Του Αντώνη Καρπετόπουλου
Παρακολουθώ κι εγώ με μια δόση αμηχανίας (δεν το κρύβω…) τις εξελίξεις στην ιστορία της Σοφίας Μπεκατώρου. Αν υπάρχει κάτι που με πείθει για την αλήθεια της καταγγελίας της είναι οι λεπτομέρειες που εξιστορεί. Οποιος σε αυτή τη ζωή έχει περάσει κάτι που ψυχικά τον τραυμάτισε, αντίθετα από αυτό που πιστεύουν οι πιο πολλοί, ούτε το σβήνει από το θυμικό του, ούτε το φέρνει στα μέτρα του: το θυμάται πάντα με κάθε λεπτομέρεια. Κανείς δεν ξεχνά τη στιγμή ενός οδυνηρού χωρισμού, την ώρα που ανακάλυψε ότι έχει μια επικίνδυνη ασθένεια, τη μέρα ενός χειρουργείου, την πίκρα μιας απόρριψης, τις συνθήκες του θανάτου ενός αγαπημένου του προσώπου. Και φυσικά κανείς δεν σβήνει από το μυαλό του τις λεπτομέρειες μιας κακοποίησης. Ούτε μπορεί να τις πλάσει για να κατηγορήσει κάποιον άδικα. Η φωνή της Μπεκατώρου κουβαλάει την αλήθεια της. Οσο κι αν η ιστορία της είναι η ιστορία δυο σιωπών. Της δικής της σιωπής και της σιωπής όσων κατηγορεί.
Οι κανόνες της σιωπής
Δεν μπορώ να σας μιλήσω για την κακοποίηση, νομίζω όμως ότι μπορώ να πω μερικά πράγματα για τη σιωπή. Υπάρχουν πολλοί που απορούν με την σιωπή της πρωταθλήτριας και αναρωτιούνται γιατί δεν είχε το θάρρος να καταγγείλει το περιστατικό τη στιγμή που συνέβη δηλαδή πριν από πολλά πολλά χρόνια. Θα θελα να καταλάβετε ότι μερικές φορές όσο πιο μεγάλος είναι ο αθλητής τόσο πιο δύσκολο του είναι να σπάσει τους κανόνες της σιωπής με τους οποίους έχει μάθει να πορεύεται.
Η σιωπή του αθλητή είναι πάντα υποχρεωτική και καμιά φορά αβάσταχτη. Ο αθλητής εκπαιδεύεται από μικρός να μην μιλάει και να είναι υπάκουος. Εκπαιδεύεται για να μην έχει άποψη, εκπαιδεύεται για να εκτελεί τις οδηγίες των προπονητών. Δεν πρέπει να φέρνει αντιρρήσεις, αλλά οφείλει να συμμορφώνεται: η υπακοή του και η σιωπή του περιγράφεται ως απόδειξη πειθαρχίας. Ο αθλητής επιδεικνύει την πειθαρχία του αποδεχόμενος κάθε προπονητική (κι όχι μόνο) απαίτηση. Κι όταν ακόμα γίνει τεράστιος κι ανεβεί στο βάθρο μεγάλων αγώνων ως θριαμβευτής και πάλι δεν θα πρέπει να ξεχνά ποτέ ότι μέρος των υποχρεώσεών του είναι και η σιωπή του.
Όταν μάλιστα ταυτίζεται και με το σπορ που υπηρετεί πρέπει να έχει στο μυαλό του ότι για το καλό του αθλήματος πρέπει να λειτουργεί ως πρεσβευτής του, δηλαδή συχνά και ως απολογητής των ανθρώπων με τους οποίους συναναστρέφεται. Δεν πρέπει να δίνει αφορμές στους κακούς που θέλουν «να χάσει φίλους το άθλημα». Δεν πρέπει να ασκεί κριτική στην ομοσπονδία ή στον πρόεδρο «που τόσο βοηθά». Δεν πρέπει να ξεχνά ότι εκπροσωπεί το άθλημα, τους συναθλητές του, τους παράγοντες που το υπηρετούν, ένα ολόκληρο κόσμο που πρέπει να συνεχίσει να ζει σε ένα θερμοκήπιο στο οποίο οι άλλοι δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Ο αθλητής εκπαιδεύεται να είναι μέλος μιας οικογένειας που πρέπει να μοιάζει τέλεια.
Μόνο αν δεν ξέρεις από αθλητισμό μπορεί να ζητάς από την Μπεκατώρου εξηγήσεις γιατί δεν βγήκε να μιλήσει για ανθρώπους της ομοσπονδίας της τότε που η Ελλάδα ζούσε τη ζάλη και την παραζάλη των Ολυμπιακών Αγώνων. Αλώστε όποιος αθλητής στην Ελλάδα έχει βγει να μιλήσει για καταχρήσεις εξουσίας ή παρανομίες έχει συνήθως καταλήξει να είναι ένας ακόμα γραφικός. Η ένας προδότης. Η ένας προβληματικός. Η «ένα νούμερο που ψάχνει δημοσιότητα». Αυτά δεν λέγανε για τον Κακλαμανάκη π,χ;
Διαβάστε τι λέει
Κάποιος θα πει ότι όλα αυτά δεν είναι λόγος για να κρατήσει μια αθλήτρια το στόμα της κλειστό: λάθος. Όλα αυτά είναι που της κρατούν το στόμα κλειστό: μίλησε τώρα γιατί από όλα αυτά απαλλάχτηκε. Το κανε σήμερα, μετά από ώρες θεραπείας και δουλειάς με τον ψυχολόγο της και το έκανε γιατί δεν είναι πια μέρος αυτού του κόσμου που απαιτούσε πάντα την σιωπή της. Εχοντας μάλιστα καταφέρει να την πείσει ότι η σιωπή αυτή είναι το μυστικό της επιτυχίας. Ενας είδος δύναμης. Ενώ είναι συνήθως ομερτά και τίποτα άλλο.
