Επιλογή Σελίδας


Οι μυοσκελετικές διαταραχές, όπως πόνος στον αυχένα και τη μέση ή τα άνω άκρα, εξακολουθούν να είναι οι πιο συχνές παθήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το πρόβλημα να γίνεται ολοένα και σοβαρότερο καθώς αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες απουσίας από την εργασία για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ειδικότερα, όσον αφορά τους Έλληνες εργαζόμενους, περίπου το 47% υποφέρουν από πονοκεφάλους και το 45,7% από μυϊκούς πόνους (ESWC, 2005). Αλλά και στην Κύπρο, το 2001 περίπου το 27% των εργαζομένων ανέφεραν μυϊκό πόνο στους ώμους και τον αυχένα (ESWC, 2005). Από την άλλη, στη Γερμανία, περίπου το ένα τέταρτο των εργάσιμων ημερών χάνονται λόγω μυοσκελετικών δυσλειτουργιών των εργαζομένων, προκαλώντας μείωση της παραγωγικότητας που αγγίζει το 0,4%.

Κακή στάση σώματος σε καθιστή θέση και πόνος στον αυχένα και τη μέση

Στην καθιστή θέση οι υπάλληλοι γραφείου τείνουν να γέρνουν προς τα μπρος ή να βουλιάζουν στην καρέκλα τους. Αυτή η μερική ακινητοποίηση μπορεί να προκαλέσει πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή στην αυχενική, καθώς η μη φυσιολογική στάση αυξάνει την πίεση στην πλάτη, τον αυχένα, τους ώμους, τα χέρια και στα πόδια. Συγκεκριμένα, όταν κανείς παραμένει καθιστός επί πολλές ώρες συνεχώς, οι μύες της ράχης, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και οι σύνδεσμοι δέχονται μεγάλη ποσότητα πίεσης (Beneka, Malliou, Gioftsidou, 2014). Μακροπρόθεσμα μάλιστα μπορεί να υποστούν βλάβη οι σπονδυλικές δομές με αποτέλεσμα ο πόνος στην πλάτη ή τον αυχένα να επιδεινωθεί (Bernard, 1997) προκαλώντας επιπλέον πόνο στην άνω ράχη, τους ώμους, τις ωμοπλάτες αλλά και πονοκεφάλους. Τα συμπτώματα αυτά, σε συνδυασμό με σφιχτούς μυς του αυχένα και δύσκαμπτες αρθρώσεις, μπορούν να μετατρέψουν την πιο απλή καθημερινή δραστηριότητα σε οδυνηρή εμπειρία, πολύ περισσότερο να επιφέρουν ακινητοποίηση του εργαζόμενου.

Αναλυτικότερα, ο πόνος στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης σύμφωνα με τον Abumi και τους συνεργάτες του (Abumi κ.ά., 1990) είναι το πιο κοινό σύμπτωμα (56,9%) των μυοσκελετικών διαταραχών στην Ελλάδα, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών (37,8-61,3%) παρουσιάζει συμπτώματα μία ή δύο φορές τον χρόνο σε όλη την εργασιακή ζωή του. Ειδικότερα, το 37% των συμμετεχόντων στην έρευνα ανέφερε πως μια δυο φορές την εβδομάδα παρουσίαζε διαταραχές ύπνου που σχετίζονταν με την οσφυαλγία. Σημαντικοί αρνητικοί προγνωστικοί δείκτες ήταν η ηλικία (≥ 46 ετών), το φύλο (γυναίκες), ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) (≥ 25), επίσης η απόσταση από την οθόνη του υπολογιστή (50-100 cm), η απουσία καθίσματος με προσαρμογή πλάτης, η κυφωτική στάση, η παρατεταμένη καθιστή θέση (> 6 ώρες ημερησίως), αλλά και η δυσαρέσκεια από την επαναλαμβανόμενη εργασία και ο συσσωρευμένος θυμός. Οι συγγραφείς επισημαίνουν πως στα διάφορα προγράμματα θεραπείας θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι προγνωστικοί δείκτες, για να εφαρμόζονται σε υποομάδες ατόμων που έχουν την καλύτερη πρόγνωση στη μείωση των συμπτωμάτων και κατά συνέπεια στην αύξηση της παραγωγικότητας.

