Του Γιάννη Φιλέρη
επιστροφή της Σοφίας Σακοράφα στον αθλητισμό ολοκληρώθηκε με την επικράτηση της στις πρόσφατες αρχαιρεσίες του ΣΕΓΑΣ. Η επικεφαλής της ΑΚΑΣ, μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΜέΡΑ25 (και αντιπρόεδρος της Βουλής) ήταν η θριαμβεύτρια των εκλογών στην αρχαιότερη αθλητική ομοσπονδία της χώρας, η πρώτη γυναίκα που θα καθίσει στην προεδρική καρέκλα, έχοντας πίσω της μια σπουδαία διαδρομή στον κλασικό αθλητισμό με κεντρικό σημείο αναφοράς το παγκόσμιο ρεκόρ που είχε πετύχει στον ακοντισμό, όταν στις 26 Σεπτεμβρίου 1982, στο πανελλήνιο πρωτάθλημα των Χανίων, έκανε 74.20, γράφοντας ιστορία.
Η Σάκοράφα ήταν τότε 25 ετών και έβαζε το ονοματεπώνυμό της δίπλα σε αυτό του Χρήστου Παπανικολάου (5μ49 στο επί κοντώ το 1970) του μοναδικού Έλληνα, μέχρι τότε, που είχε κάνει παγκόσμιο ρεκόρ στον στίβο.
Εκείνο το απόγευμα Κυριακής το Εθνικό Στάδιο των Χανίων, είχε ‘εξαφανίσει’ το ακόντιό της στην κορυφαία στιγμή της πιο συναρπαστικής διετίας στην καριέρα της. Λίγες μέρες νωρίτερα είχε κατακτήσει το χάλκινο μετάλλιο στους Πανευρωπαϊκούς αγώνες της Αθήνας. Στον θρίαμβο, ωστόσο, της Άννας Βερούλη, της άλλης κορυφαίας ακοντίστριας και μεγάλης αντιπάλου της, που είχε πάρει το χρυσό. Μια διετία, ωστόσο, που δεν είχε happy end, καθώς λίγο πριν από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Ελσίνκι το 1983, ο τραυματισμός στον ώμο της στέρησε μια μεγαλύτερη διάκριση.
Το Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Αθήνας
Οι Πανευρωπαϊκοί της Αθήνας (6-12/9/1982) ήταν η πρώτη μεγάλη αθλητική διοργάνωση στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τον Ανδρέα Παπανδρέου ‘φρέσκο’ πρωθυπουργό (και τον ΓΓΑ, Κίμωνα Κουλούρη πανταχού παρόντα), ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής σχεδόν δακρυσμένος στην ομιλία του στη τελετή έναρξης, αλλά κι ο αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, μαζί με τους υπόλοιπους ιερωμένους να ψέλνουν τουλάχιστον μισή ώρα στις οθόνες ολόκληρης της Ευρώπης, καθώς κάποιοι είχαν την φαεινή ιδέα να μεταδοθεί ζωντανός και στο διεθνές κύκλωμα ο αγιασμός του σταδίου.
Το Ολυμπιακό Στάδιο ήταν έτοιμο ακριβώς με την έναρξη των αγώνων, αν και ακόμη και ανήμερα των εγκαινίων, γίνονταν τα τελευταία μερεμέτια, με τους εργάτες να δουλεύουν νυχθημερόν για να προλάβουν τα πάντα. Δεν ήταν εύκολο το εγχείρημα, με τις ημερομηνίες να πιέζουν και στο τέλος, ως συνήθως, να γίνεται ένας απίστευτος αγώνας δρόμου. Σίγουρα, όμως, το ΟΑΚΑ ήταν από κάθε άποψη εντυπωσιακό και πριν από 39 χρόνια, ένα από τα πιο σύγχρονα στάδια σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Το ΕΠΑ82 είχε ιδιαίτερο χρώμα, με πολύ κόσμο στις εξέδρες, σπουδαίες επιδόσεις από τους μεγάλους αθλητές και τις αθλήτριες της εποχής (παγκόσμια ρεκόρ από Μαρίτα Κοχ στα 400μ, την ανατολικογερμανική ομάδα στα 4Χ400, τον Ντάλει Τόμπσον στο δέκαθλο) με το 70.02 της Βερούλη στον ακοντισμό να υπογράφει μια ανεπανάληπτη ελληνική επιτυχία.
