκαμπανεβάσματα. Αλλά αυτό είναι φυσιολογικό.
Είναι μια νέα παίκτρια και συμβαίνει σχεδόν σε όλες τις νέες αθλήτριες. Πήρε μια μεγάλη απόφαση ταξιδεύοντας 10 χιλιάδες μίλια μακριά από το σπίτι της. Είναι καταπληκτικό αυτό που έκανε. Είναι πολύ εργατική. Περνάει πάρα πολύ χρόνο μέσα στο γήπεδο και αυτό είναι πολύ σημαντικό για μια νέα αθλήτρια. Είναι ένα υπέροχο κορίτσι που το αγαπάμε όλοι πάρα πολύ και έχει λαμπρό μέλλον. Αναμένουμε με χαρά όσα θα κάνει σ’ αυτό».
Γενικότερα παρακολουθείτε το ευρωπαϊκό μπάσκετ και τις παίκτριες που αγωνίζονται στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα;
«Υπάρχουν διάφορες Αμερικανίδες παίκτριες που αγωνίζονται στην Ευρώπη και την Αυστραλία. Δυστυχώς δεν έχω εικόνα απ’ όλες γιατί τα παιχνίδια τους δεν προβάλλονται στην αμερικανική τηλεόραση, σε αντίθεση βέβαια με τα ματς που γίνονται στη χώρα μας. Θα ήθελα κάποια στιγμή να δω κι αυτούς στους αγώνες να προβάλλονται στις ΗΠΑ. Βέβαια παρακολουθώ ανελλιπώς τα Παγκόσμια πρωταθλήματα και τα Ολυμπιακά τουρνουά μπάσκετ, όπου πάντα συμμετέχουν σπουδαίες παίκτριες».
Το όνειρο της Ατλάντα
Το 1996 συμμετείχατε κι εσείς στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ατλάντα όπου οδηγήσατε την Εθνική ομάδα Γυναικών των ΗΠΑ στην κατάκτηση του Χρυσού μεταλλίου. Μάλιστα, στις 15/6/2022 θα κυκλοφορήσει το ντοκιμαντέρ της σειράς 30 For 30 του ESPN με τίτλο «Dream On», όπου εξιστορείται η πορεία ομάδας εκείνη την περίοδο. Τι θυμάστε από εκείνη την εποχή;
«Εκείνο το διάστημα, το 1995 για την ακρίβεια, είχα υποβάλλει την παραίτησή μου από το Στάνφορντ για να αναλάβω την τεχνική ηγεσία της Εθνικής ομάδας. Για έναν ολόκληρο χρόνο ταξιδέψαμε σε όλο τον κόσμο. Εντάξει, τότε δεν είχαμε έρθει στην Ελλάδα, αλλά είχαμε πάει σε διάφορα άλλα μέρη. Την Ιταλία, τη Ρωσία, την Κίνα, την Αυστραλία… Παίξαμε σχεδόν με όλες τις ομάδες οι οποίες συμμετείχαν τότε στο Ολυμπιακό τουρνουά εκτός από μία: Τη Βραζιλία. Την αντίπαλό μας στον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων. Την οποία κερδίσαμε και πήραμε το χρυσό μετάλλιο.
Λίγο καιρό αργότερα αποφάσισα να γράψω γι’ αυτήν την εμπειρία που έζησα στο βιβλίο μου “Shooting From the Outside”. Ήθελα να μοιραστώ με τον κόσμο όσα έζησα εκείνο το διάστημα μέχρι την στιγμή που πήγαμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τότε, είχαμε επισκεφθεί και την Ουκρανία. Τις παίκτριες της χώρας τις αποκαλούμε ξαδέρφια γιατί έχουμε παίξει τουλάχιστον δέκα φορές ως αντίπαλοι. Θυμάμαι ότι το ταξίδι στη χώρα ήταν ένα από τα ωραιότερα που είχαμε κάνει. Συναντήσαμε υπέροχους ανθρώπους. Είναι πολύ λυπηρό αυτό που συμβαίνει σήμερα εκεί».
Πρόσφατα πάντως θελήσατε να βοηθήσετε τους Ουκρανούς μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο και μέσω του χώρου του αθλητισμού. Θα θέλατε να μας πείτε τι κάνατε;
«Αποφάσισα να βοηθήσω τους ανθρώπους της χώρας μ’ έναν δικό μου τρόπο. Κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης του πρωταθλήματος του NCAA αποφάσισα να δωρίσω το ποσό των 20 δολαρίων για κάθε εύστοχο τρίποντο που θα σημειωνόταν σε κάθε παιχνίδι. Στο τέλος είδαμε ότι μπήκαν 772 τρίποντα. Έκανα δωρεά το ποσό των περίπου 15 χιλιάδων δολαρίων τα οποία μοιράστηκαν ανά 5.000 σε τρεις διαφορετικές ανθρωπιστικές οργανώσεις. Συνολικά όμως συγκεντρώθηκαν πάνω από 300 χιλιάδες δολάρια γιατί υπήρξαν και κάποιοι άλλοι άνθρωποι από το χώρο του κολεγιακού μπάσκετ που με ακολούθησαν, δίνοντας κι εκείνοι από την πλευρά τους χρήματα».
Η σεζόν του NCAA ολοκληρώθηκε και πλέον βρισκόμαστε στην περίοδο όπου βρίσκεται σε εξέλιξη το πρωτάθλημα του WNBA. Μπορεί να γίνει κάποια εκτίμηση ως προς το ποια ομάδα έχει το προβάδισμα για την κατάκτηση του τίτλου;
«Είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να κάνει προβλέψεις. To WNBA είναι ένα αρκετά δυνατό πρωτάθλημα, με δυνατές παίκτριες. Μάλιστα δυο εξ αυτών που επιλέχθηκαν στο ντραφτ και αγωνίζονται στο πρωτάθλημα, η Αλάνα Σμιθ (νούμερο 8 το 2019) και η Λέξι Χολ (νούμερο 6 το 2022) είναι απόφοιτες του Στάνφορντ και παίζουν στην Ιντιάνα (Φίβερ). Όπως απόφοιτες του Στάνφορντ είναι αδελφές Νέκα και Τσίνεϊ Ογκούμικε των Σπαρκς (Λος Άντζελες), αλλά και η Έρικα Μακ Κολ με την Κιάνα Ουίλιαμς.
Υπάρχουν όμως κι άλλες πολλές νεαρές παίκτριες στο Στάνφορντ οι οποίες μελλοντικά μπορούν να επιλεχθούν στο ντραφτ και να παίξουν στο WNBA».
