Οι εργάτες, οι καρφίτσες και το anti-futbol της Estudiantes

Του Θάνου Σαρρή

Ο Χουάν Ραμόν Βερόν, πατέρας του Χουάν Σεμπαστιάν Βερόν και πρώην παίκτης του Παναθηναϊκού, θυμήθηκε, μιλώντας στο βιβλίο «Angels with dirty faces» του Τζόναθαν Γουίλσον, την πρώτη επαφή του Σουμπελδία στην Εστουδιάντες. «Κοίταξε την πρώτη ομάδα. Έπειτα, κοίταξε την τρίτη ομάδα και είδε ότι έπαιζε καλύτερα, οπότε αναρωτήθηκε αν υπήρχε λόγος για να κρατήσει τους παλιούς παίκτες». Τους ξεφορτώθηκε, λοιπόν, όλους, εκτός από τέσσερις, προκειμένου να χτίσει στα νέα μυαλά τη νοοτροπία που οραματιζόταν. Τη νοοτροπία που οδήγησε την Εστουδιάντες σε ένα πρωτάθλημα και τρία σερί Copa Libertadores, αλλά συνδέθηκε με το αντιποδόσφαιρο.

«Ανάσταση» στην Εστουδιάντες

Όταν το 1965 ο Σουμπελδία αποφάσισε να αναλάβει την Εστουδιάντες, προερχόταν από ένα αποτυχημένο πέρασμα από τον πάγκο της Εθνικής Αργεντινής. Η καλή δουλειά του στην Ατλάντα, στην οποία καθιέρωσε διπλές προπονήσεις και έμαθε στους παίκτες του να παίζουν τεχνητό οφσάιντ, να δουλεύουν στις στημένες φάσεις και να πρεσάρουν μεθοδικά, του άνοιξε τον δρόμο για την αλμπισελέστε, αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν αναμενόμενο. Η Εστουδιάντες έμοιαζε με την τελευταία ευκαιρία του. Την προηγούμενη σεζόν, είχε τερματίσει τρίτη από το τέλος, οπότε ο στόχος που του τέθηκε ήταν απλά να μην υποβιβαστεί.

Στην πρώτη του σεζόν στη Λα Πλάτα, οι Pincharratas τερμάτισαν έκτοι και τη δεύτερη έβδομοι. Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι ο Σουμπελδία είχε βρει ένα περιβάλλον που έδειχνε υπομονή και του έδινε τη δυνατότητα να δουλέψει μακροπρόθεσμα, κάτι που σε κάποια από τις μεγάλες ομάδες δεν υπήρχε πιθανότητα να συμβεί. Όπως είπε κι ο Βερόν: «Είμαστε πολύ νέοι και δεν καταλαβαίναμε τι συμβαίνει. Τα πράγματα απλά άρχισαν να εξελίσσονται και ξαφνικά καταλάβαμε ότι είχαμε σπουδαία ομάδα».

Ο Σουμπελδία δεν άφηνε τίποτα στην τύχη

Μυστικό του ήταν η μεθοδικότητα. «Όλες οι πιθανές καταστάσεις σε έναν αγώνα προβλέπονταν και προετοιμαζόμασταν γι’ αυτές. Κόρνερ, φάουλ, πλάγια. Μάθαμε να τα χρησιμοποιούμε προς όφελός μας και είχαμε επίσης μυστικά σινιάλα και λέξεις, τις οποίες χρησιμοποιούσαμε για να βγάλουμε τους αντίπαλους οφσάιντ», έλεγε ο Κάρλος Μπιλάρδο. Ο ίδιος, άλλωστε, πήρε πολλά από τον Σουμπελδία στην προπονητική του προσέγγιση, η οποία και οδήγησε την Αργεντινή στο Μουντιάλ του 1986.

Θιασώτης της σκληρής δουλειάς, ο Σουμπελδία φρόντιζε να υπενθυμίζει στους παίκτες τους την πραγματική ζωή. Όταν έδειχναν εξαντλημένοι, τους πήγαινε στον σταθμό του τρένου στο Ρετίρο για να δουν τους ανθρώπους που δούλευαν εκεί. «Πιστεύετε ότι είστε εργάτες; Δεν είστε. Αυτοί είναι! Μην το ξεχάσετε ποτέ αυτό». Η ομάδα έμαθε να εφαρμόζει σχεδόν ενστικτωδώς το τεχνητό οφσάιντ και να πρεσάρει μεθοδικά, στα πρότυπα της Ντιναμό Κιέβου του Μασλόβ. Ο Σουμπελδία ήταν τόσο παθιασμένος με την τακτική, που μελετούσε ομάδες απ’ όλον τον κόσμο.

Οι τίτλοι και οι σκοτεινές φήμες

Επικρατώντας 3-0 της Ρασίνγκ στο γεμάτο γήπεδο της Σαν Λορέντσο, η Εστουδιάντες έγινε το 1967 η πρώτη ομάδα εκτός του Μπουένος Άιρες που κατέκτησε το πρωτάθλημα. Πέραν όμως των χαρακτηριστικών της που αφορούσαν την τακτική, το πρέσινγκ και τον ρεαλισμό στο παιχνίδι, η ομάδα της Λα Πλάτα απέκτησε τη φήμη του αντιποδόσφαιρου. Κι αυτό δεν έγινε τόσο λόγω της σκοπιμότητας στο παιχνίδι της, αλλά λόγω κάποιων μεθόδων που πιθανόν να μεγαλοποιήθηκαν και με την πάροδο του χρόνου.

