Του Αντώνη Καρπετόπουλου
Μετά το τέλος του τελικού του Europa Conference League (Ολυμπιακός – Φιορεντίνα 1-0) βγήκε στον αέρα του MEGA μια μίνι συνέντευξη του Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ στην οποία μίλησε για το ματς. Εξαιτίας μιας έλλειψης επικοινωνίας με το στούντιο δεν μπόρεσα ν ακούσω τι έλεγε. Ετσι έμεινα να παρατηρώ το βλέμμα του ενώ γύρω μου μέσα στον αγωνιστικό χώρο γινόταν ο χαμός. Ο Βάσκος δεν ήταν ούτε γελαστός, ούτε έδειχνε ευτυχισμένος. Εμοιαζε απλά να έχει την ικανοποίηση του ανθρώπου που έκανε ένα μεγάλο κόλπο. Δεν είχε κανένα σημάδι αυταρέσκειας. Θα μπορούσε εκείνη την ώρα να τραγουδάει. Νομίζω έχει συμβεί στον καθένα μας να τραγουδάει για την πάρτη του. Γιατί έχει πορωθεί με ένα τραγούδι, γιατί αυτό κάτι του θυμίζει ή γιατί του έχει αρέσει τόσο πολύ που το κουβαλάει διαρκώς στο κεφάλι του. Αυτό το τραγούδι του Βάσκου που κανείς δεν άκουσε θα ήταν ο τίτλος της αφήγησης του τελικού σε ένα βιβλίο που θα μπορούσε να γραφτεί για αυτόν αν υπήρχαν οι κατάλληλες λέξεις ή σε ένα ντοκιμαντέρ αν οι εικόνες του μπορούσαν να είναι πιστευτές. Ισως κι ο τίτλος της καριέρας του.
Οι Βάσκοι και οι άλλοι
Οι Βάσκοι είναι παράξενες περιπτώσεις ανθρώπων. Πολέμησαν για την αυτονομία τους για χρόνια. Οι περιπέτειες τους είναι γεμάτες αίμα. Λίγοι γνωρίζουν ότι η περίφημη Γκουέρνικα (ή Γκέρνικα), ο διασημότερος πίνακας του Πικάσο, απεικονίζει την σφαγή ενός βασικού χωριού. Το ισοπέδωσαν βομβαρδίζοντας το οι Γερμανοί: έχασαν την ζωή τους πάνω από 300 άνθρωποι – κυρίως παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι. Οι Βάσκοι υπέφεραν ιστορικά πολύ, αλλά δεν αγαπούσαν ποτέ το ρόλο του θύματος πάντως. Προτιμούσαν να δίνουν τους πολέμους τους και να τους χάνουν – αλλά δεν θέλησαν ποτέ τους να τους λυπούνται οι άλλοι. Χαιρόντουσαν τις μικρές αλλά θεαματικές νίκες τους, ήταν πάντα σκληροί και συχνά αδίστακτοι. Αγαπούσαν πάντα το ποδόσφαιρο και συχνά το έμπλεκαν και με την πολιτική: η απαγωγή του Κίνι, σέντερ φορ της Μπάρτσα στην αρχή της δεκαετίας του ΄80 ήταν μια από τις πιο εντυπωσιακές επιχειρήσεις του ΕΤΑ πριν διαλυθεί νικημένος από την ανάγκη των ανθρώπων να ζήσουν μια ζωή ήρεμη.
Οι Βάσκοι αυτοπροδιορίζονται και ως εξαιρετικά δημιουργικοί: στο Μπιλμπάο υπάρχουν αυτό τον καιρό μερικοί από τους καλύτερους σεφ στην Ευρώπη. Φυσικά επιμονή και δημιουργικότητα χαρακτηρίζει και το ποδόσφαιρό τους. Η Αθλέτικ Μπιλμπάο πχ, στην οποία αγωνίζονται μόνο βασκικής καταγωγής ποδοσφαιριστές, είναι το απόλυτο παράδειγμα αυτής της καταπληκτικής άρνησης τους να προσαρμοστούν στις μοντέρνες μας πραγματικότητες και την ίδια στιγμή μαρτυρά και μια πίστη σε αρχές που στις μέρες μας είναι δυσεύρετη. Σε τι πιστεύουν όμως οι Βάσκοι; Μάλλον στον ίδιο τον άνθρωπο: μια τελευταία έρευνα έδειξε πως είναι οι λιγότερο θρήσκοι στην Ιβηρική Χερσόνησο. Πάνω από το 50% δηλώνει πως δεν πιστεύει σε κανένα Θεό κι ας είναι μεγάλη και η καθολική κοινότητα τους αλλά και η προτεσταντική.
