Του Παύλου Δεπόλλα
Ιβάν. Άρα «ο Τρομερός», το εύλογο παρατσούκλι. Και, μεταξύ μας, “εύκολο”. Πεζό. Όχι σαν το άλλο, το ισπανόφωνο, που του προσκολλήθηκε από τα μικράτα του στην Κούβα. «Saltamontes». Ήτοι «Ακρίδα».
Ένα σάλτο έδινε και ο Πεντρόσο και εμφανιζόταν ξαφνικά στην άλλη πλευρά του σκάμματος. Αφού βέβαια χρησιμοποιούσε τα επτά πρώτα βήματα των προσπαθειών του ώστε να αποκτήσει την κατάλληλη ώθηση. Αφού πλησίαζε τον βατήρα με τρία-τέσσερα βήματα κατά τα οποία επιτύγχανε να μη χάσει την παραμικρή ταχύτητα ούτε την ισορροπία του κορμ(ι)ού του.
Αλλά πέντε βήματα, τα τελευταία, κατά τα οποία ενεργοποιούσε άνω και κάτω άκρα, γερό πάτημα με το δεξί πόδι, συνήθως στο όριο του έγκυρου, πέταγμα. Έτσι εκτοξεύτηκε ο Κουβανός ξανά και ξανά στην κορυφή του κόσμου, πηδώντας στο άλμα εις μήκος.
«Ταλέντο, τεχνική, αλλά και ψυχολογία. Πάντα είχα την αυτοπεποίθηση ότι, όταν πρέπει να κάνω ένα μεγάλο άλμα, ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΩ. Από την άλλη, όταν τα τελευταία χρόνια μού έγινε ψύχωση το Παγκόσμιο ρεκόρ, έπαιρνα ολοένα και περισσότερα ρίσκα και πύκνωσαν τα άκυρα άλματα».
Τα εξήγησε ωραία σε ένα αθλητικό συνέδριο ο τύπος που γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1972 στην αθλητομάνα Αβάνα. Συγχρωτίστηκε με τον Καρλ Λιούις και τον Μάικ Πάουελ, προτού μάθει αγγλικά. Πήρε δώρο μια Ferrari για νίκη του σε αγώνα, προτού πάρει δίπλωμα οδήγησης. Έκανε πολλά νωρίς, μα κύριο χαρακτηριστικό στην πορεία του στους στίβους ήταν η διάρκεια.
Εννιά παγκόσμιοι τίτλοι ήταν αυτοί… Οι οκτώ, από το 1995 έως το 2001, τόσο στον ανοιχτό όσο και στον κλειστό στίβο, συνεχόμενοι. Η απόλυτη δυναστεία. Με κερασάκι στην τούρτα το Χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000.
Καλά έκανε και εντάχθηκε από μικρός σε αθλητικό σχολείο. Ακόμα καλύτερα έκανε η Αλιούσκα Λόπες, η εμποδίστρια (και Χρυσή στα 60μ. στον κλειστό του 1995) ξαδέρφη του, η οποία τον έπεισε να πάρει στα σοβαρά τον στίβο. Κάλλιστα έκανε ο Μίλαν Μάτος, ο προπονητής του από παιδάκι, που τον καθιέρωσε στα άλματα και δη στο μήκος, όταν ακόμη έτρεχε σε μεσαίες αποστάσεις και πειραματιζόταν με το ύψος.
Διαφορετικά, ο Μίλτος Τεντόγλου δεν θα είχε το πρότυπο που τον ώθησε κατόπιν συστηματικής μελέτης να ξεπεράσει και τα δικά του όρια…
Έμαθε (να χάνει) από τους καλύτερους
Σε ηλικία 12 ετών τον παίρνει υπό την προστασία του και συνάμα την απαιτητική του καθοδήγηση ο σενιόρ Μάτος. Μέσα σε ομίχλη από τα πακέτα τσιγάρων που καπνίζει στην εξέδρα κατά τη διάρκεια των αγώνων, καμαρώνει το πουλέν του Πρωταθλητή από τα 15 του. Περνάει τον Πεντρόσο από τα δυόμισι “ψαλίδια” στον αέρα στα τριάμισι, τον μαθαίνει να πετάει…
To 1988 τον στέλνει στο Παγκόσμιο Εφήβων του Πλόβντιβ και ο μικρός επιπλέει -ή μάλλον… ξαναπετάει- πάνω από την άμμο. Βγαίνει τέταρτος σε ηλικία 16 ετών. Κι ενώ οι αντίπαλοί του είναι τρία χρόνια μεγαλύτεροι.
