Του Γιώργου Καραμάνου
Είναι 9 Ιουλίου και το καλοκαίρι στο Ντάλας του Τέξας πραγματικά δεν παλεύεται.
Ο ήλιος αφυδατώνει το σώμα στο έπακρο. Οι 64.000 θεατές όμως που έχουν γεμίσει το Cotton Bowl δεν ασχολούνται με την ενυδάτωσή τους. Αυτό που παρακολουθούν είναι από τα πιο σπουδαία ματς στην ιστορία των Παγκόσμιων Κυπέλλων. Και σε εκείνο το θρυλικό 3-2 των Βραζιλιάνων επί των Ολλανδών θα γίνουν αυτόπτες μάρτυρες του ίσως πιο iconic πανηγυρισμού σε μουντιαλικό τερέν.
Ο Ζοζέ Ρομπέρτο Γκάμα Ντε Ολιβέιρα είναι πασίγνωστος για τον οπορτουνισμό του. Είναι αυτό το εργατικό μυρμήγκι που δεν αφήνει να περάσει τίποτα ανεκμετάλλευτο. Ένα περίεργο κράμα τούτη η εργατικότητά του, την οποία έχει συνδυάσει στο έπακρο με την ιδιοσυγκρασία του jogo bonito. Είναι η στιγμή που αυτός ο συνδυασμός θα απογειωθεί.
Η παρατηρητικότητα, η ετοιμότητα, οι σκέψεις που γίνονται αντίληψη. Η αντίληψη που μετατρέπει τα πάντα σε πραγματικότητα. Όλα λειτουργούν στο έπακρο. Εκείνη η σκοτωμένη μπάλα, η αδράνεια της άμυνας και η δική του επαγρύπνηση. Η μισή πιθαμή, το ελάχιστο λάθος των άλλων που μετασχηματίζεται στο δικό του ραντεβού με την αιωνιότητα.
Ανάμεσα στους δύο σέντερ μπακ θα κινηθεί άμεσα. Αυτό είναι το κομμάτι της εργατικότητας. Η βραζιλιάνικη τέχνη θα ακολουθήσει, καθώς θα αδειάσει με προσποίηση και τον πορτιέρο, Έντι Ντε Χούι.
Σε κλάσματα δευτερολέπτου η σκέψη θα πάει στο αγαπημένο του κορίτσι. Δύο μέρες πριν έχει φέρει στον κόσμο το πρώτο τους παιδί, τον Ματέους. Δεν γίνεται να βρίσκεται κοντά της σωματικά, αλλά ψυχικά και νοητικά θα στείλει τη σύνδεσή τους στον Θεό. Εκείνη καταλαβαίνει, τον παρακολουθεί από την tv. Τον βλέπει να κουνάει τα χέρια του σαν λίκνο. Λες και έχει τον Ματέους στην αγκαλιά του. Δίπλα του θα τρέξει πρώτος ο Μαζίνιο και θα ακολουθήσει ο πιο άσπονδος από τους φίλους του. Ο εχθρός που βρίσκεται μία ζωή στο πλευρό του για να μεγαλουργούν μαζί. Ο Ρομάριο συμπληρώνει την τριπλέτα και μαζί κάνουν τον πανηγυρισμό του μωρού. Και πόσο πιο ταιριαστό θα μπορούσε να είναι με το όνομα που τον μάθαμε όλοι.
Ο Μπεμπέτο ήταν, είναι και θα είναι για πάντα το απόλυτα δολοφονικό baby face στην ιστορία της μπάλας.
Ελευθερωτής…
Κάπως έτσι πετυχημένα κάποτε επέλεξαν να τον ονομάσουν με αυτόν τον τρόπο. Τον είπαν Μπεμπέτο από πολύ μικρό, μιας και πάντοτε έδειχνε νεότερος από την πραγματική ηλικία του. Ακόμη και τώρα να τον δεις που έχει μεγαλώσει αρκετά, με εξαίρεση το γκρίζο της κεφαλής, το μούτρο είναι απαράλλαχτο, να θυμίζει πάντα πως τα μωρά είναι σαν την αρχή όλων των πραγμάτων. Ένα θαύμα, μία ελπίδα, ένα όνειρο πιθανοτήτων. Πως ένα μωρό αποτελεί την γνώμη του Θεού ότι ο κόσμος πρέπει να συνεχίσει. Αυτή την αίσθηση σου άφηνε, όταν τον χάζευες σχεδόν πάντοτε χαμογελαστό. Ίσως να είχε να κάνει με τον τρόπο που γαλουχήθηκε.
