Του Γιάννη Λαμπίρη
Η πρωτεύουσα της μόδας και του ιταλικού Βορρά θα είναι το ορμητήριο της Εθνικής Ανδρών στον 3ο όμιλο του ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 2022, με φόντο την τελική φάση του Βερολίνου και στόχο την πρόκριση στις 16 καλύτερες ομάδες της διοργάνωσης. Από το Μιλάνο, λοιπόν και την πιάτσα Duomo και το γήπεδο Forum, αρχίζει η επιχείρηση της Εθνικής να επιστρέψει στην ελίτ του ευρωπαϊκού μπάσκετ.
Βήμα-βήμα, αλλά και με πίστη στην ρήση του Πλάτωνα, «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός».
Η ιστορία των εθνικών επισκέψεων στην Ιταλία για μεγάλες διοργανώσεις έχει «πικρές» αναμνήσεις στο ελληνικό μπάσκετ και στις απόπειρες διάκρισης του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος, παρά την παρουσία δυο μεγάλων ηγετών που άφησαν το στίγμα τους στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, με διαφορά 22 ετών.
Ο αείμνηστος Γιώργος Κολοκυθάς στην διοργάνωση του 1969 στην Καζέρτα, όπου ήταν ο πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης και ο ανυπέρβλητος Νίκος Γκάλης, το 1991, στην Ρώμη, όπου έπαιξε για τελευταία φορά με την φανέλα της Εθνικής!
Οι παραδόσεις, όμως, ως μακρά χρονική διάρκεια κι αν έχουν, κάποτε «σπάνε» και η Εθνική έχει την ευκαιρία να κάνει την καλύτερη δυνατή αρχή στο Μιλάνο και να προχωρήσει με την ανάλογη αυτοπεποίθηση στις δυνατότητες της, ταπεινότητα και προσήλωση στην δύσκολη συνέχεια των νοκ άουτ αγώνων στην πρωτεύουσα της Γερμανίας.
Το e-magazine της ΕΟΚ θυμάται τα Ευρωμπάσκετ της Εθνικής ομάδας στη δυτική γείτονα χώρα.
ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 1969 (Καζέρτα-Νάπολι) – Με πρώτο σκόρερ (και πλακατζή) τον «Μύτο»
Το πρώτο ταξίδι της Εθνικής μας ομάδας επί ιταλικού εδάφους έγινε το 1969 στην Καζέρτα (σε αυτή την πόλη φιλοξενήθηκε ο όμιλός μας και οι αγώνες κατάταξης ενώ στη Νάπολη έγινε ο άλλος όμιλος και η τελική φάση, ημιτελικά και τελικός).
Σε ένα Ευρωμπάσκετ που είχε αρχίσει να «λάμπει» το αστέρι του Σεργκέι Μπέλοφ (είχε οδηγήσει τη Σοβιετική Ένωση στον τίτλο με τη νίκη 81-72 στον τελικό από τη Γιουγκοσλαβία η οποία είχε νικήσει τους Σοβιετικούς στον όμιλο) και οι Ιταλοί παρουσίασαν για πρώτη φορά στο ευρωπαϊκό στερέωμα τον μεγάλο Ντίνο Μενεγκίν που θα μεσουρανούσε μέχρι και το 1983 σε εθνικό επίπεδο όταν και στέφθηκε πρωταθλητής Ευρώπης στη Νάντ.
Η Εθνική με προπονητή τον Φαίδων Ματθαίου είχε το «αχτύπητο δίδυμο» των «κολλητών» (όχι μόνο στους αγώνες αλλά και στις αξέχαστες πλάκες τους) Γιώργου Κολοκυθά και Βασίλη Γκούμα, αλλά και μια πλειάδα εξαιρετικών παικτών όπως οι Τρόντζος, Ζούπας, Διαμαντόπουλος, Μπαρλάς, Σισμανίδης, Χαϊκάλης,Κατσαφάδος, Σπανός, Πέππας και Χριστοφόρου.
Η ελληνική ομάδα άρχισε με δύο φυσιολογικές ήττες από Γιουγκοσλαβία (98-62) και Σοβιετική Ένωση (83-63) που αποτέλεσαν το ζευγάρι του τελικού, έχασε το θρίλερ από την Ουγγαρία (59-58), νίκησε τη Σουηδία (88-76) και ηττήθηκε από τη Βουλγαρία (84-67) στον όμιλο. Κατετάγη τελικά 10η (στις 12 ομάδες) νικώντας το Ισραήλ (95-62) και χάνοντας από τη Ρουμανία (87-81) στους αγώνες κατάταξης.
Ο Γιώργος Κολοκυθάς, όπως και δύο χρόνια πριν στο Ευρωμπάσκετ της Φινλανδίας αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης με μέσο όρο 22.7 πόντους (οι 37 με τη Σουηδία και οι 32 με το Ισραήλ οι καλύτερες επιδόσεις του).