Η πορεία προς την κορυφή έχει ξεκινήσει, παρότι ιδιαίτερο ύψος δεν θα πάρει μέχρι την ενηλικίωσή του. Μένει στο 1.77μ. Ίσως και καλύτερα. Κοντός για άλτης, γρήγορος όμως και εκρηκτικός όσο κανένας άλλος στην υφήλιο.
Από τα 17 του έχει ξεπεράσει τα 8μ., προτού γίνει 20 ετών πηδάει 8.79 με ευνοϊκό άνεμο στην Αβάνα. Είναι η εποχή που ακόμη μεσουρανούν οι προαναφερθέντες Λιούις και Πάουελ. Άλλωστε, μόλις μερικούς μήνες νωρίτερα, στο Τόκιο το 1991, έχει λάβει χώρα ο μεγαλύτερος αγώνας μήκους στην ιστορία. Με το στοιχειωμένο Παγκόσμιο ρεκόρ του Μπομπ Μπίμον από το Μεξικό το 1968 να σπάει και από τον Καρλ του 8.91μ. και από τον -Χρυσό στο Παγκόσμιο- Πάουελ του 8.95.
Ο τελευταίος τον γουστάρει τον πιτσιρικά. Τον βλέπει λιγότερο ανταγωνιστικά και περισσότερο πατρικά. «Τόσο καλό παιδί! Με όσα κάνει θα έπρεπε να θυμώνω, αλλά δεν μπορώ», θα πει στο περιθώριο ενός μίτινγκ.
Το καλοκαίρι του 1993 λοιπόν, οπότε ο Πεντρόσο έχει ήδη στεφθεί πρώτη φορά -την άνοιξη στον κλειστό- Παγκόσμιος Πρωταθλητής, βιώνει την πρώτη μεγάλη απογοήτευση ως Άνδρας. Πρώτη και… τελευταία, σε επίπεδο τουλάχιστον Παγκόσμιων Πρωταθλημάτων. Απογοήτευση και όχι αποτυχία, διότι η τελευταία θέση του στον Τελικό οφείλεται σε τραυματισμό που δεν του επιτρέπει να “υπερασπιστεί” το 8.23 του προκριματικού.
Ο Πάουελ με 8.59 αφήνει τους άλλους φιναλίστ (μισό μέτρο πίσω και) να φάνε τη σκόνη του. Ανάμεσά τους τον 10ο Σπύρο Βασδέκη. Στο Ολυμπιακό βάπτισμα του μικρού που έχει προηγηθεί, το 8.11μ. τον έχει αφήσει μακριά από το βάθρο (8.34) μα και τέταρτο σε ολόκληρο Τελικό της σπουδαιότερης διοργάνωσης.
Λιούις πρώτος στη Βαρκελώνη, Πάουελ δεύτερος. Αμφότεροι με πάνω από 8.60. Κατά σύμπτωση, το Παγκόσμιο κλειστού του 1995 φιλοξενείται πάλι στην πόλη της Καταλωνίας. Οι δύο κορυφαίοι άλτες κρατούν δυνάμεις για την τελευταία μεγάλη τους παράσταση στην Ατλάντα, ο Πεντρόσο θριαμβεύει.
Καθαρίζει από την τρίτη του προσπάθεια με 8.51μ., το χρυσαφένιο σερί σε Παγκόσμια… με και χωρίς οροφή ξεκινάει. Βασικά, από τους 20 επόμενους μεγαλύτερους αγώνες που θα συμμετάσχει δεν θα κερδίσει μονάχα στους Ολυμπιακούς του ’96. Και τότε, επειδή θα φτάσει τραυματίας στις ΗΠΑ.
Φύγε, ρε άνθρωπε, από τη μέση!