Ο Θεός υπήρξε πάντοτε συνοδοιπόρος του. Η ονομασία του τόπου του, São Salvador da Bahia de Todos os Santos, τα περιγράφει όλα από μόνη της. Ο Άγιος Ελευθερωτής των Πάντων. Μάλιστα την πόλη τους οι ντόπιοι την αποκαλούν και στα ελληνικά. Είναι η Sotiropolis (Σωτηρόπολης). Εκεί όπου όλα είναι πιθανά, εφόσον πιστεύεις.
Και ο μικρός Ρομπέρτο, το πέμπτο από τα οκτώ παιδιά μίας οικογένειας Ευαγγελιστών, έμαθε να βιώνει την πίστη δίχως την παραμικρή αμφισβήτηση.
Μαζί όμως έμαθε και την τέχνη της μπάλας στην παραλία. Εκεί όπου όλα τα παιδιά της πόλης παρουσίαζαν τη δική τους οπτική για το παιχνίδι, σε ένα καθημερινό casting, περιμένοντας να τους δουν και να τους πάρουν σε κάποιο club.
Λάμψη και πάθος
Μόνο που εκείνον, παραδόξως, άργησαν να τον εντοπίσουν. Έπρεπε να φτάσει 16 ετών για να του δώσει μία ευκαιρία η Μπαΐα. Ωστόσο, εκεί έμεινε μόλις έναν μήνα. Η αγαπημένη του Βιτόρια τού άνοιξε την πόρτα και τη διάβηκε δίχως δεύτερη σκέψη. Στα 18 του ήταν ήδη έτοιμος να εντυπωσιάσει τους συμπατριώτες του.
Η πρώτη που τον λάτρεψε ήταν η Φλαμένγκο. Εκείνη η «Φλα» ήταν μία υπέροχη ομάδα με ηγέτη τον Ζίκο. Χώρος άμεσα στην 11άδα δεν υπήρχε και, καθώς το club κατακτούσε τον εθνικό τίτλο του 1983, θα μετρούσε ελάχιστες συμμετοχές. Ήταν όμως η ίδια χρονιά που θα σήκωνε το Μουντιάλ U20 ως βασικό Νο9. Ο Ζίκο θα έφευγε εκείνο το καλοκαίρι για την Ιταλία και ο Μπεμπέτο θα γινόταν αναντικατάστατος. Με την επιστροφή του Ζίκο το 1985 και την απόκτηση του Σώκρατες, ο νεαρός επιθετικός θα έφτιαχνε και το δικό του όνομα, καλούμενος στην Εθνική των μεγάλων.
Τα 176 εκατοστά και το αδύνατο κορμί αποκάλυπταν έναν εύθραυστο παίκτη, όχι εκείνον που θα πάλευε ανάμεσα σε γεροδεμένους επιθετικούς. Την ίδια στιγμή όμως έδειχνε ότι μπορούσε να είναι με διαφορετικό τρόπο θανατηφόρος στην περιοχή. Εκεί όπου, όταν του δίνονταν ελάχιστα εκατοστά, δεν συγχωρούσε.
Έξυπνος όσο λίγοι, γρήγορος στα πρώτα μέτρα και άμεσος στις κινήσεις του, κυριάρχησε χάρη στην εξαιρετική τεχνική ποιότητά του. Αυτή του επέτρεπε να ντριμπλάρει σε κλειστό χώρο, να εκτοξεύει σουτ χωρίς κοντρόλ και να έχει ένα ακόμα πλεονέκτημα, το να ξεκινά πιο πίσω από θέση επιθετικού μέσου.
