Του Βαγγέλη Αρναούτογλου
Για έναν από τους πλέον συνήθεις πια τραυματισμούς στο ποδόσφαιρο, αυτόν της ρήξης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, ζητήσαμε και λάβαμε τη γνώσητου Dr Θεοδωρίδη, ιατρού με πολυετή υπερεξειδίκευση στις αθλητικές κακώσεις στα γόνατα σε παγκόσμια κέντρα αναφοράς στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου μεγάλωσε και εργάστηκε για 30+ χρόνια με εμπειρία από πρωταθλητές και κορυφαίες ομάδες ποδοσφαίρου της Aγγλικής Premiership.
Τι είναι ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος;
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας από τους τέσσερις μεγαλύτερους συνδέσμους στο γόνατο και βρίσκεται στη μέση του γόνατος. Eμποδίζει της υπερβολική πρόσθια κίνηση της κνήμης σε σχέση με το μηριαίο οστό και παρέχει στροφική σταθερότητα. Η ρήξη συμβαίνει συχνότερα (70%) λόγω ενός ανέπαφου τραυματισμού, κατά τη διάρκεια ταχείας αλλαγής κατεύθυνσης, στροφής ή άτσαλης προσγείωσης μετά από άλμα.
Γιατί οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού;
Οι γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού λόγω διάφορων ανατομικών, εμβιομηχανικών, νευρομυϊκών, ορμονικών και γενετικών διαφορών με τους άντρες. Στις ανατομικές διαφορές οι γυναίκες έχουνε μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος με αυξημένη χαλαρότητα των συνδέσμων και υπερκινητικότητα των αρθρώσεων. Στις βιομηχανικές διάφορες παρατηρείται χειρότερη τεχνική προσγείωσης με τα γόνατα να πάνε προς τα μέσα, και μειωμένη κάμψη του γόνατος και του ισχίου ο λόγος σχετικής αδυναμίας των γλουτών. Στις νευρομυϊκές διάφορες υπάρχει μικρότερη σταθερότητα του κορμού και μεγαλύτερη κυριαρχία τετρακεφάλων σε αναλογία με των οπίσθιων μηριαίων. Οι ορμονικές διάφορες είναι πιο σημαντικές κατά την ωορρηξία όπου παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού του προστυχιάς του κατά δυόμιση φορές. Στις γενετικές διαφορές βλέπουμε μια διαφορά στο κύριο δομικό συστατικό των συνδέσμων που είναι μια πρωτεΐνη που λέγεται κολλαγόνο. Με σωστές φυσιοθεραπείες και ασκήσεις από ένα πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών μπορούν να βελτιωθούν αισθητά οι διαφορές έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος τραυματισμού.
Ποιος είναι ο στόχος της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού;
Ο κύριος στόχος της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας του γόνατος, η οποία επιτρέπει την επιστροφή στην άθληση και ελαττώνει τον κίνδυνο επακόλουθης αρθρίτιδας. Η εγχείρηση γίνεται αρθροσκοπικά με μικρές τομές, είναι αναίμακτη και με γενική και τοπική αναισθησία παρέχεται επιπλέον ανακούφιση από τον πόνο για τον ασθενή έτσι ώστε να μπορέσει να περπατήσει και να πάει σπίτι του την ίδια μέρα. Η ανακατασκευή του πρόσθιου το χιαστού έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και είναι ο μόνος τρόπος για να μπορέσει ο ασθενής να επιστρέψει με ασφάλεια στον αθλητισμό:
98% των ασθενών είναι τόσο ευχαριστημένοι με την επέμβαση που αν χρειαζόταν θα την έκαναν ξανά
Το 90% των ασθενών μπορούν να επιστρέψουν στον αθλητισμό στο ίδιο επίπεδο ανταγωνισμού όπως πριν από τον τραυματισμό
Το 85% των ασθενών είναι ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα της επέμβασης.