Εχει δει τα πάντα
Ο Μεντιλίμπαρ δεν ξέρω αν είναι θρήσκος, ξέρω όμως ότι τα μάτια του έχουν δει πολλά, τόσα που δύσκολα μπορώ να τον φανταστώ να ποντάρει στη μεταφυσική. Στην Ισπανία τον σέβονται όλοι για το θαύμα της Ειμπαρ που παραμένει η ομάδα με το μικρότερο μπάτζετ που αγωνίστηκε ποτέ στην πρώτη κατηγορία παραμένοντας σε αυτή για χρόνια: το έκανε μάλιστα αποκτώντας τις υπηρεσίες δεκαπέντε ελεύθερων ποδοσφαιριστών μέσα σε ένα καλοκαίρι. Ο Μεντιλίμπαρ, που ποδόσφαιρο έχει παίξει μόνο στην Β΄ Εθνική, αγαπήθηκε από τους συναδέρφους του που τον έβλεπαν να επαναλαμβάνει διαρκώς κάτι που τους έμοιαζε με θαύμα: ο ίδιος, ως μαθητής του Ιρουρέτα κάποτε αρχιτέκτονα της μεγάλης Λα Κορούνια, διαφωνούσε λέγοντας πως τα θαύματα είναι ανεξήγητα – η δουλειά του όχι. Γενικά αγαπάει τις εξηγήσεις που ωστόσο δεν είναι πάντα αυτές που ο κόσμος περιμένει να ακούσει. Πέρυσι όταν κέρδισε το Europa Legue με την Σεβίλλη τον ρώτησαν αν το μυστικό της επιτυχίας ήταν η βελτίωσης της άμυνας της ή της επίθεση της. «Τίποτα από αυτά δεν έκανα, απλά βοήθησα τους καλούς ποδοσφαιριστές να ηρεμίσουν και να σταματήσουν να συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένα παιδιά» είπε προσθέτοντας πως όταν ανέλαβε την Σεβίλλη έχανε εξαιτίας αποβολής ένα παίκτη στο ματς για ένα ολόκληρο μήνα. «Δεν είναι δύσκολο να μάθεις σε μια ομάδα να επιτίθεται καλύτερα: δύσκολο είναι να πείσεις ποδοσφαιριστές να συμπεριφέρονται με την αίσθηση της ευθύνης που έχουν οι πραγματικοί άντρες» είχε πει. Και μετά έγινε ο πρώτος που νίκησε τον Μουρίνιο σε ευρωπαϊκό τελικό.
Να δουλεύει με άντρες
Η ανάληψη της ευθύνης έφερε και το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο στην γεμάτη από ελληνικά τρόπαια τροπαιοθήκη του Ολυμπιακού. Ο Μεντιλίμπαρ αγαπάει την επίθεση, θέλει οι παίκτες του να πιέζουν ψηλά, μπορεί να αλλάξει μια ομάδα και να την κάνει επιθετικότερη στην διάρκεια του αγώνα, αλλά κυρίως θέλει να δουλεύει με υπεύθυνους άντρες κι όχι με παιδάκια που γκρινιάζουν. Όταν ανέλαβε τον Ολυμπιακό βρήκε πολλούς που γκρίνιαζαν. Κατάλαβε αμέσως ότι το πρόβλημα δεν ήταν το υλικό αλλά η νοοτροπία.
Ενας Ισπανός προπονητής είναι πάντα ένας αξιωματικός που δεν σκέφτεται τον φαντάρο γι’ αυτό και πολλές ισπανικές ομάδες έχουν γνωρίσει ήττες από αυτές που αποκαλούμαι διασυρμούς. Ενας Βάσκος όμως, δεν το βλέπει έτσι. Θέλει πρώτα να δει μαχητές και για να έχει μαχητές πρέπει και να τους βοηθήσει να βγάλουν πάθος. Φυσικά τίποτα δεν γίνεται χωρίς πίστη: ο Μεντιλίμπαρ δεν είναι εμψυχωτής, δεν βγάζει λόγους που πορώνουν στα αποδυτήρια, αλλά έχει την καλή συνήθεια να κοιτάζει τους παίκτες στα μάτια. Και θέλει να έχει παίκτες που μετά από ένα κρίσιμο ματς να το κάνουν κι αυτοί. Όχι γιατί κέρδισαν αλλά γιατί έδωσαν ό,τι είχαν, γιατί, όπως του αρέσει να επαναλαμβάνει, έπαιξαν με την καρδιά τους. Νομίζω πως θα μπορούσε και να πει «γιατί έπαιξαν σαν Βάσκοι». Αλλά δεν θα το πει ποτέ. Όπως δεν το λέει ο Αρτέτα, ο Τσάβι Αλόνσο, ο Βαλβέρδε φυσικά.