Στην Ευρώπη, ένα ποσοστό 30% του εργατικού δυναμικού, συγκεκριμένα 44 εκατομμύρια εργάτες πά¬σχουν από χρόνιο οσφυϊκό πόνο (O’Neill κ.ά., 2004). Η απώλεια 600 εκατομμυρίων εργασιακών ημερών, ο χαμηλός ρυθμός παραγωγικότητας, οι εργασιακές αποζημιώσεις και το κόστος πρόσληψης και εκπαίδευσης νέου προσωπικού είναι μόνο ορισμένες από τις συνέπειες (Gluck και Oleinick, 1998; Leboeuf-Yde, Klougart και Lauristen, 1996; O’Neil, 2001; Papageorgiou κ.ά., 1995; Picavet, Schouten και Smit, 1999; Vingard κ.ά., 2002).

Παρόλο που η αιτιολογία του μυοσκελετικού πόνου είναι πολυπαραγοντική, η θεραπευτική άσκηση κατά γενική ομολογία έχει πολύ θετική επίδραση.

Στην παρακάτω εργασία γίνεται σύγκριση 3 διαφορετικών πρωτοκόλλων ενεργητικής αποκατάστασης σε άτομα με χρόνιο πόνο στον αυχένα, βασισμένα σε ξενόγλωσσα άρθρα αξιόπιστων επιστημονικών περιοδικών

Σκοπός

Στην 1η εργασία των Jari Jlinen και των συνεργατών του πρώτος και κύριος σκοπός της έρευνας ήταν να συγκρίνει τις επιδράσεις τριών διαφορετικών προπονητικών προγραμμάτων ενεργητικής αποκατάστασης στον πονοκέφαλο και στον πόνο στα άνω άκρα σε ασθενείς με χρόνιο πόνο στον αυχένα. Δεύτερος σκοπός ήταν να διαπιστωθεί εάν το πρόγραμμα θα είχε αρνητικές επιδράσεις και τρίτον να αναλύσει την σχέση «δοσολογίας» – απόκρισης των συγκεκριμένων προγραμμάτων (ενδυνάμωσης και αντοχής) στους αυχενικούς μύες ώστε να μειώσουν τον αυχενοκεφαλικό πόνο.

Στην 2η εργασία των Naime Ulug και των συνεργατών του, σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσει και να συγκρίνει τις επιδράσεις τριών μεθόδων θεραπευτικής άσκησης (Pilates, Yoga και ισομμετρικής) στους αυχενικούς μύες, σε ασθενείς με χρόνιο πόνο στον αυχένα, τόσο σε κλινικό όσο και σε μορφολογικό επίπεδο.

Στην 3η εργασία των Christofer H. Andersen και των συνεργατών του, ο κύριος σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσει εάν η έντονη λειτουργική προπόνηση των μυών της ωμοπλάτης, (με έμφαση την ενδυνάμωση του κάτω τραπεζοειδή και πρόσθιου οδοντωτού, ελαχιστοποιώντας την ενεργοποίηση του άνω τραπεζοειδή) επιδρά θετικά σε ενήλικες με χρόνιο πόνο στην ωμο-αυχενική περιοχή.

Μέθοδος

Στην 1η μελέτη συμμετείχαν 180 γυναίκες, ηλικίας 25-53 χρονών, μόνιμες εργαζόμενες σε γραφείο, με χρόνιο πόνο στον αυχένα για τουλάχιστον 6 μήνες. Τυχαία χωρίστηκαν σε 3 ομάδες όπου η κάθε μια πραγματοποίησε κι ένα διαφορετικό προπονητικό πρωτόκολλο ενεργητικής αποκατάστασης διάρκειας 12 μηνών, με συχνότητα 3 φορές την εβδομάδα: Η Ομάδα Δύναμης (ΟΔ) πραγματοποίησε ισομμετρικές, δυναμικές και διατατικές ασκήσεις, η Ομάδα Αντοχής (ΟΑ) δυναμικές ασκήσεις και διατάσεις και η Ομάδα Ελέγχου (ΟΕ) μόνο διατάσεις. Σύμφωνα με την ένταση του πονοκεφάλου κάθε ομάδα χωρίστηκε σε 3 υποομάδες: ΟI (ελαφρύς), OII (μέτριος), OIII (έντονος).