Καλοκαίρι του 1995, Σεστριέρε. Ιταλικές Άλπεις, στα σύνορα με τη Γαλλία. Γνωστό το ιταλικό ορεινό θέρετρο για το χιονοδρομικό του κέντρο. Έκτοτε και ως η τοποθεσία του Παγκόσμιου ρεκόρ στο μήκος, το οποίο… δεν έμεινε ρεκόρ εν τέλει. Για τον πιο απίθανο λόγο.
Το υψόμετρο είναι πάνω από 2.000μ., ο άνεμος ωστόσο στο άλμα του Πεντρόσο κάτω από τα 2μ. θετικός. Άρα η επίδοση πρέπει να κατακυρωθεί στη βίβλο των ρεκόρ. Επίδοση αδιανόητη, 8.96μ., πάνω και από το Παγκόσμιο ρεκόρ του Πάουελ προ τετραετίας.
Έλα όμως που η Ιταλική Ομοσπονδία δεν την διαβιβάζει καν στην ΙΑΑF προς επικύρωση, με τη δικαιολογία πως κάποιος στάθηκε μπροστά στο ανεμόμετρο την ώρα του άλματος! Και πως δεν μπόρεσε να μετρηθεί την ίδια ώρα ο αγέρας, που πάντως στιγμές πριν και μετά ήταν οριακά πάνω από ένα μέτρο θετικός! Βασικά ακόμα και την ίδια στιγμή φαίνεται να είναι στο +1,2.
Αναπτύσσονται και θεωρίες συνωμοσίας, του στιλ «δεν θα επιτρεπόταν ποτέ στη δυτική Ευρώπη να γίνει τέτοιο ρεκόρ από εκπρόσωπο Κομμουνιστικού κράτους και δη από αγαπημένο παιδί του Φιντέλ». Το… κάστρο δεν πέφτει. Ούτε και θα ξαναπέσει έκτοτε, με το ρεκόρ του Πάουελ να έχει καταντήσει πιο στοιχειωμένο (sic) και από του Μπίμον.
Φουρκισμένος, ο Πεντρόσο πάει λίγες ημέρες αργότερα στο Παγκόσμιο ανοιχτού στο Γκέτεμποργκ και τα σπάει όλα. εκτός, είπαμε, από το απόλυτο ρεκόρ. Πηδάει 8.70 και αφήνει 40 πόντους πίσω τον ανερχόμενο Τζαμαϊκανό, Τζέιμς Μπέκφορντ, 41 τον… κατερχόμενο Πάουελ και στην έκτη θέση τον Κώστα Κουκοδήμο.
Οι σχετικοί Τελικοί, για χρόνια ολόκληρα, γίνονται για να γίνουν. Ο νικητής ουσιαστικά είναι γνωστός από πριν. Το 1997 παίρνει το Χρυσό στον κλειστό με 8.51μ. και στον ανοιχτό με 8.42. Στην Αθήνα δηλαδή, στο περιθώριο για… εμάς της απογοήτευσης για τον αποκλεισμό του Κουκοδήμου από τον Τελικό. Ο Κουβανός κόβει τον βήχα στους υπολοίπους από το πρώτο άλμα και… αράζει. Παραλίγο να το πληρώσει, με το 8.38 του Έρικ Γουόλντερ στο φινάλε του αγωνίσματος.
Το 1999 ξεπετάγεται με 8.56 ο καλός του φίλος και ομόγλωσσος, Γιάγκο Λαμέλα. Ο μακαρίτης Ισπανός, ο οποίος αντιμετώπισε αργότερα προβλήματα ψυχικής υγείας, βλέπει τον Πεντρόσο να κάνει 8.62 στο τελευταίο άλμα. Στην τελευταία του προσπάθεια έχει πετάξει και ο Ίβηρας, θεωρώντας προφανώς πως το νικηφόρο σερί του κορυφαίου συναθλητή του θα σπάσει.