Ο Μπεμπέτο ήταν εκείνος που έτρεχε να μαρκάρει στον χώρο ελέγχου του και ταυτόχρονα να τελειώνει τις φάσεις με εκείνα τα αγαπημένα του βολ πλανέ, τα οποία πρόσθεταν τη λάμψη στο ατομικό πάθος που τον χαρακτήριζε.
Παρά την αγάπη του για την μπάλα και τη λατρεία που έλαβε αμέσως, σε ηλικία 22 ετών, το 1986, βρέθηκε μία ανάσα από το να τα παρατήσει. Ένας εκ των αδερφών του, ο Νίλτον, έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. «Ήταν ο αγαπημένος μου, ο κολλητός μου. Ήταν η χειρότερη στιγμή της ζωής μου. Απλώς δεν μπορούσα να παίξω μπάλα. Δεν μπορούσα να το διαχειριστώ. Ήταν ένα τεράστιο τραύμα που δεν θα ξεπεράσω ποτέ».
Επέστρεψε στο Σαλβαδόρ και έμεινε στο πατρικό του. Του πήρε δύο μήνες για να συνέλθει κάπως και να μπορέσει να επιστρέψει στο παιχνίδι. Πλέον αυτό τον περίμενε για να μεγαλουργήσει.
Ρομάριο, η απαρχή…
Σε μία εποχή που η «Seleção» αναζητούσε έναν καλό φορ, άπαντες θεώρησαν ότι θα ήταν καλύτερος από τον Καρέκα της Νάπολι. Ωστόσο, στα πρώτα έξι ματς του δεν βρήκε δίχτυα και απογοήτευσε.
Δύο χρόνια αργότερα θα ξεπεταγόταν ένας άλλον επιθετικός, ο οποίος θα του έκλεβε αρχικά τη θέση, αλλά στην πορεία μαζί θα έγραφαν ιστορία. Ο Ρομάριο της Βάσκο Nτα Γκάμα και το άναρχο παίξιμό του από τη φαβέλα είχε έρθει για να μείνει στο Νο9.
Ήταν το εντελώς αντίθετο του θρησκευόμενου Μπεμπέτο. Βλάσφημος, δυναμικός, τραχύς, τσαμπουκάς, παρά το μικρό δέμας του τα έβαζε με όλους και με όλα. Ηταν η απαρχή μίας περίεργης κόντρας για το ποδόσφαιρο της χώρας σε συλλογικό και εθνικό επίπεδο.
Το 1988 θα ξεκινούσε και το κοινό ταξίδι τους. Μαζί θα οδηγήσουν τη Βραζιλία στον Τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων της Σεούλ, αλλά θα τους νικήσει η Σοβιετική Ένωση των Ιγκόρ Ντομπροβόλσκι, Ολεξέι Μιχαϊλιτσένκο.
Το επόμενο καλοκαίρι η μοίρα τους θα συσχετιστεί με περίεργο τρόπο. Ο Ρομάριο θα φύγει για την Αϊντχόφεν και η Βάσκο θα πληρώσει τη μισητή συμπολίτισσα, Φλαμένγκο, για να χρίσει τον Μπεμπέτο αντικαταστάτη του. Οι οπαδοί της «Φλα» θα αντιδράσουν, θα τον αποκαλέσουν προδότη. Εκείνος όμως δεν κοιτάει πίσω. Ολα τα σπουδαία βρίσκονται μπροστά του. Το 1989 θα αναδειχτεί πρώτος σκόρερ και θα την οδηγήσει τον πρώτο εθνικό τίτλο έπειτα από 15 χρόνια.
Την ίδια χρονιά μαζί με τον Ρομάριο θα γεμίσουν την επίθεση της «Seleção». Ο Μπεμπέτο όμως είναι που θα γίνει ο πιο σπουδαίος. Θα βάλει έξι γκολ σε ισάριθμα ματς του Copa America και θα βάλει τέλος σε 40 άτιτλα χρόνια της πατρίδας του στον θεσμό, στην πρώτη μεγάλη κατάκτηση γενικά από το Μουντιάλ του 1970. Ενδεικτικό είναι ότι στον Τελικό με την Ουρουγουάη του Έντσο Φραντσέσκολι η νίκη θα έρθει από ασίστ του και το κεφάλι του Ρομάριο. Όλα τα παραπάνω θα υποχρεώσουν τους αθλητικούς συντάκτες της Νοτίου Αμερικής να τον ψηφίσουν κορυφαίο ποδοσφαιριστή του κόσμου των Λατίνων.