Και όλα αυτά με λίγες προπονήσεις και ακόμα πιο λίγο… ύπνο αφού με τον κολλητό του Βασίλη Γκούμα την κοπανάγανε από τα ξενοδοχεία (ακόμα και από το μπαλκόνι !) για τη «dolce vita»…
Σε μια… πρωινή επιστροφή τους από βόλτα το 1967 στο Τάμπερε, είδαν ξημερώματα τους Σοβιετικούς να κάνουν γυμναστική στον περίβολο του ξενοδοχείο με τον Λιθουανό γκαρντ Μοντέστας Παουλάουσκας να ξεχωρίζει για τις πολύ βαθιές εισπνοές του.
«Σιγά, ρε φίλε θα μας πάρεις όλο τον αέρα και θα πεθάνουμε από ασφυξία» του φώναξαν γελώντας οι Κολοκυθάς και Γκούμας.
ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 1979 (Μέστρε-Σιένα-Γκορίτσια-Τορίνο) – Η χρονιά του «Δράκου»
H δεύτερη επίσκεψη της Εθνικής ομάδας επί ιταλικού εδάφους, δέκα χρόνια αργότερα για το ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 1979 (στο Μέστρε ο δικός μας όμιλος, στο Τορίνο η τελική φάση) συνέπεσε με μια ξεχωριστή πρεμιέρα.
Η Ελλάδα παρουσίασε στο ευρωπαϊκό στερέωμα έναν «μύθο» του παγκόσμιου μπάσκετ, τον Παναγιώτη Γιαννάκη που έμελλε να αφήσει το στίγμα του στο διεθνές μπάσκετ κατακτώντας ως παίκτης (1987) και ως προπονητής (2005) το ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ.
Μόλις τρεις φορές στην ιστορία της Εθνικής ομάδας στα ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ, ο προπονητής δεν ήταν Έλληνας και η πρώτη ήταν αυτή, το 1979, με τον Αμερικανό Ρίτσαρντ Ντουκσάιρ να βρίσκεται σε αυτή την θέση.
Λάτρης του αμερικανικού, κολεγιακού μπάσκετ, στον αείμνηστο «Ντουκ» άρεσε να δίνει ευκαιρίες σε νέα παιδιά και τότε προώθησε στην πρώτη πεντάδα κιόλας (από τα προκριματικά που ένα γκρούπ είχε φιλοξενηθεί στη Θεσσαλονίκη και άλλο ένα στην Αθήνα) ένα 20χρονο παλικάρι από τη Νίκαια και τον Ιωνικό, τον Γιαννάκη.
Η παρουσία μας στο τσάλεντζ ράουντ (προκριματικός γύρος) στη Θεσσαλονίκη είχε αφήσει ελπίδες για την τελική φάση καθώς χάσαμε δύσκολα στον πόντο από Ισπανία και Γαλλία.
Δυστυχώς τα… θρίλερ με τη Γαλλία (που είχαν ξεκινήσει από παλιά) τότε ήταν υπέρ των τρικολόρ. Έτσι μετά τα παιχνίδια του ομίλου (ήττες 81-52 από την Ιταλία και 74-67 από την Τσεχοσλοβακία και νίκη επί του Βελγίου με 92-68) η εθνική μας έπαιξε πρώτο παιχνίδι με τη Γαλλία (στο γκρούπ 7-12) με φόντο την οκτάδα που ήταν ως τότε η καλύτερή μας θέση (8η) στα Ευρωμπάσκετ του 1951 και 1965.
Με το σκορ ισόπαλο (74-74) δευτερόλεπτα πριν το φινάλε ο Γιώργος Καστρινάκης αστοχεί σε δύο βολές.
Ο Σενεγκάλ παίρνει το ριμπάουντ και πετάει τη μπάλα σε νεκρό χρόνο. Αυτή σαδιστικά -και ενώ έχει κάνει το ταξίδι από ρακέτα σε ρακέτα- καταλήγει στο ελληνικό καλάθι με τους Γάλλους να πανηγυρίζουν έξαλλα τη νίκη τους (76-74).
Ακολούθησαν οι νίκες επί της Ολλανδίας (79-75) και της Βουλγαρίας (100-75) και η ήττα από την Πολωνία (77-73) με την 9η θέση να είναι αυτή στην οποία καταταχτήκαμε. Την ίδια ώρα έλαμπε το ταλέντο και του μεγάλου Μίκι Μπέρκοβιτς που έφτασε με το Ισραήλ μέχρι τον τελικό αλλά η Σοβιετική Ενωση δεν καταλάβαινε τίποτα (98-76) και επανήλθε στην κορυφή μετά από τρία χαμένα -σερί- Ευρωμπάσκετ από τους Πλάβι.
Ο Χάρης Παπαγεωργίου και ο Στήβ Γιατζόγλου ήταν τα μεγάλα μας αστέρια με τον Παναγιώτη Γιαννάκη να εκπλήσσει ευχάριστα. Σ’ εκείνη την Εθνική ομάδα, έπαιζαν οι Κορωναίος Σακελλαρίου,Γκέκος, Γιαννουζάκος, Κοκολάκης, Καστρινάκης, Κατσούλης, Καρατζουλίδης, Παραμανίδης.
