Του Γιάννη Γιανναράκη
Είναι άδικο, στα όρια του ειρωνικού, το βιβλίο της ιστορίας της Formula 1 να περιέχει μόνο έναν πρωταθλητή ονόματι Βιλνέβ. Κατά πολλούς, το γεγονός πως το μικρό όνομα αυτού είναι Ζακ και όχι Ζιλ, είναι κάτι παραπάνω από περίεργο παιχνίδι της μοίρας. Ωστόσο, όσο κι αν δεν κατάφερε ποτέ να πλησιάσει το οδηγικό μεγαλείο του πατέρα του, ο Ζακ Βιλνέβ έχει κάθε δικαίωμα να καυχιέται πως το 1997 όρθωσε ανάστημα που μέχρι και ο Ζιλ θα επαινούσε.
Κατά το πέρας της ιστορίας της Formula 1 έχουν καταγραφεί συνολικά 12 περιπτώσεις αθλητών που εμφανίστηκαν στην κορυφαία βαθμίδα των σπορ, σε συνέχεια της καριέρας των πατεράδων τους. Μόλις δύο από τα 12 αυτά ζευγάρια έχουν γευτεί το νέκταρ της επιτυχίας και με τις δύο γεννιές. Οι Γκράχαμ και Ντέιμον Χιλ και οι Κέκε και Νίκο Ρόσμπεργκ. Ωστόσο, κανένα από τα προαναφερθέντα δεν θεωρείται το κορυφαίο όλων. Γιατί; Διότι ένα από τα υπόλοιπα 10 περιέχει μέσα του ένα κατάφορο συναίσθημα αδικίας.
Ο Ζακ Βιλνέβ έσβησε στις 9 Απριλίου τα 51 κεράκια μιας τούρτας που περιλαμβάνει απότομες απογειώσεις και ακόμα πιο αδυσώπητες πτώσεις. Γεννημένος στην μικρή πόλη του Ρισελιέ, έξω από το Κεμπέκ, ο Ζακ μεγάλωσε βλέποντας τον πατέρα του, Ζιλ, να αναδεικνύεται σε αστέρα που δεν… «χωρούσε» στα στενά τότε πλαίσια του σπορ.
Οδηγώντας το κόκκινο μονοθέσιο της Φεράρι, ο Ζιλ Βιλνέβ κέρδισε όσο κανείς την εμπιστοσύνη του ευεργέτη της Scuderia, Έντσο, ο οποίoς είδε στο πρόσωπο του βραχύσωμου Καναδού την μετεξέλιξη του θρυλικού οδηγού των ‘30s, Τάτσιο Νουβολάρι.
Μέσα σε πέντε χρόνια, παρά το γεγονός ότι δεν είχε πανηγυρίσει κάποιον παγκόσμιο τίτλο, είχε ήδη αναγκάσει τους σταρ της επόχης, Νίκι Λάουντα και Τζέιμς Χαντ, να τον χρίσουν ως τον πιο ταλαντούχο οδηγό της συγκεκριμένης γενιάς. Ήταν κοινό μυστικό πως το πρώτο πρωτάθλημα στην καριέρα του Βιλνέβ ήταν θέμα χρόνου. Ωστόσο, στις 8 Μαΐου του 1982, ο χρόνος, όπως και ο κόσμος της Formula 1, σταμάτησαν.
Κατά την διάρκεια των κατατακτήριων δοκιμών στην πίστα του Ζόντερ, το μονοθέσιο του Βιλνέβ διαλύεται ύστερα από σύγκρουση με τον Τζάκι Μος, με τον Καναδό να βρίσκεται μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ξαπλωμένος δίπλα στην άσφαλτο, υποφέρωντας από τα μοιραία, όπως αποδείχθηκε, τραύματα του. Λίγες ώρες αργότερα ο πιλότος της Φεράρι χάνει την μάχη με τη ζωή, ρίχνοντας στο πένθος όσους τον γνώρισαν, αλλά και όσους είχε… σκορπίσει την ανάγκη να τον γνωρίσουν.