Η μονομαχία με τη Βερούλη
Σε αγωνιστικό επίπεδο ο ελληνικός στίβος, μετά από πάρα πολλά χρόνια, ευελπιστούσε σε μια μεγάλη διάκριση. Οι δυο κορυφαίας αθλήτριες, Σοφία Σακοράφα και Άννα Βερούλη, μαζί με την Φινλανδέζα Τίνα Λίλακ που δυο μήνες πριν τους αγώνες είχε κάνει παγκόσμιο ρεκόρ (72.40) και την απαραίτητη Ανατολικογερμανίδα Άντζι Κέμπε, θεωρούνταν φαβορί για τα μετάλλια. Το να πάρει η Ελλάδα μετάλλιο σε πανευρωπαϊκούς αγώνες δεν ήταν κάτι συνηθισμένο. Κάθε άλλο.
Μέχρι τότε, η Ελλάδα μετρούσε μόλις τρία μετάλλια σε 12 διοργανώσεις, από το 1934 και το Τορίνο. Ο Χρήστος Μάντικας στους πρώτους κιόλας πανευρωπαϊκούς αγώνες είχε πάρει το χάλκινο με 54.9 στα 400μ με εμπόδια, ο Χρήστος Παπανικολάου με 5.05 στο επί κοντώ, το ασημένιο στη διοργάνωση του 1966 και ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος με 10.56 στα 100μ του 1971 (Ελσίνκι). Τρία μετάλλια, κανένα χρυσό.
Μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί την σημασία της κατάκτησης, όχι ενός αλλά δυο μεταλλίων εκ των οποίων, μάλιστα, το ένα χρυσό! Το σπουδαίο δίδυμο Βερούλη-Σακοράφα ανέβηκε στο βάθρο στις 9 Σεπτεμβρίου, σε μια χρονιά όπου η μία έσπρωχνε την άλλη για να ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Ο ανταγωνισμός ήταν έντονος, όπως συνήθως συμβαίνει στις περιπτώσεις που δυο μεγάλοι αθλητές μονομαχούν στο ίδιο αγώνισμα. “Ήταν οι δυο πρώτες και πολύ μεγάλες σταρ που είχαμε” σχολιάζει ο Γιάννης Θεοδωρακόπουλος, πρόεδρος του ΠΣΑΤ και κορυφαίος συντάκτης στίβου, βέβαια, στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπου.
Δεν ήταν ‘κολλητές φίλες’, μάλλον το αντίθετο συνέβαινε, η Τρικαλινή Σακοράφα και η Καβαλιώτισσα Βερούλη, που βρέθηκαν στο προσκήνιο. Σχεδόν συνομήλικες (η Βερούλη είναι ένα χρόνο μεγαλύτερη) με την Σοφία να ξεχωρίζει στην αρχή, αλλά την Βερούλη να την πλησιάζει, ειδικά μετά το 1980 όταν άρχισε να ρίχνει το ακόντιό της μακριά. Μέσα στο 1982, αμφότερες έδειχναν πολύ δυνατές. Στις 29/7 σε μίτινγκ στο Ολυμπιακό Στάδιο, που λειτουργούσε και σαν δοκιμαστικό των αγώνων, η Σακοράφα ρίχνει 67.38μ και η Βερούλη 67.32. Την ίδια μέρα η Λίλακ σπάει το παγκόσμιο ρεκόρ με βολή στα 72.40 μέτρα.
“Με σόκαρε το ρεκόρ της Λίλακ” δηλώνει η Σακοράφα, που έχει συναντήσει την Λίλακ σε δυο μίτινγκ, με απολογισμό μία νίκη και μια ήττα. Η νίκη της στους Βαλκανικούς (62.08) ήταν εύκολη, ενώ στις 22 Μαΐου ρίχνει το ακόντιό της στα 68.86 που αποτελεί και πανελλήνιο ρεκόρ. “Πιστεύω ότι μπορώ να ξεπεράσω τα 70 μέτρα” προβλέπει, όμως το ρεκόρ της δεν κρατάει πολύ, γιατί στις 29 Αυγούστου, η Βερούλη ρίχνει 69.22 και δείχνει έτοιμη για τους πανευρωπαϊκούς.
