Του Δημήτρη Κεφάλα
Είναι δύσκολο να κατανοήσει κάποιος τον χαρακτήρα του Έρνστ Χάπελ. Πέρασε στην ιστορία του ποδοσφαίρου ως ένας από τους κορυφαίους προπονητές. Επινοητικός και πρωτοπόρος εισήγαγε νέα δεδομένα και εφάρμοσε τεχνικές που δεν είχαν εφαρμοστεί μέχρι τότε.
Οι φίλοι του τον αποκαλούσαν ιδιοφυϊα και οι εχθροί του εκκεντρικό. Αντιφατικός χαρακτήρας, ως ποδοσφαιριστής δεν έκανε ποτέ το παραπάνω βήμα στην καριέρα του, αντίθετα ως προπονητής επιζητούσε την τελειότητα. Aναζητούσε την επιτυχία αλλά σπάνια την απολάμβανε δίχως γκρίνια.
“Δεν είναι εύκολο να γράψεις για τον Ερνστ Χάπελ”, αναφέρει ο συμπατριώτης του αυστριακού προπονητή Ματίας Μάρστσικ, στο βιβλίο “Strategists of the Game”. Παρεξηγημένος από “σοφούς” του ποδοσφαίρου επικρίθηκε για τις αλλόκοτες, όπως της χαρακτήριζαν, προπονητικές του μεθόδους. Λίγοι ήταν αυτοί που καταλάβαιναν την μεγαλοσύνη του.
Ήταν ένας τολμηρός προπονητής με επιθετική φιλοσοφία. Ριψοκίνδυνος εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων απεχθάνονταν το στατικό ποδόσφαιρο.
Χάρις στον Έρνστ Χάπελ η προπονητική εξελίχθηκε. Έμαθε στους παίκτες του την παγίδα του οφσάιντ, τις εναλλαγές θέσεων, την ζώνη και την πίεση στον αντίπαλο, δηλαδή το πρέσινγκ. Επίσης, ήταν αυτός που εφάρμοσε πρώτος το 4-3-3 στην εθνική Ολλανδίας και υιοθέτησε αργότερα ο Ρίνους Μίχελς.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου ενώ άφησε την σφραγίδα του σε όλες τις χώρες που εργάστηκε.
Δεν επιζητούσε την καταξίωση δουλεύοντας μόνο σε ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές υπερδυνάμεις. Ήταν ικανός και οδηγούσε έναν σύλλογο από την αφάνεια στην καταξίωση. Προσπαθούσε με κάθε τρόπο να κερδίσει τον σεβασμό των παικτών του.
Ευμετάβλητος χαρακτήρας
O Eρνστ Φραντς Χέρμαν Χάπελ γεννήθηκε στην Βιέννη το 1925 και μεγάλωσε κοντά στο προπονητικό κέντρο της Ραπίντ. Σε ηλικία 16 ετών ενσωματώθηκε στην πρώτη ομάδα, λόγω των υποχρεώσεων που είχαν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία απ’ αυτών ποδοσφαιριστές, κατά την διάρκεια του πολέμου.
Για 15 χρόνια (με διάλειμμα ενός έτους που αγωνίστηκε στην Ρασίνγκ Παρίς) εξελίχθηκε σε αναντικατάστατο μέλος της αυστριακής ομάδας. Ένα από τα προσωνύμια του ήταν ο “μάγος”. Παρότι αριστερό μπακ, η τεχνική του ήταν υψηλού επιπέδου.
Ως νεαρός η πειθαρχία δεν ήταν το φόρτε του. Είχε μπλεξίματα με την αστυνομία για κλοπή στη Νότιο Αφρική, σωματική βία στην Αυστρία και οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ στην Ολλανδία. Αγαπούσε τις γυναίκες και το κρασί και μισούσε τις εντολές από ανωτέρους του.