Ο 11χρονος τότε, Ζακ βλέπει τον μύθο τού πατέρα του να καταρρέει μονομιάς, σε μια εποχή που τα θανατηφόρα δυστυχήματα δεν ήταν ακόμα είδος υπό εξαφάνιση. Ταυτόχρονα, αντικρίζει 20.000 ανθρώπους να κατακλύζουν μέσα σε μερικές ώρες το Μπέρτιερβιλ, το χωριό 4.000 κατοίκων όπου μεγάλωσε και θάφτηκε ο πατέρας του, το σπίτι του οποίου μετατράπηκε σε μουσείο. Ο έρωτας του Ζακ με τα μηχανοκίνητα, που ήταν ακόμα σε πρώιμο στάδιο, ενισχύθηκε στον ύψιστο βαθμό, την ώρα που η Formula 1 τίμησε την μνήμη του θρύλου της. Η πίστα του Νοτρ Νταμ στο Μόντρεαλ μετονομάστηκε σε «Circuit Gilles Villeneuve», με την γραμμή του τερματισμού να φέρει να μάλιστα το μήνυμα «Salut Gilles» (Ευχαριστούμε Ζιλ).
Όπως ήταν λογικό, με τις μνήμες ακόμα νωπές, η πορεία του… διαδόχου άρχισε να απασχολεί τον κόσμο του σπορ, κάτι που βέβαια βλέπουμε και σήμερα με τον Μικ Σουμάχερ, ο οποίος βρίσκεται στην Formula 2. 14 χρόνια μετά το τραγικό φινάλε του πατέρα του, ο Ζακ Βιλνέβ μπαίνει στον μαγικό κόσμο της F1, αφού πρώτα έχει κερδίσει τις εντυπώσεις στα IndyCar. Η Williams, που τότε ήταν κραταιά δύναμη του πρωταθλήματος, του έδωσε τη θέση του δεύτερου οδηγού με διετές συμβόλαιο, πίσω από τον Ντέιμον Χιλ (ναι, αυτόν που είπαμε παραπάνω). Ο Καναδός κατάφερε να εντυπωσιάσει εξ αρχής, τερματίζοντας δεύτερος στο πρώτο Γκραν Πρι της σεζόν στην Αυστραλία. Μάλιστα, ήταν για 11 χρόνια ο μόνος που είχε βρεθεί στο podium στον πρώτο του αγώνα (ακολούθησαν οι Χάμιλτον το 2007 και Μάγκνουσεν το 2015).
Συνολικά, κέρδισε τέσσερις αγώνες εκείνη την σεζόν, ενώ διεκδίκησε τον τίτλο μέχρι το τέλος, όμως η απόσυρση του στο τελευταίο Γκραν Πρι της σεζόν, σε συνδυασμό με την ήδη υπάρχουσα διαφορά εννέα πόντων (αρκετά σημαντική για την εποχή, καθώς βαθμούς κέρδιζαν μόνο οι έξι πρώτοι) τον άφησαν στην δεύτερη θέση, πίσω από τον Χιλ (ναι, αυτό ήταν το μοναδικό του πρωτάθλημα). Παρά το πικρό τέλος, η σεζόν χαρακτηρίστηκε άκρως επιτυχημένη για τον Βιλνέβ, ο οποίος έγινε ο πρώτος rookie στα χρονικά που φτάνει τόσο κοντά στον τίτλο (ακολούθησε επίσης ο Χάμιλτον το 2007).
