«Αν τύχει ποτέ και έχω ένα ατύχημα που μπορεί να μου κοστίσει τη ζωή, καλύτερα να είναι μία κι έξω. Δεν θέλω να ζήσω σε αναπηρική πολυθρόνα. Ούτε θέλω να μπω στο νοσοκομείο υποφέροντας από σοβαρά τραύματα». Μια και έξω έφυγε. Όπως ήθελε.
Λίγα λεπτά πριν αρχίσει ο αγώνας, εκείνη την Πρωτομαγιά στην Ίμολα, έδειχνε… χαμένος.
Το κλίμα ήταν βαρύ αφού στα δοκιμαστικά είχε βρει τραγικό θάνατο ο Αυστριακός Ρόλαντ Ράτζενμπεργκερ όταν έχασε τον έλεγχο της Simtek του και καρφώθηκε στις προστατευτικές μπαριέρες. Ο Ρούμπενς Μπαρικέλο νοσηλευόταν σε κρίσιμη κατάσταση όταν με την Jordan του είχε επίσης ένα σοβαρό ατύχημα.
Δεν είχε ήλιο εκείνη την Πρωτομαγιά. Η βροχή έγινε γρήγορα καταιγίδα και η εκκίνηση καθυστερούσε σημαντικά. Οι οιωνοί έγιναν ακόμη χειρότεροι όταν το αυτοκίνητο του Πέδρο Λάμι χτύπησε με αυτό του Λέτο και από την σύγκρουση εκτοξεύθηκαν κάποια λάστιχα και τραυματίστηκαν πέντε θεατές. Η πίστα καθαρίστηκε…
Τα φώτα έσβησαν, ο Σένα ήταν στην pole position.
Ο αγώνας είχε μπει στον 7ο γύρο. Ο Σένα ήταν επικεφαλής με τον Μίκαελ Σουμάχερ να τον πιέζει. Θέλοντας να διευρύνει κι άλλο την διαφορά από τους διώκτες του, δεν έπαιρνε το πόδι του από το γκάζι. Μπήκε στην ευθεία, είχε εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στο αυτοκίνητο του.
Τον πρόδωσαν και τα δύο. Στην στροφή Ταμπουρέλο, με 300+ χιλιόμετρα, τα φρένα στρίγκλισαν, η Williams καρφώθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα στον τοίχο. Σιωπή! Εκατομμύρια παγωμένα μάτια σε όλο τον κόσμο παρακολουθούσαν με σπαρακτική αγωνία τις φοβερές εικόνες, προσδοκώντας να τον δουν να βγαίνει αλώβητος.
Ο χρόνος σταμάτησε στις 14:17. Η FW16 καταστράφηκε. Ο κόσμος πάγωσε. Οι γιατροί ανασύρουν τον Σένα αναίσθητο και με ελικόπτερο μεταφέρεται στο νοσοκομείο Maria Fiandri. Χάνει πολύ αίμα και είναι σχεδόν σε κωματώδη κατάσταση… Ο Σένα είναι αμετάκλητα νεκρός.
«Θυμάμαι, σήκωσε τα βλέφαρά του. Βλέποντας τις κόρες των ματιών του κατάλαβα αμέσως ότι είχε υποστεί βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Τον βγάλαμε από το κόκπιτ και τον ακουμπήσαμε προσεκτικά στο έδαφος. Μόλις το κάναμε, αναστέναξε. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα την ψυχή του να βγαίνει. Μπορούσα να ακούσω τον παλμό του, αλλά ήξερα ότι δεν θα τα καταφέρει» θυμάται ο επικεφαλής του ιατρικού επιτελείου της FIA, Σιντ Γουότκινς που βρέθηκε δίπλα του λίγα λεπτά μετά το δυστύχημα.
Στις 18:40 ανακοινώθηκε ο θάνατός του…
Σε ηλικία 34 χρόνων, ο μεγαλύτερος σύγχρονος πιλότος της Φόρμουλα 1, πέρασε στην αιωνιότητα. Κανένας δεν υπήρξε ποτέ σαν αυτόν. Κανένας δεν ξεπέρασε ποτέ τις συμβάσεις της επίγειας ζωής για να γίνει θεός.