Στην ΟΑ οι ασθενείς εκτέλεσαν άρσεις του κεφαλιού με κάμψη των μυών του αυχένα από την ύπτια θέση 3 σετ x 20 επαναλήψεις, ενώ στην ΟΔ εκτέλεσαν πιέσεις του κεφαλιού με ελαστική αντίσταση (theraband) προς όλες τις κατευθύνσεις από την καθιστή θέση 1 σετ x 15 επαναλήψεις σε κάθε κατεύθυνση. Και οι 2 ομάδες εκτέλεσαν δυναμικές ασκήσεις για τους ώμους και τα άνω άκρα (dumbel shrugs, presses, curles, bent-over rows, flyes και pull overs) με την ΟΑ να εκτελεί 3 σετ x 20 επαναλήψεις σε κάθε άσκηση, με αλτήρες των 2kg διατηρώντας σταθερά τα στοιχεία της επιβάρυνσης σε όλη την διάρκεια της δοκιμασίας. Οι ασθενείς της ΟΔ ασκήθηκαν με έναν ατομικά προσαρμοσμένο αλτήρα και εκτέλεσαν 1set x 15 επαναλήψεις σε κάθε άσκηση με το υψηλότερο δυνατό φορτίο. Κάθε συνεδρία τελείωνε με διατάσεις για τους μύες του αυχένα των ώμων και των άνω άκρων. Επίσης δέχτηκαν 4 συνεδρίες φυσικοθεραπείας αποτελούμενες από μασάζ και κινητικότητα για να μετριάσουν τον πόνο στον αυχένα και να κάνουν το ασκησιολόγιο πιο αποτελεσματικά. Η ΟΕ εκτελούσε αεροβικές ασκήσεις 3 φορές την εβδομάδα για μισή ώρα. Και οι 3 ομάδες εκτελούσαν το ίδιο πρόγραμμα διατάσεων διάρκειας 20 λεπτών.

Στην 2η μελέτη συμμετείχαν 56 ασθενείς (47 γυναίκες και 9 άντρες) ηλικίας 18 – 50 χρονών, με χρόνιο πόνο στον αυχένα διάρκειας άνω των 3 μηνών. Τυχαία χωρίστηκαν σε 3 ομάδες όπου η κάθε μια πραγματοποίησε κι ένα διαφορετικό πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων: Α) Pilates (ν=20), Β) Yoga (n=18), Γ) Ισομμετρική άσκηση (ν=18) διάρκειας 6 εβδομάδων (μόνο τις 3 πρώτες εβδομάδες υπήρχε επίβλεψη). Μαζί με τις ασκήσεις, κάθε ομάδα δέχθηκε για 5 φορές την εβδομάδα τις 3 πρώτες εβδομάδες συμβατική φυσιοθεραπεία, που περιείχε ζεστή κομπρέσα, υπέρηχο και ηλεκτροθεραπεία (TENS). Οι μύες που μετρήθηκαν πρίν και μετά την δοκιμασία ήταν ο στερνοκλειδομαστοειδής, πρόσθιος σκαληνός, ημιακανθώδης και σπληνιοειδής κεφαλικός και ο τραπεζοειδής μυς.