Κι όμως, στην ακροτελεύτια προσπάθεια του Τελικού στο Μαεμπάσι, ο… τρελός πηδάει ακόμα πιο μακριά. Κι ας είναι υποχρεωμένος να κάνει υπομονή μετά την αλματάρα του Λαμέλα, επειδή πρέπει να γίνει η απονομή για τα 60μ. Γυναικών και να ακουστεί ο Ελληνικός Εθνικός ύμνος προς τιμήν της Κατερίνας Θάνου!
Έχει για πάντα το Σίδνεϊ και τη μαμά του
Μετά τον κλειστό, ο Πεντρόσο κάνει το κομμάτι του και στον ανοιχτό το 1999. Κερδίζει και… εκτός έδρας τον Λαμέλα, μέσα στη Σεβίλλη με 8.56 έναντι 8.40. Το ορεκτικό, πριν το κυρίως πιάτο. Αυτό που έχει μπανίσει χρόνια ολόκληρα. Από την άδοξη συμμετοχή του στην Ατλάντα.
Τέταρτος στους Ολυμπιακούς του ’92, 12ος και καταϊδρωμένος στους επόμενους. Με μόλις 7.75μ. στον Τελικό, μετά το ακριβές πιάσιμο του ορίου στον προκριματικό (8.05). Άλμα, κι εκείνο το πρώτο, όχι “επαγγελματικό”. Μα ενδεικτικό της κακής του κατάστασης.
Στο “χρυσό” αντίο του Καρλ Λιούις μπροστά στους συμπατριώτες του με 8.50, ο άνθρωπός μας προέρχεται από τον μοναδικό μεγάλο τραυματισμό της καριέρας του. Προτού τον πάθει, φτάνει στις προπονήσεις τα 8.90. Ξεγελιέται, νομίζει πως μπορεί να φανεί ανταγωνιστικός και με ένα πόδι. Δεν είναι έτσι.
Στο Σίδνεϊ είναι αλλιώς. Είναι ο απόλυτος κυρίαρχος του αγωνίσματος, μα κι εκεί συμβαίνει το απρόοπτο. Τραγικής φύσεως. Πεθαίνει η μητέρα του. Συμβάν που δεν τον αποσυντονίζει. Τον χαλυβδώνει. Ακόμα κι αν εμφανίζεται από το πουθενά ένας τύπος που έχει βαλθεί σε κάθε προσπάθεια να ξεπερνάει τον εαυτό του.
Τον λένε Τζέι Ταουρίμα. Αυστραλός, δίχως ιδιαίτερες περγαμηνές. Μπροστά στους συμπατριώτες του, κάνει 8.18μ. στο δεύτερο άλμα. Στο τρίτο με 8.34 ισοφαρίζει τον Πεντρόσο και περνάει πρώτος. Κάνει και 8.40 στο τέταρτο.
«Κάτσε, ρε μεγάλε, πάρε ένα 8.41 κι άσε μας ήσυχους», η απάντηση του Ιβάν. Αλλά όχι. Στα 8.49 πετάει ο Ταουρίμα, άκυρος ο Κουβανός. Είναι δυνατόν να χαθεί πάλι το Χρυσό στους Ολυμπιακούς; Αρνητική η απάντηση. Κάνει 8.55 στην έκτη του προσπάθεια, o αγώνας ολοκληρώνεται με το 8.28 του ρέκορντμαν της Αυστραλίας. Και με τον Πεντρόσο να αναλύεται σε λυγμούς.
Πρότυπο του Τεντόγλου, κόουτς της Ρόχας
Εξακολουθεί να είναι ανίκητος και το 2001, σε Παγκόσμιο κλειστού (8.43 στη Λισαβόνα) και ανοιχτού στίβου (8.40 στο Έντμοντον). Τριανταρίζοντας, επιστρέφουν κάποιες ενοχλήσεις, η εκρηκτικότητα χάνεται σε σημαντικό βαθμό, η ώρα να παραμερίσει για άλλους έχει φτάσει.
Περιέργως (και… μονάχα), η επίσημη κορυφαία του επίδοση θα μείνει το 8.71 από τη Σαλαμάνκα το 1995. Το ίδιο έτος είχε πετάξει και στα 9.03 (!) στους Παναμερικανικούς της Μαρ Ντελ Πλάτα. Με ευνοϊκό άνεμο προφανώς, αλλά και μόνο αυτό το ψηφίο, το «9», θαμπώνει ακόμη, όταν μιλάμε για άλμα εις μήκος.