Εσωστρεφής, μοναδικός, μελαγχολικός, ασυμβίβαστος, αντισταρ, ναι ήταν όλα αυτά, έγραψε την ιστορία του και παραμένει σημείο αναφοράς 28 χρόνια μετά τον τραγικό θάνατό του. Γεννήθηκε στις 21 Μαρτίου 1960 στο Σάο Πάουλο. Γόνος εύπορης οικογένειας, αφιέρωσε τη σύντομη ζωή του στην πραγματοποίηση του εφηβικού του ονείρου, να καταρρίψει το ρεκόρ των πέντε παγκόσμιων τίτλων του Χουάν Μανουέλ Φάντζιο, τον οποίο ο ίδιος θεωρούσε τη μεγαλύτερη φυσιογνωμία στον χώρο της Φόρμουλα 1.
Ο πατέρας του, Μίλτον ντα Σίλβα, είχε μια πετυχημένη επιχείρηση με ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Η μητέρα του ονομαζόταν Νέιντε Σένα. Το δικό της επίθετο θα τον έκανε γνωστό σε όλο τον πλανήτη, θα τον έκανε θρύλο. Το ντα Σϊλβα του πατέρα του ήταν τόσο κοινότυπο. Ο Άιρτον ήθελε να ξεχωρίζει.
Στα τέσσερά του ειχε το πρώτο καρτ, του το έφτιαξε ο πατέρας του. Στα 10 του πήρε το πρώτο αγωνιστικό καρτ, το 1973, σε ηλικία 13 χρόνων, πήρε μέρος στον πρώτο του αγώνα, το 1984 ήταν πια πιλότος στη Φόρμουλα 1. Από την Toleman, στη Lotus, στη McLaren Honda, στη Williams. Τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής. Ο πιο ταλαντούχος… Και έμελλε να γίνει ένας αδικοχαμένος ήρωας. Ένας μύθος στη ζωή του, ένας θρύλος μετά τον θάνατό του.
Το απόγευμα της 4ης Μαϊου 1994, στο αεροδρόμιο του Σάο Πάουλο η αδερφή του, Βιβιάν, μαζί με τον σύζυγό της Φλάβιο (ο οποίος σκοτώθηκε σε δυστύχημα με μοτοσυκλέτα δύο χρόνια αργότερα) περίμενε το αεροσκάφος που μετέφερε από τo Παρίσι την σωρό του. Στις 18:12 το αεροπλάνο προσγειώθηκε, στρατιώτες ανέλαβαν να κουβαλήσουν το φέρετρο, το οποίο καλύφθηκε από την πρασινοκίτρινη σημαία της Βραζιλίας.
Την επόμενη ημέρα, στην κηδεία η Βιβιάν Σένα φόρεσε μαύρα, αν και η μητέρα της προτίμησε τα λευκά για να αποχαιρετίσει τον γιο της. Η κατα δύο χρόνια μεγαλύτερη αδερφή του αδικοχαμένου Άιρτον ήταν αυτή που εκφώνησε και τον επικήδειο απευθύνοντας το τελευταίο, το οριστικό αντίο. «Ο αδερφός μου είχε μια αποστολή και η οικογένειά μου είναι συγκινημένη διότι δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πόσο αγαπητός ήταν. Είδα απλούς ανθρώπους να έρχονται εδώ ξυπόλητοι για να εκδηλώσουν την αγάπη τους. Είναι κρίμα που αυτός τώρα δεν είναι κάπου εδώ μαζί μας, αλλά ψηλά στον ουρανό» είπε με δάκρυα στα μάτια σηκώνοντας κατόπιν το κεφάλι της και βγάζοντας από τα σπλάχνα της μια κραυγή: «Valeu Senna»… «Ζήτω ο Σένα». Από την εκκλησία μέχρι το κοιμητήριο του Μορουμπί, η Βιβιάν Σένα κρατούσε το κράνος του αδερφού της, σε αυτό είχε κλάψει γοερά, σε αυτό μιλούσε λίγο πριν ο Άιρτον Σένα οδηγηθεί στην τελευταία κατοικία του.
Μετά τον θάνατό του η ομάδα του δικάστηκε για το αδικαιολόγητο σπάσιμο του τιμονιού της FW16. Μετά από δικαστικές διαμάχες που διήρκεσαν μερικά χρόνια, τελικά αθωώθηκε. Μετά από 11 χρόνια, ο φάκελος Σένα έκλεισε. Την Παρασκευή 27 Μαΐου 2005, εφετείο της Ιταλίας αθώωσε τα στελέχη της Williams τα οποία αρχικά είχαν κατηγορηθεί για ανθρωποκτονία… Οι υπεύθυνοι της Φόρμουλα 1 αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν τους κανόνες ασφαλείας στα μονοθέσια και τις πίστες.