Οι δοκιμαζόμενοι της Α ομάδας αφού εκπαιδεύτηκαν στις βασικές αρχές της μεθόδου Pilates ασκήθηκαν σε 4 βασικές ασκήσεις σε κάθε συνεδρία: Double-leg stretch, shoulder bridge, arm openings και breast stroke, εκτελώντας 2 σετ των 10 επαναλήψεων σε κάθε άσκηση. Οι δοκιμαζόμενοι της Β ομάδας ασκήθηκαν σε κάθε συνεδρία σε 4 ασκήσεις της Yoga (Lyengar) asanas: Adho Mukha Virasana, Tadasana, Virabhadrasana και Chair Bharadvajasana, εκτελώντας 2 σετ των 10 επαναλήψεων σε κάθε άσκηση. Οι δοκιμαζόμενοι της Γ ομάδας ασκήθηκαν από την καθιστή θέση, βάζοντας αντίσταση με τα χέρια τους αρχικά μπροστά στο κεφάλι (και στη συνέχεια στις πλάγιες πλευρές και πίσω) ενώ ταυτόχρονα ασκούσαν δύναμη με ισομμετρική σύσπαση για 5 δευτερόλεπτα έτσι ώστε να μην κινηθεί το κεφάλι καθόλου από την ουδέτερη θέση. Κάθε άσκηση εκτελέστηκε για 2 σετ των 30 επαναλύψεων σε κάθε συνεδρία.

Στην 3η μελέτη, συμμετείχαν 47 υπάλληλοι γραφείου (37 γυναίκες και 10 άντρες) με χρόνιο πόνο (διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους πριν την έρευνα) στην ωμο-αυχενική περιοχή, με ΜΟ ηλικίας τα 44 έτη. Το κριτήριο ένταξης των συμμετεχόντων στην έρευνα ήταν ο πόνος να μην έχει σαφή αιτιολογία και η έντασή του να βαθμολογείτε τουλάχιστον με 3 στην κλίμακα 0-9 κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα. Οι δοκιμαζόμενοι χωρίστηκαν τυχαία σε 2 ομάδες, η μία πειραματική (ν=24) και η ελέγχου (ν=23).

Η πειραματική ομάδα πραγματοποίησε 3 x 20min συνεδρίες την εβδομάδα για 10 εβδομάδες. Το προπονητικό πρωτόκολλο περιλάμβανε 2 ασκήσεις που ενεργοποιούν με μεγάλη ένταση τον πρόσθιο οδοντωτό και κάτω τραπεζοειδή μυ, αλλά με πολύ μικρή ένταση τον άνω τραπεζοειδή μυ (press up κ push up plus). Η επιβάρυνση αυξανόταν προοδευτικά από 20 RM (μέγιστες επαναλήψεις) την πρώτη εβδομάδα έως στις 10 RM στις τελευταίες εβδομάδες. Στην 1η εβδομάδα οι συμμετέχοντες εκτελούσαν 3 σετ σε κάθε άσκηση φτάνοντας στο σημείο να εκτελούν 5 σετ στις τελευταίες εβδομάδες. Οι ασκήσεις εναλλασσόταν με τη μέθοδο των superset (με το τέλος του ενός σετ μιας άσκησης να εκτελείτε και δεύτερο σετ άλλης άσκησης χωρίς διάλειμμα). Η ομάδα ελέγχου απλά ενθαρρυνόταν να έχει ενεργό τρόπο ζωής όπως συνήθιζε.

Αποτελέσματα

Στην 1η εργασία όχι μόνο δεν διαπιστώθηκαν αρνητικές επιδράσεις του πρωτοκόλλου αλλά παρατηρήθηκε μείωση του πονοκεφάλου (69% στην ΟΔ, 58% στην ΟΑ και 37% στην ΟΕ σε σύγκριση με την αρχική τιμή). Μείωση του πόνου παρατηρήθηκε και στον αυχένα ενώ μεγαλύτερη μείωση παρουσιάστηκε στην ΟΔ και υποομάδα ΟIII με τον πιο σοβαρό πονοκέφαλο. Επίσης διαπιστώθηκε και μείωση του πόνου στο άνω άκρο με 58% στην ΟΔ, 70% στην ΟΑ και 21% στην ΟΕ.