Θα τους αποκαλέσουν το «Διαβολικό Δίδυμο» και ως τέτοιο ετοιμάζονται για ακόμα πιο σπουδαία πράγματα.
Τους θεωρούν πλέον από τα φαβορί του Μουντιάλ του 1990, αλλά ο Μαραντόνα με τον Κανίγια θα τους αφήσουν εκτός στα προημιτελικά. Η αποτυχία δεν θα επηρεάσει την ασταμάτητη εξέλιξή του.
Όσο περνούν τα χρόνια, εκείνος γίνεται ολοένα και πιο εκπληκτικός και το 1992, στα 28 του, θα έρθει η στιγμή να περάσει τον Ατλαντικό. Η ανερχόμενη Λα Κορούνια θα αποκτήσει αυτόν και τον Μάουρο Σίλβα και μαζί με τον ιστορικό ηγέτη, Φραν, και τον εργάτη Ντονάτο θα τη φτάσουν μισή ανάσα από το θαύμα.
Το πέναλτι που δεν εκτέλεσε
Στην πρώτη κιόλας σεζόν του στη La Liga ο Βραζιλιάνος φορ θα αναδειχθεί «pichichi» («πρώτος σκόρερ») με 29 γκολ, ενώ θα δημιουργήσει μία ακατάρριπτη μέχρι σήμερα επίδοση. Σε ματς με την Αλμπαθέτε θα σκοράρει τέσσερεις φορές σε έξι λεπτά και θα γίνει ο ταχύτερος ever με καρέ στην Ισπανία, αφήνοντας πίσω του ένα ρεκόρ που κρατούσε από το 1941 (σε 10 λεπτά).
Αυτή η χρονιά θα βάλει τη Ντεπορτίβο στο κάδρο των διεκδικητών και την αμέσως επόμενη θα αγγίξει το Πρωτάθλημα. Την τελευταία αγωνιστική θα διαδραματιστεί μία από τις πιο εμφατικές στιγμές στην ιστορία του ισπανικού ποδοσφαίρου. Η «Ντέπορ» προπορεύεται της Μπαρτσελόνα και με νίκη σηκώνει την πρώτη της κούπα.
Το ματς με τη Βαλένθια είναι ισόπαλο, αλλά στο φινάλε κερδίζει πέναλτι. Ο Ντονάτο, ο οποίος κανονικά τα εκτελεί, έχει βγει αλλαγή. Ο δεύτερος στη λίστα των εκτελεστών είναι ο Μπεμπέτο. Ωστόσο, θα κάνει πίσω. Ο Μίροσλαβ Τζούκιτς θα δει τον αντίπαλο πορτιέρο να τον νικάει, με την «Μπάρτσα» να είναι η μεγάλη κερδισμένη.
Ο Τύπος θα τα βάλει με τον Βραζιλιάνο που δεν πήρε την ευθύνη. Ο Ντονάτο θα σπεύσει να τον δικαιολογήσει: «Τα δύο προηγούμενα που εκτέλεσε τα έχασε και θεώρησε πιο σωστό για την ομάδα να το κάνεις κάποιος άλλος. Ήταν λογική η σκέψη του. Δεν φταίει εκείνος».
Μόνο που την ίδια στιγμή θα τον κράξει και ο Ρομάριο. Εκείνος είναι ο χαρούμενος της υπόθεσης. Έχοντας μετακομίσει στη Βαρκελώνη, όχι μόνο του κλέβει τον τίτλο αλλά τον κράζει κι από πάνω, παίζοντας με το baby face του: «Ο Μπεμπέτο είναι ένα μωρό που κλαίει και που δεν μπορεί να γίνει άντρας και να το πάρει πάνω του». Οι σχέσεις τους θα ψυχρανθούν, αλλά το πεπρωμένο δεν θα τους επιτρέψει να μείνουν έτσι παρά για λίγες μόνο μέρες. Η αγωνία και η ευτυχία θα τους ενώσουν για πάντα.