Ο Άντριαν Νίουι, ο γκουρού των μηχανικών της Φόρμουλα 1, αυτός που σχεδίασε το μονοθέσιο με το οποίο βρήκε τραγικό θάνατο ο Σένα, μίλησε για την «καταραμένη» Πρωτομαγιά του 1994…
«Ήμουν ένας από αυτούς που σχεδίασαν το όχημα στο οποίο πέθανε ένας σπουδαίος άνθρωπος. Ξέρω ότι έκανα κάτι λάθος, δεν με ενδιαφέρει αν αυτό το λάθος προκάλεσε το δυστύχημα, αλλά το γεγονός ότι εγώ σχεδίασα κάτι λανθασμένα με βαραίνει και δεν θα έπρεπε να έχω επιτρέψει να χρησιμοποιηθεί στο μονοθέσιο. Θα θεωρώ για πάντα υπεύθυνο τον εαυτό μου για τον θάνατο του Άιρτον. Είμαι υπεύθυνος, αλλά όχι ένοχος.
«Τα λίγα μαλλιά που είχα, έπεσαν μετά το δυστύχημα. Με άλλαξε πάρα πολύ σαν άνθρωπο αυτό το τραγικό περιστατικό. Ο Πάτρικ Χεντ κι εγώ αναρωτηθήκαμε αν πραγματικά επιθυμούμε να συνεχίσουμε αυτή τη δουλειά που κάναμε. Αν θέλαμε να συμμετέχουμε σε ένα άθλημα, όπου άνθρωποι μπορούν να χάσουν τη ζωή τους μέσα σε κάτι που εμείς κατασκευάσαμε. Επίσης, αναρωτηθήκαμε αν το δυστύχημα προκλήθηκε από κάτι που έσπασε ή από λάθος σχεδιασμό. Στη συνέχεια άρχισε η εκδίκαση της υπόθεσης.
Ακολούθησε μία πολύ δύσκολη περίοδος για όλους στην ομάδα. Θυμάμαι πως η επόμενη μέρα του δυστυχήματος ήταν αργία, ωστόσο κάποιοι πήγαμε στο εργοστάσιο, προσπαθώντας να μελετήσουμε όλα τα δεδομένα για να διαπιστώσουμε τι συνέβη. Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν θα μάθουμε τι ακριβώς συνέβη. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως έσπασε η κολόνα του τιμονιού και το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτό συνέβη εξαιτίας του ατυχήματος ή αν αυτό το προκάλεσε. Είχε ρωγμές και αργά ή γρήγορα θα έσπαγε. Επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο σχεδιασμός της ήταν μέτριος. Παρόλα αυτά, όλα τα στοιχεία υποδηλώνουν πως το μονοθέσιο δεν βγήκε εκτός πορείας λόγω σπασμένης κολόνας τιμονιού. Το πιθανότερο είναι να υπήρξε “κλατάρισμα” του πίσω δεξιού ελαστικού λόγω θραυσμάτων που βρίσκονταν στην πίστα. Αν έπρεπε να επιλέξω μία αιτία, θα ήταν αυτή».
Με τα λόγια του Σένα:
«Το να κάνεις έναν τέλειο γύρο, πετυχαίνοντας τον απόλυτο χρόνο, είναι εξίσου δύσκολο με το να προσπαθείς να δέσεις μια γραβάτα, με τα δυο άκρα να έχουν το ίδιο μήκος. Η εμπειρία σου λέει πως μπορείς να το κάνεις. Η εξάσκηση λέει πως μπορείς να το κάνεις. Αλλά εσύ δεν μπορείς»
«Το Μονακό ήταν ένα σημαντικό σημείο της καριέρας μου. Δεν έφταιγε ούτε το μονοθέσιο, ούτε ο εξοπλισμός. Το λάθος που έκανα άλλαξε τόσο τον τρόπο που σκέφτομαι όσο και την ψυχολογία μου. Με άλλαξε πολύ εσωτερικά. Με έφερε πιο κοντά στο Θεό από οτιδήποτε άλλο. Ήταν ένα τέλειο Σαββατοκύριακο, μέχρι τη στιγμή που έχασα την αυτοσυγκέντρωσή μου, έκανα ένα φοβερό λάθος και τα κατέστρεψα όλα. Αυτό και μόνο με έκανε να δω τα πράγματα με άλλο μάτι. Η οικογένειά μου μου στάθηκε, αλλά η ζωή μου άλλαξε. Είμαι το ίδιο άτομο, αλλά έχω μεγαλύτερη πνευματική δύναμη»…
«Οδηγούσα με κάτι σαν ένστικτο αλλά βρισκόμουν σε μια διαφορετική διάσταση. Ήταν σαν να βρίσκομαι σε ένα τούνελ. Όλο το σιρκουί ήταν ένα τούνελ. Συνέχιζα να πηγαίνω όλο και πιο γρήγορα. Ήμουν πολύ πάνω από το όριο αλλά μπορούσα να βρω κι άλλο. Τότε σαν να ξύπνησα και συνειδητοποίησα ότι ήμουν σε μια διαφορετική διάσταση. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να επιβραδύνω και να επιστρέψω στα pit. Αυτό δεν με τρόμαξε, παρόλο που ήμουν πολύ μακριά από τη συνειδητή μου αντίληψη».