Κερδίζει κι άλλους αγώνες και μίτινγκ ήσσονος σημασίας, φτάνει μέχρι και τα μέρη μας το 2004. Τέταρτη παρουσία σε Ολυμπιακούς Αγώνες, μια χαρά κρατιέται. Κάπου στα Γρεβενά ένας εξάχρονος μπόμπιρας ίσως τον βλέπει να κάνει άλμα στα 8.23μ. και να χάνει για εννιά εκατοστά (ως έβδομος) το βάθρο. Σίγουρα τα επόμενα χρόνια ο Μίλτος Τεντόγλου “βλέπει” πολύ Πεντρόσο.
«Μπορεί να κάτσω μισή ώρα και να δω τα άλματά του εκατό φορές, γιατί έχει τέλεια τεχνική. Πηδούσε με το ίδιο στιλ, αλλά ως πιο κοντός από μένα έβγαινε πιο ψηλά στην προσπάθεια». Τεντόγλου, ενημερώνοντας μετά το Χρυσό του στο Παγκόσμιο κλειστού το 2022 για την… παθολογική αγάπη του προς τον Κουβανό.
Το ίδιο καλοκαίρι ο Μακεδόνας παρκουρίστας θριαμβεύει στο Ευρωπαϊκό ανοιχτού στο Μόναχο με 8.52, σπάζοντας ρεκόρ σταδίου 23 ετών του… Πεντρόσο. Παίρνει από το είδωλό του κινήσεις, βηματισμό και τεχνική, πάνω απ’ όλα τον… μιμείται στη νοοτροπία νικητή. Ακόμα κι αν χρειάζεται να κερδίσει έναν Τελικό στο έκτο άλμα!
Το παλληκαράκι που ξεκίνησε να σπουδάζει Φυσική Αγωγή και έγινε συνδαιτημόνας του Comandante Fidel μετά από τόσες και τόσες διεθνείς επιτυχίες του είναι πια τοπ προπονητής. Με έδρα τη Γουαδαλαχάρα της Ισπανίας, αρχικά κουλάντρισε με επιτυχία τον προβληματικό και υπερταλαντούχο τριπλουνίστα (και Παγκόσμιο Πρωταθλητή), Τέντι Ταμγκό.
Ακόμα καλύτερη, η Βενεζουελανή γαζέλα, Γιουλιμάρ Ρόχας. Ο θηλυκός Πεντρόσο, έστω κι αν μιλάμε κι εδώ για τριπλούν. Η σύγχρονη βασίλισσα του αγωνίσματος σαρώνει κάθε, μα κάθε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ανοιχτού και κλειστού στίβου, κέρδισε Ολυμπιακούς… Α, δαύτη έσπασε και το Παγκόσμιο ρεκόρ.
«Νιώθω σαν αγκάθι στο δέρμα μου το ότι δεν έκανα την κορυφαία επίδοση, το ότι δεν ξεπέρασα επισήμως τα 9μ. Ίσως αν είχα κάποιον στο ίδιο επίπεδο στα ντουζένια μου να με τραβήξει μακρύτερα, όπως έγινε με τον Λιούις και τον Πάουελ…».
Σε μεγάλη συνέντευξή του στη «Marca», o Ιβάν «ο Τρομερός» ήταν σαφής μέσα στο… παράπονό του. Στον μύθο του Αισώπου, η ακρίδα περιγελά το μυρμήγκι που επί μήνες μαζεύει και αποθηκεύει την τροφή του για τον χειμώνα. Στο τέλος το παρακαλάει να της δώσει τροφή και στέγη.
«Στο τέλος της ημέρας πάντως νιώθω γεμάτος και υπερήφανος με όσα σπάνια πέτυχα. Επειδή είχα από μικρός πρόγραμμα, σωστή καθοδήγηση και όρεξη για δουλειά», συνέχισε. Ο δικός του μύθος που γράφτηκε στους στίβους είναι σίγουρα παραλλαγμένος.
Πηγή: Athletes’ Stories