Οι φήμες στην Αργεντινή έλεγαν πως ο Μπιλάρδο έκρυβε πάνω του… καρφίτσα, με την οποία τρυπούσε τους αντιπάλους στα στενά μαρκαρίσματα. Ο Βερόν δεν το παραδέχθηκε ποτέ, όμως ο ίδιος ο Μπιλάρδο, σε μια διαφημιστική καμπάνια το 2011, σχεδόν το επιβεβαίωσε. Ο Ρατίν, μια άλλη μεγάλη μορφή του αργεντινικου ποδοσφαίρου της εποχής, υποστήριξε πως ήταν αλήθεια. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της ομάδας του Σουμπελδία ήταν η ενδελεχής έρευνα για τους αντιπάλους, τις συνήθειές τους, αλλά και την προσωπική τους ζωή, ούτως ώστε οι παίκτες του να μπορούσαν ανά πάσα στιγμή μέσα στον αγωνιστικό χώρο να προκαλέσουν την αποβολή τους. Όλοι οι ποδοσφαιριστές  γνώριζαν απ’ έξω τους κανονισμούς και προσπαθούσαν να επωφεληθούν από αυτούς στο έπακρο. Μάλιστα, ο Σουμπελδία είχε προσλάβει πρώην διαιτητές για να τους κάνουν σεμινάρια.

Ψυχολογία και μέθοδος

Είναι πολύ χαρακτηριστική η διήγηση του ιστορικού Χουάν Πρέστα: «Χρησιμοποιούσαν την ψυχολογία με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Ήταν ένας παίκτης της Ιντεπενδιέντε που είχε σκοτώσει κατά λάθος έναν φίλο του, με τον οποίο είχαν πάει μαζί για κυνήγι. Όταν έπαιξαν με την Εστουδιάντες, τον έλεγαν δολοφόνο σε όλο το παιχνίδι. Υπήρχε κι ένας τερματοφύλακας της Ρασίνγκ που ήταν πολύ δεμένος με τη μητέρα του. Εκείνη δεν ήθελε να παντρευτεί και όταν τελικά το έκανε, μετά από έξι μήνες η μητέρα του πέθανε. Ο Μπιλάρδο πήγε κοντά του και του είπε: “Συγχαρητήρια, σκότωσες τη μάνα σου…”». Λεγόταν επίσης ότι ο Μπιλάρδο, που ήταν γυναικολόγος, έλεγε πράγματα σε αντιπάλους για τις συζύγους τους, προκειμένου να τους εξοργίσει και να αποβληθούν.

Πολλά από τα στοιχεία που έκαναν τον Τύπο της χώρας να βαφτίσει το παιχνίδι της Εστουδιάντες ως anti-futbol στη συνέχεια υιοθετήθηκαν απ’ όλες τις ομάδες, όμως πέραν των αμφιλεγόμενων μεθόδων, οι Pincharratas είχαν ένα πολύ δυνατό σύνολο, στο οποίο δέσποζε η παρουσία του Βερόν μπροστά από τα αμυντικά χαφ. Η Εστουδιάντες έγινε το 1968 η τρίτη ομάδα από την Αργεντινή που κατακτά το Copa Libertadores. Κατάφερε να κατακτήσει τρία συνεχόμενα και ένα Διηπειρωτικό, το οποίο έμεινε στην ιστορία για τη βίαιη συμπεριφορά των Αργεντινών, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία. Γενικώς η βίαιη συμπεριφορά των παικτών στα παιχνίδια με τους αντίστοιχους πρωταθλητές Ευρώπης, ενίσχυσε την αντίληψη για το αντιποδόσφαιρο και τη «νίκη με κάθε κόστος».  Ο Σουμπελδία παραιτήθηκε το 1970 και αφού πέρασε από Σαν Λορέντσο και Ρασίνγκ, πήρε δύο πρωταθλήματα Κολομβίας με την Ατλέτικο Νασιονάλ. Πέθανε ξαφνικά το 1982, σε ηλικία 54 ετών, ενώ έπαιζε ιππόδρομο.

Αμφισβήτησε το κατεστημένο

Οι συνθήκες της εποχής, το γεγονός ότι η Εστουδιάντες έδειχνε να εκπροσωπεί το νέο στιλ της σκοπιμότητας, το οποίο είχε υιοθετήσει και η Εθνική Αργεντινής και όχι το περίφημο “La nuestra”, αλλά και το ότι ένα νέο αουτσάιντερ, η Τσακαρίτα, πήρε πρωτάθλημα παίζοντας το ελκυστικό ποδόσφαιρο που ο κόσμος λάτρευε, οδήγησαν σε έναν αρνητισμό για την Εστουδιάντες. Η φήμη της εξαπλώθηκε και στην Ευρώπη, με τους Times να κάνουν λόγο για “μία από τις πιο άθλιες ομάδες που έβγαλε η Λατινική Αμερική”.  H αρμάδα του Σουμπελδία ήταν το αποκορύφωμα αυτής της προσέγγισης, που ξεκίνησε μετά τη συντριβή της Εθνικής Αργεντινής από την Τσεχοσλοβακία στο Μουντιάλ του 1958 και έφερε τη σκοπιμότητα στο παιχνίδι.

Για τον Αλμπέρτο Χοσέ Πολέτι, τερματοφύλακα της ομάδας εκείνης, ο οποίος τιμωρήθηκε δια βίου (στη συνέχεια του έδωσαν χάρη) και μπήκε στη φυλακή για τη βίαιη συμπεριφορά του στο Διηπειρωτικό με τη Μίλαν, το μεγάλο της έγκλημα ήταν ότι αμφισβήτησε το κατεστημένο. Η Εστουδιάντες τίμησε τον Σουμπελδία, με μια περίφημη φράση του στη φανέλα της: «Η δόξα δεν έρχεται από έναν δρόμο στρωμένο με λουλούδια…».

Πηγή: Fanatico