Ρομάριο, το πεπρωμένο
Το τέλος του Πρωταθλήματος του 1994 σηματοδοτεί και την αφετηρία του Μουντιάλ των ΗΠΑ. Αμφότεροι βρίσκονται με την Εθνική, όταν ο Μπεμπέτο μαθαίνει ότι λήστεψαν την έγκυο γυναίκα του και πήγαν να απαγάγουν τον αδερφό του που ήταν μαζί της. Την αμέσως επόμενη μέρα ο Ρομάριο μαθαίνει ότι απήγαγαν τον πατέρα του. Και οι δύο περιπτώσεις θα έχουν αίσιο τέλος, με τους παίκτες να έρχονται πολύ κοντά συναισθηματικά.
Η δόξα τούς περιμένει. Στα γήπεδα των ΗΠΑ ο Ρομάριο θα παλεύει στην περιοχή και ο Μπεμπέτο θα εργάζεται τριγύρω του.
Η πρόκριση από τον όμιλο θα έρθει με την απ΄ ευθείας συνεργασία τους να δίνει τέσσερα γκολ στην ομάδα. Αυτό θα συνεχιστεί. Κόντρα στις ΗΠΑ, με 10 παίκτες (αποβολή Λεονάρντο), θα χρειαστεί ένα σλάλομ του Ρομάριο για να φέρει τη λύτρωση ο Μπεμπέτο, ο οποίος τρέχει κοντά του, τον αγκαλιάζει και του λέει: «Σε αγαπάω». Στα προημιτελικά με την Ολλανδία θα συνεργαστούν δύο φορές.
Το φινάλε θα βρει τον Μπεμπέτο με τρία γκολ, τον Ρομάριο με πέντε και τη συνεργασία τους σε επτά συνολικά τέρματα. Έπειτα από 22 χρόνια η Βραζιλία επιστρέφει στον παγκόσμιο θρόνο και οφείλεται σε αυτούς.
Ο Μπεμπέτο θα κάνει ακόμα μία προσπάθεια για το Χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στην Ατλάντα (1996), αλλά παρά τα έξι γκολ του σε ισάριθμα ματς θα κρεμάσει στον λαιμό του το Χάλκινο. Οι δυο τους θα παίξουν για λίγο ακόμα μαζί. Ωστόσο, στο Μουντιάλ του 1998 ο Ρομάριο θα μείνει εκτός την ύστατη στιγμή και ο Μπεμπέτο θα βρεθεί παρτενέρ του Ρονάλντο. Θα προσθέσει τρία ακόμα σημαντικά τέρματα στη συλλογή του, αλλά ο τρομερός Ζινεντίν Ζιντάν και το αμφιλεγόμενο περιστατικό με τον Ρονάλντο πριν τον Τελικό θα αφήσουν το μεγάλο φαβορί στη δεύτερη θέση του κόσμου.
Εκεί θα έρθει και το διεθνές φινάλε. Είναι 34 ετών και ήδη σε συλλογικό επίπεδο έχει αρχίσει η κάθοδος. Η τελευταία καλή χρονιά του είναι εκείνη (1998) με τα εννέα γκολ για την Μποταφόγκο. Θα κάνει μία μικρή περιοδεία σε Ιαπωνία, Μεξικό, Σαουδική Αραβία και θα το λήξει οριστικά το 2003, παίζοντας δηλαδή έως τα 39 του.
Διαβολικό Δίδυμο
Μπόρεσε να φτάσει σε αυτήν την ποδοσφαιρική ηλικία χάρη στην αδιανόητα προσεκτική και μαζεμένη ζωή του. «Δεν έχω πιει ποτέ αλκοόλ. Δεν μου αρέσει να ξενυχτάω και να τρέφομαι με σκουπίδια. Η μπάλα και η οικογένειά μου είναι τα σημαντικότερα πράγματα που υπάρχουν», θα εξηγήσει στο φινάλε.