Στην 2η μελέτη, μετά το παρεμβατικό πρόγραμμα αποκατάστασης, διαπιστώθηκε σημαντική βελτίωση (χωρίς μεγάλες αποκλίσεις) α) στον πόνο, β) στον δείκτη ανικανότητας και ενεργητικό εύρος κίνησης του αυχένα, γ) στη διάθεση και δ) στην ποιότητα της ζωής των ασθενών με χρόνιο πόνο στον αυχένα και στις 3 ομάδες (Pilates, Yoga, Ισομμετρική άσκηση), ενώ το πάχος του ημιακανθώδη κεφαλικού μυ αυξήθηκε σημαντικά μόνο στην ομάδα που έκανε Pilates.

Στην 3η μελέτη, μετά το πρόγραμμα παρέμβασης καταγράφηκαν τα εξής αποτελέσματα στους ασθενείς της πειραματικής ομάδας σε σχέση με αυτούς της ομάδας ελέγχου: α) Σημαντική μείωση του πόνου στην ώμο-αυχενική περιοχή, β) το κατώφλι του πόνου αυξήθηκε στον κάτω τραπεζοειδή και γ) αύξηση της δύναμης στην ανύψωση του ώμου.

Ασκήσεις ενδυνάμωσης αυχένα

Ασκήσεις κινητικότητας αυχένα

Βιβλιογραφία

  • Yliner J, Nikander R, Nykanen M, Kautiainen H, Hakkinen A. Effect of neck exercises on cervicogenic headache: A randomized controlled trial
  • Ulug, Yilmaz O, Kara M, Ozcakar L. Effects of Pilates and Yoga in patients with chronic neck pain: A sonographic study
  • Andersen C, Andersen L, Zebis M, Sjogaard G. Effect of scapular function training on chronic pain in the neck / shoulder region: Α randomized controlled trial

Σωτήρης Γκαβοτάσιος – SG Training

  • Προπονητής μπάσκετ
  • Προπονητής αθλητικής ανάπτυξης και λειτουργικής αποκατάστασης
  • Personal Trainer (Εξατομικευμένα προπονητικά προγράμματα ανάλογα με τις ανάγκες του ασκούμενου, αθλητή και τις απαιτήσεις του αθλήματος που υπηρετεί).
  • Απόφοιτος ΤΕΦΑΑ του ΑΠΘ με ειδικότητα την προπονητική στην καλαθοσφαίριση και διατριβή στην Κινητική μάθηση – συμπεριφορά.
  • Μεταπτυχιακός φοιτητής του ΔΠΘ στην «Λειτουργική Διαχείριση Τραυματισμών Αθλητών και Ασκουμένων».
  • Συνεχή επιμόρφωση με σεμινάρια που αφορούν την Αθλητική επιστήμη σε θέματα Προπονητικής, Αθλητιατρικής, Θεραπευτικής άσκησης (ΣΕΠΚ, ΕΓΒΑ, ΑΠΘ, ΔΠΘ, SCIENCE WEB)
  • Πιστοποιημένη εκπαίδευση στη μέθοδο Pilates mat & equipment από την Alterlife.
  • Έχει 12ετή προπονητική εμπειρία σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες στις ομάδες: ΒΑΟ, ΠΑΟΚ, Πιερικό Αρχέλαο, Βατανιακό, Πάνθηρες Κατερίνης (όπου ήταν και ιδρυτικό μέλος), Athletico και ΑΓΕΠ. Επίσης υπήρξε υπεύθυνος Αθλητικής Ανάπτυξης της ακαδημίας και προπονητής Φυσικής κατάστασης – βοηθός στην ανδρική ομάδα του Πιερικού Αρχέλαου στη B’ Εθνική.
  • Έχει εργαστεί κι εργάζεται ως προσωπικός γυμναστής σε αθλητές-ριες με στόχο την μεγιστοποίηση της απόδοσης και σε ασκούμενους- ες με στόχο την βελτίωση της φυσικής κατάστασης και λειτουργικής διαχείρισης των τραυματισμών.
  • Έχει αγωνιστεί στον Αρχέλαο (6η θέση στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα εφήβων), Αρετσού Καλαμαριάς, Βατανιακό, Πάνθηρες Κατερίνης και υπήρξε μέλος της προεθνικής παίδων και εφήβων.

Pin It on Pinterest

Shares
Share This