Ο προκριματικός της 8ης Σεπεμβρίου είχε όριο πρόκρισης τα 60 μέτρα. Οι δυο Ελληνίδες, πέρασαν με τη δεύτερη προσπάθεια, η Σακοράφα με βολή 61.64 και η Βερούλη με 61.46. Η 19χρονη Κέμπε είχε κάνει την καλύτερη επίδοση του προκριματικού με 68.38 μέτρα. Η Λίλακ έριχνε 46 εκατοστά πάνω από τα 60 μέτρα, αλλά έδειχνε σίγουρη για τον εαυτό της: “Εύκολα ή δύσκολα θα πάρω το χρυσό μετάλλιο. Οι Ελληνίδες είναι καλές αθλήτριες, πιστεύω όμως ότι θα αγχωθούν πολύ και από τον κόσμο“,δήλωνε η εντυπωσιακή Φινλανδή με τα γυαλιά ηλίου και τα ξανθά σγουρά μαλλιά.
“Θα κάνω παγκόσμιο ρεκόρ”
Τετάρτη 9 Σεπεμβρίου 1982. Ο μεγάλος τελικός του ακοντισμού φέρνει στο ΟΑΚΑ 70.000 και πλέον θεατές, που ανυπομονούν να δουν τις δυο Ελληνίδες στο βάθρο. Η Βερούλη ξεκινάει με 64.58, η Κέμπε με 65.12 και η Σακοράφα μόλις με 57.36. Η δεύτερη βολή της είναι πολύ καλύτερη (65.78), όμως η μικρή Ανατολικογερμανίδα ρίχνει 67.94 και παίρνει κεφάλι. Στην τρίτη προσπάθεια εμφανίζεται η Λίλακ που ρίχνει 66.26 μοιάζει όμως να’ ναι αυτή περισσότερο αγχωμένη απ’ όλες. Η Βερούλη κάνει κι αυτή μια μεγάλη βολή με 66.76 περνώντας στη δεύτερη θέση.
Η τέταρτη βολή της Άννας θα σηκώσει το Στάδιο στο πόδι. Ρίχνει με δύναμη το ακόντιο της, φωνάζοντας ένα αξέχαστο ‘ώπα’ και το καρφώνει ακριβώς στην γραμμή των 70 μέτρων. Η επίδοσή της είναι 70.02 και η Ελληνίδια πρωταθλήτρια πανηγυρίζει μαζί με τον κόσμο, που δεν σταματά, ακόμη και όταν η Σακοράφα που εκείνη τη στιγμή ήταν εκτός τριάδας, δοκιμάζει αυτή την 4η προσπάθειά της. Θα πετύχει 67.04 και θα περάσει την Λίλακ, χωρίς όμως να μπορέσει να απειλήσει την πρώτη θέση.
Θριαμβεύτρια είναι η Βερούλη, μέσα σε πανδαιμόνιο. Το 70.02 είναι μακριά για όλες τις υπόλοιπες αθλήτριες του τελικού και η Ελληνίδα νικήτρια γίνεται η 4η γυναίκα σε ολόκληρο τον κόσμο, που περνάει τα 70 μέτρα.
Η Ελλάδα που δεν είχε πάρει χρυσό μετάλλιο στην ιστορία των πανευρωπαϊκών αγώνων, δακρύζει στην απονομή, ενώ στο κέντρο Τύπου, ο αείμνηστος Νίκος Σωτηρίου ρωτάει την πρωταθλήτρια Ευρώπης “τι όνειρο είδες χθες το βράδυ“. Η Άννα απαντάει αυθόρμητα: “Είδα την Παναγία, που με βοήθησε να νικήσω“.Η επίκληση της Μεγαλόχαρης γίνεται πρώτο θέμα στον τύπο της εποχής.
Η Σακοράφα δίνει συγχαρητήρια στην αντίπαλό της, χαρακτηρίζοντας δίκαιη τη νίκη της, υπόσχεται όμως ότι “σύντομα θα κάνω παγκόσμιο ρεκόρ. Είναι ευτυχία το χάλκινο μετάλλιο, αλλά δεν ήμουν στην καλύτερη μου μέρα“.Οι σχέσεις των δυο αθλητριών παραμένουν τυπικές, έστω κι αν ποζάρουν δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου, ή αργότερα συναντιούνται στα γραφεία της ΓΓΑ με τον Κίμωνα Κουλούρη. Η υπόσχεση όμως της Σοφίας δεν θα διαψευστεί, κάθε άλλο!