Έχοντας πίσω του πλέον αυτή την τραυματική αλλά διδακτική εμπειρία, ο 24χρονος τότε πιλότος είδε το δρόμο προς το πρωτάθλημα να στρώνεται με ροδοπέταλα, μετά την αποχώρηση του Χιλ για την Arrows. Ο ίδιος προβιβάστηκε στην θέση του πρώτου οδηγού και με τον Γερμανό Χάιντζ-Χέραλντ Φρέντζεν στο πλάι του αλλά και την υπάρχουσα αγωνιστική ανωτερότητα της Williams έναντι των ανταγωνιστών (Ferrari και McLaren) ο Καναδός θεωρείτο το φαβορί για τον τίτλο.
Όμως, ο δρόμος προς την… οικογενειάκη εξιλέωση δεν ήταν περίπατος, αλλά μαραθώνιος. Παρά τις ορατές αδυναμίες του μονοθεσίου της Scuderia, τα δεδομένα είχαν αλλάξει άρδην, εξαιτίας ενός και μόνο ονόματος. Ο Μάικλ Σουμάχερ, με δύο πρωταθλήματα ήδη στην τροπαιοθήκη του από την θητεία του στην Benetton, είχε κάνει την εμφάνιση του στο Μαρανέλο ως ο σωτήρας που θα έλυνε την σχεδόν 20ετη ανομβρία της ιταλικής ομάδας.
Εξαντλώντας μέχρι και την τελευταία ικμάδα ισχύς του κόκκινου μονοθεσίου, ο Γερμανός προπορευόταν στην βαθμολογίας τέσσερις αγώνες πριν το τέλος. Οι νίκες του Βιλνέβ σε Αυστρία και Λουξεμβούργο τον έθεσαν ξανά επικεφαλής, όμως η βλακώδης συμπεριφορά του στην πίστα της Suzuka, όταν και αγνόησε τις κίτρινες σημαίες στα δοκιμαστικά, τον έθεσαν εκτός αγώνα. Ο Σουμάχερ άδραξε την ευκαιρία, πήρε την νίκη και τον προσπέρασε για ένα βαθμό, οδεύοντας προς το φινάλε της χρονιάς στην Ισπανία.
Το Ευρωπαϊκό Γκραν Πρι της Χερέθ, στα τέλη Οκτωβρίου του 1997, βρήκε τον Βιλνέβ σε έντονη ανησυχία, μιας και φοβόταν πιθανή επανάληψη των όσων συνέβησαν το 1994, όταν ο Σουμάχερ εβρισκόμενος σε παρόμοια πλεονεκτική θέση, τράκαρε επίτηδες με τον Ντέιμον Χιλ, αποτρέποντας έτσι από τον Βρετανό την παραμικρή δυνατότητα διεκδίκησης του πρωταθλήματος.
Εκμεταλλευόμενος την προσοχή των Media, ο Βιλνέβ έστρεψε τους προβολείς στις στρατηγικές της Ferrari, λέγοντας πως «Το μόνο που φοβάμαι είναι να μην με βγάλει κάποιος εκτός μάχης. Αυτό είναι το μόνο κακό που μπορεί να συμβεί, δηλαδή να μην με αφήσουν να τελειώσω τον αγώνα μου».
Είκοσι χρόνια μετά, ο Καναδός εξήγησε λεπτομερώς την στρατηγική του. «Γνωρίζαμε πολύ καλά το τι είχε συμβεί το 1994 και το πως είχε κερδίσει το πρωτάθλημα από τον Ντέιμον. Ήμασταν προετοιμασμένοι και ξέραμε πως κάτι παρόμοιο μπορεί να ξανασυμβεί. Οπότε, η μοναδική μάχη που μπορούσα να δώσω ήταν η ενημέρωση των υπολοίπων, έτσι ώστε όλοι να είναι γνώστες όσων ήμασταν εμείς. Για αυτό πέρασα τις τελευταίες δύο με τρεις εβδομάδες, αναφέροντας και υπενθυμίζοντας αυτά τα περιστατικά και την ικανότητα του Μάικλ να βγάζει εκτός μάχης όποιον θέλει προκειμένου να κερδίσει ένα πρωτάθλημα».