Ποια είναι η διαδικασία και οι επιλογές μοσχευμάτων στην ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού;
Η διαδικασία της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού περιλαμβάνει ακριβής διάνοιξη οστικών σηράγγων στο μηρό και την κνήμη και πέρασμα του μοσχεύματος μέσα από αυτές τις σήραγγες όπου και καθηλώνετε. Σε γενικές γραμμές, οι διάφορες επιλογές μοσχεύματος είναι:
Αυτομοσχεύματα: ιστός από το σώμα του ασθενούς
Τένοντας οπισθίων μηριαίων
Επιγονατιδικός τένοντας
Τένοντας τετρακεφάλου
Αλλομοσχεύματα: ιστός από το σώμα πτωματικού δότη
Αχίλλειος τένοντας
Τένοντας προσθίου κνημιαίου
Συνθετικό: βιομηχανικά κατασκευασμένο
Τα μοσχεύματα οπίσθιων μηριαίων και επιγονατιδικού τένοντα είναι τα συνηθέστερα και ευρέως χρησιμοποιούμενα μοσχεύματα. Έχουν τα καλύτερα και πιο αξιόπιστα αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Τα συνθετικά έχουν τα χειρότερα αποτελέσματα. Τα αλλομοσχεύματα δεν έχουν τόσο καλά αποτελέσματα όσο τα αυτομοσχεύματα αλλά είναι καλές επιλογές στις αναθεώρησης ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού και όταν χρειάζεται ανακατασκευή πολλών συνδέσμων ταυτοχρόνως όπως μετά από μια εξάρθρωση του γόνατος.
Πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπιστούν σωστά οι επιπρόσθετες βλάβες;
Πάνω από 50% των ασθενών με ρήξη πρόσθιου χιαστού έχουνε επιπρόσθετες βλάβες όπως ρήξη μηνίσκου, βλάβη στον χόνδρο ή ρήξη κάποιου άλλου συνδέσμου γύρω από το γόνατο. Δυστυχώς παρατηρείται πιο συχνή αφαίρεση του μηνίσκου μετά από μια ρήξη πάρα συρραφή της ρήξης ώστε να σωθεί ο μηνίσκος επειδή η συρραφή είναι τεχνικά πιο δύσκολη και επίπονη. Ένας εξειδικευμένος ορθοπαιδικός έχει την εμπειρία και την τεχνική κατάρτιση για να σώσει και τις πιο δύσκολες ρήξεις μηνίσκου. Ο μηνίσκος όχι μόνο παρέχει σταθερότητα στο γόνατο και προστατεύει τον πρόσθιο χιαστό από επαναρήξη αλλά προστατεύει επίσης τον χόνδρο από πρώιμη οστεοαρθρίτιδα.
Ποιοι ασθενείς θα επωφεληθούν από την ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού;
Οι ασθενείς που θα επωφεληθούν από την ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού είναι τα ενεργά άτομα που επιθυμούν να επιστρέψουν στον αγωνιστικό αθλητισμό, έχουν συνεχιζόμενη αστάθεια, παρά την απόπειρα συντηρητικών μέτρων, οι ασθενείς που έχουν πρόσθετους τραυματισμούς (όπως σε μηνίσκο, αρθρικό χόνδρο και άλλους συνδέσμους), καθώς έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας χωρίς χειρουργική επέμβαση. Τα παιδιά και έφηβοι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία γιατί θα πρέπει να υποβληθούν αμέσως σε ανακατασκευή του προσθίου χιαστού για να αποφευχθεί περαιτέρω τραυματισμός στο γόνατο που έχει καταστροφικές συνέπειες με ραγδαία εξέλιξη πρώιμης οστεοαρθρίτιδας.