‘Εξαφάνισε’ το ακόντιο
Πεισμωμένη από την τρίτη θέση, η Σακοράφα αρχίζει να παίρνει μέρος σε διεθνή μίτινγκ, ενώ η Βερούλη απολαμβάνει το χρυσό μετάλλιο. Στις 19 Σεπτεμβρίου, δέκα μέρες μετά τον τελικό του ΟΑΚΑ, η Ελληνίδα πρωταθλήτρια βρίσκεται στο Λονδίνο. Κάνει μια μεγάλη βολή στα 67.90 μέτρα και λίγο αργότερα κάνει το ‘μπαμ’. Στέλνει το ακόντιο της πολύ πιο πάνω από τα 70 μέτρα, κάνοντας επίδοση 71.52, πολύ κοντά δηλαδή στο παγκόσμιο ρεκόρ.
Φυσικά, η επίδοσή της αποτελεί πανελλήνιο ρεκόρ, ενώ έχει και μια ακόμη βολή πάνω από τα 70, δείχνοντας αποφασισμένη να υλοποιήσει ό,τι είχε στο μυαλό της σαν απάντηση στην μη κατάκτηση του χρυσού στους πανευρωπαϊκούς: “Μπορούσα να ρίξω ακόμη και πιο μακριά. Είμαι σίγουρη για τις δυνάμεις μου, το βλέπω μέσα στους αγώνες. Θα πάω σίγουρα στα Χανιά για το πανελλήνιο πρωτάθλημα, γιατί δεν ξεχνάω ότι ξεκίνησε από εκεί τη χρονιά, με επίδοση 68.86. Θέλω να επιστρέψω σε αυτό το Στάδιο και να κλείσω τη σεζόν με το Παγκόσμιο ρεκόρ, που θα ήθελα, βέβαια, να το έκανα στους πανευρωπαϊκούς αγώνες. Μπορεί όμως να το σπάσω σε αυτόν τον αγώνα”, δηλώνει.
Οι αγώνες στα Χανιά έχουν κεντρικό πρόσωπο την Σακοράφα. Η απουσία, μάλιστα, της Άννας Βερούλη που προτιμάει να πάει ταξίδι στην Αμερική (για διεθνές μίτινγκ), την αφήνει μόνη ενώπιον του κοινού της Κρήτης, που την ημέρα του αγώνα γεμίζει το Στάδιο, ανυπομονώντας για το μεγάλο ρεκόρ. Η Τρικαλινή ακοντίστρια που προτιμούσε πάντα να μετέχει σε σερί από αγώνες, δείχνει ακούραστη. Ξεκινάει με 66.58, συνεχίζει με 61.82 και 65.72 και στην 4η προσπάθεια τρελαίνει κόσμο!
“Είχαμε κάνει πρόβες με τον εικονολήπτη Παναγιώτη Πούλο, που δυστυχώς χάθηκε άδικα στο δυστύχημα με τον Γιάννο Κρανιδιώτη, για να παρακολουθήσει την πορεία του ακοντίου. Μόνο που προβάραμε στις βολές της Σοφίας στο ζέσταμα, όπου ήταν δεν ήταν 55-60 μέτρα. Καταλαβαίνεις όταν το ακόντιο έφυγε για τα 74.20, η κάμερα το έχασε. Κι εγώ το είπα στην περιγραφή για να δώσω έμφαση στη βολή”, θυμάται ο Γιάννης Θεοδωρακόπουλος που έκανε το ρεπορτάζ για την τηλεόραση.
Με το που καρφώθηκε το ακόντιο στο χορτάρι, πρώτοι οι κριτές συνειδητοποίησαν ότι είχε γίνει ένα πολύ μεγάλο ρεκόρ. Η μέτρηση έγινε με χοροπηδηχτά χαράς, όπως και η ανακοίνωση, βέβαια, του 74.20. Η Σακοράφα πανηγύριζε με τον κόσμο, έριξε μια ακόμη βολή (65.90) και δεν σταμάτησε να χαμογελάει, καθώς είχε κάνει την καλύτερη επίδοση όλων των εποχών:”Είναι η πιο μεγάλη στιγμή της καριέρας μου. Χαρίζω το ρεκόρ σε όλο τον κόσμο. Ναι δεν είμαι εγώ η πρωταθλήτρια Ευρώπης, έχω, όμως, και το Παγκόσμιο ρεκόρ”, σχολιάζει μετά.
Για να επικυρωθεί και επίσημα το παγκόσμιο ρεκόρ έπρεπε να ζυγιστεί το ακόντιο. Ζυγαριά τέτοια δεν υπήρχε στο Στάδιο των Χανίων, με αποτέλεσμα το ακόντιο να ζυγιστεί στο μαιευτήριο της πόλης και να οριστικοποιηθεί η παγκόσμια επίδοση της Ελληνίδας αθλήτριας!