Όταν ο Μαξ Μέρκελ, δεξί μπακ και επτά χρόνια μεγαλύτερος του Χάπελ, πήρε μεταγραφή στην Ραπίντ το 1946 του ανατέθηκε το δύσκολο έργο να συνετίσει τον άστατο Χάπελ, επαναφέροντας τον στον ίσιο δρόμο.
Οκτώ χρόνια αργότερα, ο Μέρκελ, δέχτηκε δουλειά προπονητή στην Ολλανδία. Την τελευταία ημέρα κατά την παραμονή του στην Βιέννη εκμυστηρεύτηκε στον Χάπελ: ” Μικρέ, αν ποτέ γίνεις προπονητής εύχομαι να έχεις ένα “κωλόπαιδο” όπως εσύ για παίκτη σου”.
Ως παίκτης κέρδισε πολλούς εγχώριους τίτλους με την Ραπίντ Βιέννης και έγινε ένας από τους αστέρες της εθνικής ομάδας της Αυστρίας. Μελανό σημείο στην καριέρα τους αποτέλεσε η κριτική που δέχτηκε μετά την ήττα με 6-1 από την Γερμανία στα ημιτελικά του Μουντιάλ 1954 στην Ελβετία.
Ο Τύπος τον χαρακτήρισε αδιάφορο. Ο Χάπελ, δεν τους συγχώρεσε ποτέ για την ασέβεια προς το πρόσωπο του. Στο υπόλοιπο της ζωής του οι σχέσεις τους ήταν τυπικές που έφθαναν και στα όρια της έχθρας.
Τα επιτεύγματα…
Όταν το 1959 ολοκληρώθηκε η ποδοσφαιρική του καριέρα ο Χάπελ, ανέλαβε διευθυντής στη Ραπίντ Βιέννης. Κάποια στιγμή αντιλήφθηκε ότι οι γνώσεις που είχε γύρω από το ποδόσφαιρο περιορίζονταν σ’ αυτό το πόστο. Το 1962 έγινε προπονητής στην άσημη Ντεν Χάαγκ.
Η Ολλανδική ομάδα πάλευε για την παραμονή και σε μόλις δύο χρόνια την οδήγησε στον τελικό του Κυπέλλου Ολλανδίας. Το 1967 η Ντεν Χάαγκ τερμάτισε τρίτη στο πρωτάθλημα και ένα χρόνο αργότερα κατέκτησε το πρώτο της τρόπαιο μεταπολεμικά, επικρατώντας του Άγιαξ με 2-1 στον τελικό του Κυπέλλου.
Σύντομα προκάλεσε το ενδιαφέρον μεγαλυτέρων συλλόγων όπως η Φέγενοορντ. Στην πρώτη του σεζόν την οδήγησε στην κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, κερδίζοντας στον τελικό που διεξήχθη στο Σαν Σίρο την Σέλτικ του Τζοκ Στιν με 2-1. Ο Βιμ Φαν Χάνεγκεμ, παίκτης της Φέγενοορντ την εποχή του Χάπελ, τον χαρακτήρισε ως τον καλύτερο προπονητή στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Το 1975 ανέλαβε την Μπριζ και έχασε την ευκαιρία να γίνει ο πρώτος προπονητής που κατακτά το Κύπελλο Πρωταθλητριών με δύο ομάδες. Ηττήθηκε το 1978 στο Γουέμπλεϊ από την Λίβερπουλ 1-0, όπως είχε συμβεί δύο χρόνια νωρίτερα και πάλι από την Λίβερπουλ, στον τελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ.
Σουρεαλιστική στιγμή στον τελικό του ’76, το οφσάιντ που εφάρμοσε με τους παίκτες σε ευθεία γραμμή να τραβιούνται έξω από την περιοχή την στιγμή εκτέλεσης ενός φάουλ από τον Κίγκαν.
Η μοίρα του έπαιξε άσχημο παιχνίδι ως προπονητής της εθνικής Ολλανδίας. Στον τελικό του Μουντιάλ 1978 στην Αργεντινή, το πλασέ του Ρέζενμπρικ βρήκε το δοκάρι λίγο πριν την λήξη του αγώνα και το ματς οδηγήθηκε στην παράταση. Οι “οράνιε” δεν άντεξαν στην πίεση και ηττήθηκαν με 3-1. Η ιστορία θα είχε γραφτεί διαφορετικά αν το σουτ του Ολλανδού άσου είχε καταλήξει στα δίχτυα.