Ο Μεντιλίμπαρ το βράδυ της Τετάρτης θυμήθηκε τα χρόνια που είχε να αντιμετωπίσει κάθε εβδομάδα στη Λα Λίγκα και μια δοκιμασία. Το να αντιμετωπίζεις με ομάδες όπως για παράδειγμα η Οσασούνα, η Βαγιαδολίδ, η Λεβάντε, η «σταχτοπούτα» Ειμπαρ κολοσσούς όπως η Ρεάλ, η Μπαρτσελόνα, η Ατλέτικο Μαδρίτης είναι μια διαρκής πρόκληση. Αλλά και αναμετρήσεις με ομάδες που λέγονται Βιγιαρεάλ, Σεβίλλη, Εσπανιόλ, Βαλένθια, Σοσιεδάδ, κτλ δεν είναι απλή υπόθεση όταν χρειάζεσαι νίκες – οξυγόνο. Ο Μεντιλίμπαρ έμαθε να είναι απρόβλεπτος ως προς την αντιμετώπιση των αντιπάλων, αλλά και σταθερά αισιόδοξος: στην καριέρα του έχει νίκες δύσκολες και ήττες πολλές, αλλά αυτά δεν τον ενδιαφέρουν – αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να νοιώθει μετά από κάθε ματς πως οι παίκτες του έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν. Ο ίδιος έχει πάντα ως σκοπό να ξέρουν οι ομάδες του να κάνουν και ματς, στα οποία η ανάληψη πρωτοβουλίας είναι απαραίτητη και παιγνίδια όπου η νίκη μπορεί να ρθει μόνο με υπομονή.
Πίεσε κι αμύνθηκε
Οι εναλλαγές στην στρατηγική ήταν το χαρακτηριστικό του Ολυμπιακού αυτό το τρίμηνο: ο Μεντιλίμπαρ χρησιμοποίησε 25 παίκτες. Ο Ολυμπιακός πίεσε ψηλά την Αστον Βίλα, αλλά έπαιξε και ματς όπου η άμυνα ήταν το μυστικό – όπως με την Φενέρ στην Πόλη. Πήρε νίκες κυκλοφορώντας πολύ και καλά τη μπάλα (όπως με την Φερεντσβάρος) αλλά και γιατί απλά δεν δέχτηκε γκολ. Αυτό το έκανε ο Ολυμπιακός την Τετάρτη και έφτανε. Βέβαια συγχρόνως υπήρχε και αρκετή θεττική σκέψη. Το κυνηγητό του γκολ στην παράταση είναι απόδειξη μιας άλλης αγαπημένης φράσης του Βάσκου: «το μυαλό» λέει «είναι εξίσου σημαντικό όσο τα πόδια». Και για αυτό «ένας προπονητής πρέπει να μπορεί να σκέφτεται όπως οι παίκτες του».
Ο Χοσε Λουίς Μεντιλίμπαρ γεννήθηκε στο Ζαλντιμπάρ, ένα χωριό σαρανταπέντε χιλιόμετρα μακριά από το Μπιλμπάο που ο πληθυσμός του δεν ξεπερνά τους 3 χιλιάδες κατοίκους. Λέγανε ότι ανήκει στην κατηγορία των ποδοσφαιριστών που έκανε λιγότερα από όσα μπορούσε – είχε προσόντα για να παίξει στη μεγάλη κατηγορία. Δούλεψε σε πολλές ομάδες – σε άλλες για λίγο, σε άλλες για περισσότερο. Λένε πως με τον καιρό η απλότητά του γίνεται πρόβλημα. Ο Μεντλιμπάρ γελάει με αυτά. Λέει ότι δεν καταλαβαίνει τους προπονητές που μιλάνε για τακτικές και διατάξεις, πως το δικό του ποδόσφαιρο βασίζεται στο ότι η ομάδα του πρέπει να κερδίσει την μπάλα κοντά στην περιοχή του αντιπάλου γιατί τότε μπορεί να γίνει ευκολότερα επικίνδυνη. Όταν του τονίζουν πως του αρέσει και η άμυνα λέει πως δεν θέλει οι παίκτες του να περπατάνε σαν κοτόπουλα που τρέχουν χωρίς μυαλό. Κι όταν του θυμίζουν τις απολύσεις του απαντάει πως μόνο αν απολυθείς από μια ομάδα καταλαβαίνεις την δυσκολία της δουλειάς που κάνεις και νοιώθεις επαγγελματίας προπονητής. Κάποτε έχει πει πως η ωραιότερη άσκηση που έχει διδάξει σε προπόνηση είναι ότι έβαζε όποιον αστοχούσε σε μια μεγάλη ευκαιρία να κάνει μια κωλοτούμπα μπροστά στους συμπαίκτες του που τον χειροκροτούσαν!
Το να ξεκινήσει ένα παιδί από ένα χωριουδάκι και να κατακτήσει δυο ευρωπαϊκά κύπελλα είναι καλός λόγος να ακούει κανείς τον Μεντιλίμπαρ να τραγουδάει. Το τραγούδι του είναι η διαδρομή του. Η σοφία του και η πίστη στον εαυτό του. Κι αυτό το ωραίο υφάκι που χωρίς αυταρέσκεια λέει «σας τρέλανα όλους έ;».
Πηγή: Karpetshow