Ο δρόμος για το Ελσίνκι και η ατυχία…
Το 1983 βρίσκει την νυν πρόεδρο του ΣΕΓΑΣ σε φουλ φόρμα. Το παγκόσμιο ρεκόρ της έχει δώσει μεγάλη αυτοπεποίθηση και αρχίζει να σταθεροποιεί τις βολές της πάνω από τα 70 μέτρα. Στόχος της το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα, που διοργανώνει η IAAF στο Ελσίνκι. Δείχνει πολύ δυνατή, σταθερή και γεμάτη ενέργεια. Ξεκινάει πάλι από τα Χανιά με 71.98 μέτρα. Στις 9 Ιουλίου, πάει στο Όσλο ρίχνει 72.28. Έξι φορές θα περάσει τα 70 μέτρα σε αγώνες της η Σακοράφα, που στις 18 Ιουλίου στην Αθήνα, ρίχνει 69.92.
Η Λίλακ παραμονεύει, ωστόσο. Από το Τάμπερε της Φινλανδίας στέλνει ισχυρό μήνυμα. Παίρνει από την Σακοράφα το παγκόσμιο ρεκόρ, ρίχνοντας 74.26 μέτρα, δηλώνοντας: “Στο Ελσίνκι θα ρίξω πάνω από τα 75 μέτρα“. Η Ελληνίδα πρωταθλήτρια δεν το βάζει κάτω και στους βαλκανικούς αγώνες ρίχνει 71.28. Όλα δείχνουν πως θα γίνει μεγάλη μάχη.
Όμως η μοίρα επιφυλάσσει άσχημο παιχνίδι στην Σοφία. Πάει στο Ελσίνκι, αλλά νιώθει αρκετές ενοχλήσεις στον ώμο. Μαζί με τον προπονητής της Δ.Κωσταβέλη τροποποιούν το πρόγραμμα προπονήσεων, μήπως υποχωρήσουν οι πόνοι. Εξετάζεται κι από τους Φινλανδούς γιατρούς, που προτείνουν αποχή από τους αγώνες για δυο χρόνια και προφανώς όχι συμμετοχή στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Αν και στην αρχή η Ελληνίδα πρωταθλήτρια δεν σκέφτεται ότι θα απουσιάσει από τους αγώνες, στο τέλος καταλαβαίνει ότι δε γίνεται: “Δυστυχώς δεν θα πάρω μέρος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Θα είμαι στο Στάδιο για να δω από κοντά την προσπάθεια της Άννας στην οποία εύχομαι καλή επιτυχία“, δηλώνει απογοητευμένη.
Η Βερούλη θα πάρει τελικά το χάλκινο μετάλλιο (65.72) πίσω από την Βρετανίδα Φατίμα Γουίτμπρεντ και την Τίνα Λίλακ που επιτέλους έπαιρνε το χρυσό που τόσο πολύ ήθελε (70.82).
Η Σοφία Σακοράφα θα πάρει τον δρόμο της επιστροφής, βλέποντας την καλύτερη της χρονιά από πλευράς επιδόσεων να τελειώνει άδοξα και με έντονους πόνους. Ήταν μόλις 26 ετών, προφανώς είχε μπροστά της πολύ χρόνο για να επιστρέψει δριμύτερη. Η επέμβαση στον ώμο, ωστόσο, ήταν αρκετά σοβαρή. Ουσιαστικά δεν επέστρεψε ποτέ στις υψηλές επιδόσεις. Μια κορυφαία αθλήτρια, που βελτίωσε το πανελλήνιο ρεκόρ 17 φορές και… 30 μέτρα.
Και μια συνειδητοποιημένη ακτιβίστρια με τολμηρές αποφάσεις σε όλη της τη ζωή, που επιστρέφει στον αθλητισμό, με την ιδιότητα της προέδρου του ΣΕΓΑΣ. Κάποτε η ομοσπονδία δεν την έβαζε στον σχεδιασμό, γιατί ο προπονητής της δεν είχε δίπλωμα, το 1983 η ΕΦΙ την τιμωρούσε με εξάμηνο αποκλεισμό γιατί είχε αποδεχθεί να κάνει τηλεοπτική διαφήμιση. Τώρα, ο ΣΕΓΑΣ μπαίνει σε μια νέα εποχή, με την πρώην παγκόσμια ρεκορντ γούμαν στο τιμόνι του!
Πηγή: Contra