«Ήμουν ήδη στην pole, ένα δευτερόλεπτο ταχύτερος από τους άλλους, αλλά συνέχιζα. Ξαφνικά, ήμουν σχεδόν δύο δευτερόλεπτα, συμπεριλαμβανομένου του ομόσταβλού μου, που έτρεχε με το ίδιο μονοθέσιο. Τότε συνειδητοποίησα ότι δεν οδηγούσα πλέον συνειδητά»
«Μία ημέρα κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες θα νομίσεις ότι έχεις φτάσει στα όρια σου. Όταν αγγίξεις αυτό το όριο και πεις μέχρι εδώ, τότε κάτι ξαφνικά συμβαίνει και μπορείς να πας λίγο παρακάτω. Με τη δύναμη του μυαλού, την αποφασιστικότητα και το ένστικτο μπορεί να πετάξεις ψηλά».
«Είμαι ένας προνομιούχος άνθρωπος. Έχω μία καλή ζωή. Ωστόσο, ότι έχω το έχω καταφέρει με αφοσίωση και μεγάλη θέληση να εκπληρώσω τους στόχους μου. Το να καταφέρεις μία νίκη, σημαίνει να κερδίσεις στη ζωή, όχι στους αγώνες. Πρέπει να έχεις δύναμη και αποφασιστικότητα και να κάνεις ότι κάνεις με αγάπη και πίστη στο Θεό. Μία μέρα θα επιτυχεις το στόχο σου και θα γίνεις πετυχημένος άνθρωπος».
«Ένας πλούσιος άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει σε ένα νησί που υποφέρει από φτώχεια. Όμως όλοι αναπνέουμε τον ίδιο αέρα. Όλοι πρέπει να δίνουμε ευκαιρίες στους άλλους».
«Όσο καλύτερα ξέρεις τον εαυτό σου, τόσο πιο εύκολα μπορείς να τον αντιμετωπίσεις. Το κλειδί για όλα είναι η δυνατότητα που έχουμε να δημιουργούμε τον εαυτό μας, να τον γνωρίζουμε όσο καλύτερα μπορούμε».
«Δεν έχω γεννηθεί για να είμαι 2ος, 3ος και 5ος».
Είπαν για τον Σένα:
Νίκι Λάουντα: «Ήταν ο καλύτερος οδηγός όλων των εποχών».
Ρον Ντένις: «Ο Άιρτον Σένα ήταν απίστευτος οδηγός. Οι ικανότητές του και το κουράγιο του θ’ αποτελούν παρακαταθήκη για τους υπόλοιπους οδηγούς μετά απ’ αυτόν».
Ρούμπενς Μπαρικέλο: «Αφιερώνω την εμφάνισή μου (σ.σ. στην Ίμολα, το 1999, όπου κατέκτησε την τρίτη θέση) στον Άιρτον Σένα. Εδώ είναι το μέρος που η ζωή μου άλλαξε.
Άλεν Προστ (1989): «Ο Άιρτον Σένα έχει ένα μικρό πρόβλημα. Νομίζει ότι είναι αθάνατος επειδή πιστεύει στον Θεό. Νομίζω ότι είναι επικίνδυνος για τους άλλους οδηγούς».
Άλεν Προστ: «Είμαι υπερήφανος που τον αντιμετώπισα. Σε επαγγελματικό επίπεδο ήταν ο μοναδικός οδηγός που σεβάστηκα. Στη μνήμη του Άιρτον δεν θα οδηγήσω ξανά μονοθέσιο της Formula 1».