Προσθέτοντας την εξωαρθρική τενόδεση μειώνεται το ρίσκο επαναρήξης κατά 40%
Έρευνες έχουν δείξει ότι προσθέτοντας την εξωαρθρική τενόδεση στην ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού σε άτομα με υψηλότερο κίνδυνο επανατραυματισμού μειώνει το ρίσκο επαναρήξης του πρόσθιου χιαστού κατά 40%. H εξωαρθρική τενόδεση είναι μια επιπρόσθετη επέμβαση χρησιμοποιώντας μια λωρίδα της λαγονοκνημιαίας ταινίας και ανακατευθύνοντάς την στο έξω μέρος του γόνατος. Ο πρόσθιος χιαστός βρίσκεται στο κέντρο του γόνατος πολύ κοντά στον άξονα περιστροφής και άρα είναι πιο δύσκολο να ελέγξει την στροφική σταθερότητα του γόνατος. Η εξωαρθρική τενόδεση όμως είναι πιο μακριά από τον άξονα περιστροφής σε σύγκριση με τον πρόσθιο χιαστό και εξαιτίας του μακρύτερου μοχλοβραχίονα παρέχει πολύ σημαντική στροφική σταθερότητα στο γόνατο. Οι ασθενείς που θα ωφεληθούν περισσότερο με αυτή την πρόσθετη επέμβαση είναι οι ασθενείς κάτω των 25 ετών, αθλητές υψηλών απαιτήσεων, σε όλες τις αναθεωρήσεις ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού, και σε ασθενείς με γενικευμένη συνδεσμική χαλάρωση στις οποίες οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες.
Πόσο σημαντική είναι η αποκατάσταση και ένα πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών;
Η αποκατάσταση που είναι πολύ σημαντική για να επιτευχθούν βέλτιστα αποτελέσματα, πρέπει να γίνουν ασκήσεις ενδυνάμωσης και ιδιοδεκτικότητας και στα δύο πόδια καθώς υπάρχουν καλά τεκμηριωμένες ενδείξεις αυξημένου κινδύνου τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού στο άλλο γόνατο. Eνσωματώνοντας ένα πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών τακτικά και μακροπρόθεσμα μπορούν να μειώσουν τους τραυματισμούς του πρόσθιου χιαστού μέχρι και 90%.
Ποιες είναι οι αιτίες αποτυχίας της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού;
Η πιο συνηθισμένη αιτία για την αποτυχία του μοσχεύματος του προσθίου χιαστού είναι τραυματική ιδιαίτερα όταν ο ασθενής δεν έχει κάνει σωστά την αποθεραπεία του και μπαίνει σε αγωνιστικό χώρο πιο νωρίς από ότι έπρεπε. Η δεύτερη πιο συχνή αιτία είναι η εσφαλμένη τοποθέτηση των οστικών σηράγγων κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Η λάθος τοποθέτηση των σηράγγων μπορούν να οδηγήσουν σε συνεχόμενη χαλαρότητα και στροφική αστάθεια, ελαττωμένο εύρος κίνησης και τελικά αυξημένο κίνδυνο ρήξης προσθίου χιαστού. Γι’ αυτό και μελέτες έχουν επανειλημμένως δείξει πολύ καλύτερα κλινικά αποτελέσματα όταν το χειρουργείο γίνεται από έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό στις αθλητικές κακώσεις.
Ο Dr Θεοδωρίδης απέκτησε τη μεγάλη εμπειρία του δουλεύοντας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS), όπου εργάστηκε για 17 χρόνια και διαθέτει πιστοποιημένο logbook άνω των 6000 εγχειρήσεων. Τώρα εργάζεται στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και επισκέπτεται το American Medical Centre στη Λευκωσία. Ειδικεύεται στις αθλητικές κακώσεις, στην πρόληψη τραυματισμών στα γόνατα και κάτω άκρα, στην ανακατασκευή και αναθεώρηση των συνδέσμων, όπως ο πρόσθιος χιαστός, εξωαρθρική τενόδεση (που μειώνει το ρίσκο ρήξης του χιαστού κατά 40%), στη συρραφή και μεταμοσχεύσεις μηνίσκων, την αποκατάσταση χόνδρινων βλαβών, πρόσθια γοναλγία, αστάθεια επιγονατίδας, τροχιλιοπλαστική, οστεοτομίες γύρο από το γόνατο, αρθροπλαστική γόνατος, και βλαστοκύταρα, χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνικές που συμβάλλουν στην σύντομη αποθεραπεία του ασθενούς. Η υπερεξειδίκευση στην αρθροπλαστική γόνατος (ολική, μονοδιαμερισματική, επιγονατιδομηριαιάς, και αναθεώρηση) αποκτήθηκε σε πολυάριθμα τριτοβάθμια εξειδικευμένα κέντρα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πηγή: Contra