Προτού προχωρήσουμε, καλό θα ήταν να επισημάνουμε κάτι που βοηθάει άπαντες να κατανοήσουν την αύρα της εποχής. Η τακτική που είχε ακολουθήσει ο Σουμάχερ δεν ήταν κάτι καινούριο. Για την ακρίβεια, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως… μόδα της δεκαετίας, με πρωτεργάτες τον Αλέν Προστ και τον Αίρτον Σένα. Το 1989, όντας στην ίδια ομάδα (McLaren), οι δύο τους μονομαχούσαν επί ίσοις όροις για το πρωτάθλημα. Με δύο αγώνες να απομένουν, ο Σένα ήθελε ισάριθμες νίκες για να κλέψει τον τίτλο από τον άσπονδο εχθρό του. Το Γκραν Πρι της Suzuka έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα, καθώς στο 46ο γύρο, ο Βραζιλιάνος επιχείρησε να προσπεράσει, βουτώντας στη στροφή, ο Προστ προφανώς και δεν έκανε πίσω με αποτέλεσμα ένα τρακάρισμα που έβγαλε τον δεύτερο εκτός αγώνα. Ο Σένα όχι μόνο δεν τα παράτησε, άλλα κέρδισε εν τέλει την κούρσα, ωστόσο δέχτηκε εκ των υστέρων ποινή ακύρωσης, θεωρούμενος ο υπαίτιος του ατυχήματος.
Το πρωτάθλημα κατέληξε στον Προστ ο οποίος αποχώρησε άρον άρον προς… Scuderia μεριά, όμως οι λογαριασμοί τους δεν είχαν κλείσει. Την αμέσως επόμενη χρονιά, στο ίδιο χρονικό σημείο και στην ίδια ακριβώς πίστα, οι ρόλοι είχαν αντιστραφεί. Ο Σένα είχε τα πάνω χέρι, ο Προστ ήταν αυτός που κυνηγούσε, ωστόσο ο Βραζιλιάνος είχε αποφασίσει ήδη την μοίρα της σεζόν. «Στο τέλος της πρώτης στροφής θα είμαι στην πρώτη θέση» είπε και αυτό ακριβώς έκανε. Ή τουλάχιστον, προσπάθησε να κάνει.
Με αυτά τα ιστορικά δεδομένα και την κατάσταση ήδη τεταμένη, το μόνο που χρειαζόταν ήταν η σπίθα στην φωτιά. Αυτή ήρθε από τον δεύτερο πιλότο της Ferrari, Έντι Ίρβαϊν, ο οποίος κατά την διάρκεια των δοκιμών μπλόκαρε δις τον Βιλνέβ. Η ευέξαπτη φύση του Καναδού ανέλαβε δράση, με αποτέλεσμα ένα εξαιρετικό προεόρτιο, με τον ίδιο να τα… ψέλνει στον οδηγό της Scuderia, ενώ ο ίδιος βρισκόταν στα γκαράζ της ομάδας, έτοιμος να βγει από το μονοθέσιο!
«Ήθελα απλά να στρέψω την προσοχή στο στρατόπεδο τους, να επιδείξω την στρατηγική τους» είπε αργότερα ο Βιλνέβ, ο οποίος έμελλε στις κατατακτήριες δοκιμές να κατακτήσει την pole position, με τον πλέον ασυνήθιστο τρόπο.
Για την ακρίβεια, ο ίδιος, ο Σουμάχερ και ο έτερος πιλότος της Williams, Χάιντζ-Χέραλντ Φρέντζεν κατέγραψαν ακριβώς τον ίδιο χρόνο, δίχως ούτε ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου διαφορά (1.21.072)! Η σειρά κατάταξης ήταν η προαναφερθείσα, καθώς ο Βιλνέβ ήταν ο πρώτος εκ των τριών που κατέγραψε την συγκεκριμένη επίδοση.
Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, ο αγώνας ήταν διαφορετική υπόθεση. Ο Σουμάχερ πήρε εξ αρχής τα ηνία, μετά την κάκιστη εκκίνηση του Βιλνέβ, ο οποίος βρέθηκε τρίτος, πίσω από τον Φρέντζεν. Ο Γερμάνος δεν κατάφερε να απειλήσει τον συμπατριώτη του και κάπως έτσι η Williams έστειλε ξανά το «αστέρι» της στα χνάρια του Σουμάχερ, με την ελπίδα πως μετά το πέρας των δύο pit-stop, θα είναι σε θέση να επιτεθεί. Έτσι κι έγινε. 25 γύρους από το τέλος ο Βιλνέβ άρχισε να πλησιάζει και να παρατηρεί τα αδύναμα σημεία του αντιπάλου. Βρήκε την στροφή στην οποία ο Σουμάχερ πατούσε πιο επιφυλακτικά το φρένο και μόλις εμφανίστηκε η ευκαιρία, την «άρπαξε» από τα μαλλιά. Επιτέθηκε στα φρένα, «έπιασε» σε… βαθύ ύπνο τον Σουμάχερ, ο οποίος στην ακαριαία προσπάθεια του να αποτρέψει το μοιραίο, προκάλεσε σύγκρουση που τον έθεσε εκτός αγώνα, αλλά και εκτός διεκδίκησης τίτλου, καθώς αργότερα του επιβλήθηκε ποινή μηδενισμού.
«Προς στιγμήν, όταν είδα πως δεν προσπαθεί να με χτυπήσει, ξαφνιάστηκα. Μετά εν τέλει ηρέμησα, γιατί ήξερα πως θα συμβεί κάτι τέτοιο. Στον επόμενο γύρο, όταν πέρασα από το σημείο, τον είδα στην άκρη της πίστας με τα χέρια στην μέση του. Μπορούσα να δω το πρόσωπο του, τον θυμό που είχε. Είχε ιδρώσει και μου φαινόταν απίστευτο, γιατί ο Μάικλ δεν ίδρωνε ποτέ. Ένιωσα πολύ περήφανος που τον έκανα να ιδρώσει».
Η σύγκρουση είχε… τραυματίσει και το μονοθέσιο της Williams, καθώς η μπαταρία είχε αποκολληθεί και το μόνο που την κρατούσε σε θέση επαρκή να λειτουργήσει ήταν τα ηλεκτρικά καλώδια. Αντιλαμβανόμενος πως το μονοθέσιο «χωλαίνει», ο Bιλνέβ, κατέβασε στροφές, άφησε τις McLaren των Χάκινεν και Κούλτχαρντ να τον προσπεράσουν και τερμάτισε τρίτος, κατακτώντας ένα πρωτάθλημα που πολλοί θεωρούν πως έπρεπε να καταλήξει στα χέρια του προκατόχου του.
Μια σειρά από λανθασμένες επαγγελματικές επιλογές δεν επέτρεψαν στον ίδιο να παραμείνει στον αφρό, τελειώνοντας την καριέρα του στην F1 το 2006 με την ταμπέλα του «λιγότερου ταλαντούχου υιού ενός θρύλου». Ωστόσο, ο 49χρονος σήμερα Βιλνέβ κατάφερε να γευτεί το νέκταρ που δεν μπόρεσε, ή μάλλον δεν πρόλαβε, να αντικρίσει ο πατέρας του. Ήταν, είναι και θα είναι σίγουρο πως ο κόσμος του σπορ δεν θα αντικρίσει ξανά έναν πιλότο όμοιο του Ζιλ Βιλνέβ. Και αν υπάρχει ένας λόγος που ο γιος του έμεινε στην ιστορία ως ο μόνος πρωταθλητής της οικογένειας, είναι γιατί κατάλαβε εξ αρχής πως δεν μπορεί να μοιάσει στον πατέρα του…