Μετέπειτα πήγε στην Γερμανία και ως προπονητής του Αμβούργου το 1983 κέρδισε ξανά το Κύπελλο Πρωταθλητριών απέναντι στην Γιουβέντους (1-0) στον τελικό που διεξήχθη στο ΟΑΚΑ.
Αναγκάστηκε να φύγει από το Αμβούργο το 1987 λόγω ασθένειας αναλαμβάνοντας μετέπειτα την Τιρόλο και για ένα χρόνο την εθνική Αυστρίας.
Ο Χάπελ, που κάπνιζε τρία πακέτα τσιγάρα την ημέρα, άφησε την τελευταία του πνοή στις 14 Νοεμβρίου 1992, δύο εβδομάδες πριν τα 67α γενέθλια του, λόγω καρκίνου στον πνεύμονα. ” Αν δεν κάπνιζε μπορεί ακόμα να ζούσε. Όπως και το ποδόσφαιρο της Αυστρίας μαζί μ’ αυτόν”, έγραψε ο αρθρογράφος Βόλφανγκ Πενβάιζερ στην στήλη του το 2007.
Τέσσερις ημέρες μετά το θάνατο του το κασκέτο του ήταν στον πάγκο της Αυστρίας καθ’ όλη την διάρκεια του αγώνα με την Γερμανία.
Είπε…
Για την καριέρα του ως προπονητής: “Στην περίπτωση μου εκπληρώθηκαν τα πάντα και δεν έχω τύψεις”.
Για τους φόβους του πριν από τους αγώνες: “Ο φόβος δεν είναι στο λεξιλόγιο μου”.
Ένας λόγος που απέρριψε μία ομάδα: “Με ενδιαφέρει πως διοικείται ένας σύλλογος. Όσο μικρότερο είναι το διοικητικό συμβούλιο τόσο το καλύτερο. Αν είναι 18 απλά δεν με ενδιαφέρει”.
Ο Χάπελ για την τακτική: “Αν παίζεις man-to-man στέλνεις στο γήπεδο έντεκα πίθηκους”.
Αν έκανε στην καριέρα του το χόμπι του επάγγελμα: “Δεν θέλω το ποδόσφαιρο να είναι το χόμπι μου. Θα άφηνε πολύ λίγο χώρο για την συλλογή γραμματοσήμων”.
Τι κάνει τον καλό μέσο: “Ο καλός μέσος έχει μάτια στην πλάτη. Αυτό είναι το μυστικό με λίγα λόγια”.
Για την σχέση του με τους παίκτες: “Δεν είμαι φίλος με τους παίκτες. Τους κρατάω σε απόσταση”.
Για τον έλεγχο των παικτών του: “Δεν πρέπει να υψώνεις τοίχος γύρω από το ξενοδοχείο των παικτών. Αλλά θα πρέπει να κρατάς ένα-δύο τούβλα”.
Η φιλοσοφία του για το ποδόσφαιρο: “Προτιμώ να κερδίζω 5-4 παρά 1-0!”. “Αν θέλει κάποιος να πετύχει πρέπει να παίρνει ρίσκα”.
Η αγάπη του για το ποδόσφαιρο: “Μία ημέρα χωρίς ποδόσφαιρο είναι μία χαμένη μέρα”.
Για την προπονητική: “Πρέπει να είσαι γεννημένος για αυτή την δουλειά. Δεν υπάρχουν επιστημονικές ερμηνείες”.
Το μυστικό στο ποδόσφαιρο: “O κόσμος αγαπάει τους παίκτες με φαντασία, γιατί στο τέλος θέλει να διασκεδάσει. Το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που πρέπει να είναι διασκεδαστικό”.
Πηγή: Sport 24