Η παρακαταθήκη που θα αφήσει στο χορτάρι θα αποτυπωθεί από εχθρό που έγινε αδερφός. «Δεν πιστεύω ότι έχει υπάρξει στην ιστορία καλύτερο επιθετικό δίδυμο σε Εθνική ομάδα από εμένα και τον Μπεμπέτο. Ήταν ο ιδανικός συμπαίκτης, φίλος, παρτενέρ. Τίποτα δεν θα είχε συμβεί χωρίς την ηρεμία και την ήσυχη αυτοπεποίθηση του». Αν και στον Ρομάριο ανέκαθεν άρεσαν οι μεγαλοστομίες, αυτή τη τη φορά το είχε πετύχει ακριβώς.
Σε κανένα αντιπροσωπευτικό συγκρότημα δεν εμφανίστηκε ένα τόσο διαδραστικό ζευγάρι στη γραμμή κρούσης. Ούτε ο Πελέ με τον Γκαρίντσα ούτε οι Ρονάλντο, Ριβάλντο, Ρομάριο μαζί δεν έκαναν για τη «Seleção» όσα εκείνοι οι δύο. Στα παιχνίδια που συνεργάστηκαν η Εθνική έβαλε 48 γκολ, ενώ εκείνοι πέτυχαν από κοινού 33, με τον Μπεμπέτο να έχει δικά του τα 18. Μαζί δεν ηττήθηκαν ποτέ. Μέτρησαν 17 νίκες και έξι ισοπαλίες, επαναφέροντας το διεθνές κύρος της Βραζιλίας.
Ο Μπεμπέτο έκλεισε ως ο πέμπτος σκόρερ της (40 γκολ σε 76 αγώνες), πίσω μόνο από τους Πελέ, Νεϊμάρ, Ρονάλντο, Ρομάριο, Ζίκο, ενώ στη Λα Κορούνια είναι ο κορυφαίος γκολτζής της στη La Liga (102 γκολ σε 154 αγώνες).
Για πάντα μωρό
Στη θεωρία της εξέλιξης των ειδών ο Δαρβίνος είχε περιγράψει: «Όσο πιο οικείο γίνεται ένα πρόσωπο, γράμμα, αριθμός, ήχος, γεύση, το κάθε τι, τόσο περισσότερο μάς φαίνεται αρεστό. Πρόκειται για μία αλήθεια για διαφορετικούς πολιτισμούς και είδη. Ακόμα και τα μωρά κοτόπουλα προτιμούν εκείνα που τους μοιάζουν».
Κάπως έτσι και το δικό του καθαρό, αλέκιαστο, σχεδόν από κάθε αμαρτία πρόσωπο δημιουργούσε αυτή την αίσθηση. Θα μπορούσες να πεις ότι αποτύπωνε την καθαρότητα του πίνακα του Ντόριαν Γκρέι. Σε εκείνον τον καμβά που το μυθιστόρημα του Όσκαρ Ουάιλντ άφηνε να γερνά το ζωγραφισμένο πρόσωπο, ώστε το εν ζωή να παραμένει αναλλοίωτο, ατσαλάκωτο από τη φθορά του χρόνου και των συναισθημάτων.
Μόνο που, στην περίπτωσή του, είναι και η ψυχή που μεγαλώνει χωρίς ψεγάδι, καθώς αποφασίζει να την αφιερώσει στην αγάπη και την ελπίδα. «Εσείς μπορεί να με θυμάστε για εκείνον τον πανηγυρισμό για τον γιο μου, αλλά εγώ πλέον έχω πολλά παιδιά. Εδώ έχω 200, εκεί 900 και παραπέρα 2.000. Τα μαζεύω από τον δρόμο και τους δίνω μία διέξοδο μέσω του ποδοσφαίρου. Αυτό είναι το πιο όμορφο νόημα που έχω βρει στη ζωή μου».
Και κάπως έτσι, η baby face εικόνα του Μπεμπέτο συμπορεύεται με την baby soul που ανέκαθεν πήγαζε από μέσα του. Και αυτή η σκέψη μαζί με τον πανηγυρισμό της κούνιας θα κρατούν συντροφιά στα highlights για την αιωνιότητα της μπάλας και ακόμα παραπέρα…
Πηγή: Athletes’ Stories