Λίγους μήνες αργότερα η εθνική μας ομάδα με ηγέτη τον Γιαννάκη (28π.) γράφει το έπος του Σπλίτ νικώντας στην έδρα της την πανίσχυρη Γιουγκοσλαβία (85-74) στον τελικού του Μεσογειακού τουρνουά, ενώ την είχαμε νικήσει και στον τελικό του Βαλκανικού κυπέλλου, στην Αθήνα, επίσης το 1979.
ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ 1991 (Ρώμη) – Η 5η θέση και ο απίθανος… Σβόμποντα
Η τρίτη (και τελευταία μέχρι σήμερα) επίσκεψη στην Ιταλία για ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ, το 1991 στη Ρώμη έγινε με εντελώς διαφορετικές συνθήκες. Η «επίσημη αγαπημένη», ως πρωταθλήτρια Ευρώπης (1987) και δευτεραθλήτρια (1989), είχε μίνιμουμ στόχο την τετράδα και γιατί όχι να ξαναπαίξει αυτή τη φορά στον ημιτελικό κόντρα στην τελευταία Εθνική ομάδας της πρώην ενωμένης Γιουγκοσλαβίας (παγκόσμια πρωταθλήτρια του ’90 στην Αργεντινή) που ήταν η καλύτερη όλων των εποχών και αποτελούσε το αριστούργημα του αείμνηστου Ντούσαν Ιβκοβιτς.
Την ήττα από τη διοργανώτρια Ιταλία (92-82) στην πρεμιέρα και των συνεχόμενων φραστικών διενέξεων του Γιαννάκη και του Αντονέλο Ρίβα, στο γήπεδο «Παλαέουρ», ακολούθησε ο αγώνας με την Τσεχοσλοβακία και η αποκλειστική στόχευση της πρώτης νίκης για να παίξουμε την πρόκριση στην τετράδα με την άσπονδη φίλη μας τη Γαλλία στο φινάλε του ομίλου.
Όλα ήταν ιδανικά στις αρχές του παιχνιδιού με τη ΦΙΜΠΑ να διακόπτει τον αγώνα στο πρώτο καλάθι του Νίκου Γκάλη για να τον βραβεύσει επειδή είχε περάσει πρώτος σκόρερ όλων των εποχών και την εθνική μας να προηγείται ακόμα και με 20 πόντους! Λίγο οι αλλαγές για συντήρηση, λίγο η υπεραισιοδοξία, αλλά κυρίως αυτός ο… απίθανος Γιάν Σβόμποντα (32 πόντους με 13/13 δίποντα μας έβαλε ο αθεόφοβος) έφερε την ήττα στην παράταση με 123-113 (105-105 ο κανονικός αγώνας με βολές του Γιαννάκη στα 4’’).
Πλέον κυνηγούσαμε νίκη 17 πόντων με τη Γαλλία για να περάσουμε στην τετράδα αλλά φτάσαμε μέχρι τους 12 (93-81).
Η Εθνική που νίκησε και τη Βουλγαρία (110-83) και την Τσεχοσλοβακία στους αγώνες κατάταξης (95-79) τερμάτισε 5η με 3 νίκες και 2 ήττες με τους Γάλλους να έρχονται 4οι με μια νίκη και τέσσερις ήττες !
Το (δεύτερο) παιχνίδι με την Τσεχοσλοβακία ήταν το κύκνειο άσμα του μεγάλου Νίκου Γκάλη με τη γαλανόλευκη. Με τους 37 πόντους που πέτυχε έφτασε τους 5.131 σε 168 συμμετοχές.
Η Γιουγκοσλαβία στο κύκνειο άσμα της έκανε έναν ακόμα περίπατο (88-73) στον τελικό με την Ιταλία κατακτώντας το 3ο χρυσό σε τρία χρόνια με εκπληκτικές εμφανίσεις (Ευρωμπάσκετ 1989 και 1991, Μουντομπάσκετ 1990).
Ο Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου είχε σ’ εκείνο το Ευρωμπάσκετ τους: Γιαννάκη, Γκάλη, Φασούλα, Παταβούκα, Καμπούρη, Αγγελίδη, Μυλωνά, Γάσπαρη, Λυπηρίδη, Ανδρίτσο, Παπαδάκο, Παπαδόπουλο. Ο μεγάλος απών ήταν ο Φάνης Χριστοδούλου που είχε εγχειριστεί για δεύτερη φορά στο γόνατο του.
Τελευταία συμμετοχή της Εθνικής σε διοργάνωση στην Ιταλία, ήταν το προολυμπιακό το 2016, στο Τορίνο, όπου η Εθνική μετά από δύο άνετες νίκες επί του Ιράν και του Μεξικού, αποκλείστηκε στον ημιτελικό του τουρνουά από την Κροατία.
Πηγή: ΕΟΚ e-magaznine