Διαβάστε τι λέει η ίδια η Μπεκατώρου και θα καταλάβετε γιατί έμεινε σιωπηλή. Ηταν 21 χρονών κι έψαχνε ανθρώπους για να την βοηθήσουν να κερδίσει τους Ολυμπιακούς: δεν ήταν ένα ματαιόδοξο όνειρο – είχε τη δυνατότητα να τα καταφέρει και η απόδειξη είναι ότι τα κατάφερε. Αλλά για αυτό ούτε η στήριξη της ομοσπονδίας ήταν δεδομένη, ούτε ανθρώπους είχε βρει στα 21 της που να σέβονται το όνειρο της. Κι όταν κάποιος βρέθηκε της φάνηκε ότι ήταν τυχερή: που να ξερε!
Νομίζω πως η σιωπή της δεν ήταν παρά ένα είδος τιμωρίας που η ίδια επέβαλε στον εαυτό της: δεν ήθελε να μιλήσει, όχι μόνο γιατί θα την κατηγορούσαν ως προδότρια του σπορ, αλλά και γιατί η ίδια πίστευε πως φταίει γιατί πίστεψε πως για μια στιγμή ήταν τυχερή. Όταν τα βάζεις με τον εαυτό σου και τον μαστιγώνεις είναι εύκολο να σιωπάς. Ο,τι κι αν πεις θα χρησιμοποιηθεί εναντίον σου από σένα τον ίδιο.
Οι υποχρεωτικές σιωπές
Ο κόσμος του αθλητισμού είναι γεμάτος σιωπές. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση σιωπής είναι αυτή για το ντόπινγκ πχ: ελάχιστοι είναι οι αθλητές που κατήγγειλαν τον φαρμακοτρίφτη που δήλωνε προπονητής τους. Αλλά υπάρχουν και σιωπές για τις πράξεις και τις καταχρήσεις των παραγόντων, σιωπές για τους προπονητές, σιωπές για τους χορηγούς και τις κατά καιρούς απαιτήσεις τους ή ακόμα και για τις συμπεριφορές των γονιών, που πολλές φορές μόνο τρυφερές δεν είναι. Και υπάρχουν και σιωπές για τις συμπεριφορές συναθλητών, γιατρών, προπονητών – σιωπές που οι αθλητές έχουν μάθει να τις θεωρούν υποχρεωτικές. Κάτι σαν συμβάσεις για να κάνουν καριέρα.
Ας μην ρωτάμε τη Μπεκατώρου γιατί δεν μίλησε. Ας καταλάβουμε απλά αυτή τη σιωπή κι ας την σεβαστούμε. Είναι μια σιωπή βαριά σαν καταδίκη, αλλά και μια σιωπή που την έκανε Ολυμπιονίκη. Δείτε πως αντιδρά η ομοσπονδία της τώρα και φανταστείτε τι θα της είχε συμβεί αν τότε μιλούσε: οι καταγγελίες θα την καθιστούσαν απόβλητη. Θα έβρισκε το δρόμο για τις αίθουσες των δικαστηρίων και θα έχανε το δρόμο για το προπονητήριο, τους αγώνες της, τη ζωή της. Είναι παράξενο που διάλεξε το δεύτερο δρόμο; Όχι. Γιατί είναι αθλήτρια που έφτασε σε Ολυμπιακά μετάλλια.
Ο χώρος είναι σκληρός
Και μετά υπάρχει και η σιωπή όσων κατηγορεί: μια σιωπή εκκωφαντική. Ο άνθρωπος που κατηγορεί και που για χρόνια κινήθηκε εντός του πλαισίου του αθλητισμού μας δεν είναι άγνωστος, αλλά σιωπά. Η ομοσπονδία την ειρωνεύτηκε, προσπάθησε να την απαξιώσει, της επιτέθηκε, αλλά επί της ουσίας κι αυτή σιωπά. Στις καταγγελίες της είδε μια απειλή, όχι μια εξομολόγηση. Ολοι όσοι την αμφισβητούν σιωπούν φωνάζοντας – είναι πολλές φορές ο ασφαλέστερος τρόπος για να μην πεις την αλήθεια.
Δεν θα υπάρξει καμία δίκη – τα αδικήματα έχουν παραγραφεί. Παρόλα αυτά η ιστορία είναι χρήσιμη γιατί θα ανοίξουν πολλά κλειστά στόματα: το βλέπουμε ήδη. Ο κόσμος ενδεχομένως τρομάζει, γιατί βλέπει τον αθλητισμό ως λαμπερή βιτρίνα: στην πραγματικότητα ο χώρος είναι σκληρός. Αλλά θα θελα να καθησυχάσω τους γονείς κυρίως: παραμένει με όλες τους τις σκληρές συμβάσεις ένας χώρος υπέροχος. Απλά επειδή έχει χρήματα και προσφέρεται και για παιγνίδια εξουσίας συμβαίνει ο χώρος να τραβά και κηφήνες, περίπου όπως το μέλι τις μύγες. Χρέος της πολιτείας είναι να τον καθαρίσει, χρέος δικό μας να σεβαστούμε τις καταγγελίες της Σοφίας. Και την για χρόνια οδυνηρή σιωπή της…
Πηγή: Κάρπετ Show
