Του Στάθη Δημολά
Κατείχε ταυτόχρονα τον ρόλο του ήρωα και του αντιήρωα, μάζεψε πάνω του πάμπολλες κριτικές για την αθλητική και προσωπική του ζωή, προσέλκυσε ένθερμους υποστηρικτές και φανατικούς εχθρούς. Κανένας, όμως, δεν θα διαφωνήσει πως ο Ζακ Ανκετίλ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους ποδηλάτες του κόσμου. Αυτός, μαζί με άλλες μορφές του αθλήματος όπως ο Εντι Μερξ, ο Μπερνάρ Ινό, ο Λουιζόν Μπομπέ, δημιούργησαν ένα κοινό που κάθε χρόνο τέτοια εποχή στρέφει το βλέμμα του στη Γαλλία, προκειμένου να παρακολουθήσει τον πιο φημισμένο ποδηλατικό γύρο.
Γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1934 στο Μον Σεντ Ενιάν της Νορμανδίας. Ο πατέρας του ήταν οικοδόμος αλλά όταν αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους Γερμανούς το 1941 αναγκάστηκε να αλλάξει επάγγελμα.
Ακολουθώντας και άλλα μέλη της οικογένειας, ασχολήθηκε με αγροτικές εργασίες, μετακομίζοντας σε μια μικρή κωμόπολη, το Μπουρζέ. Στα τέσσερά του χρόνια, ο Ανκετίλ, όπως και αρκετά παιδιά της ηλικίας του, απέκτησε το πρώτο του ποδήλατο, ένα Alcyon, με το οποίο «όργωνε» κάθε μέρα τους δρόμους της μικρής πόλης. Μεγαλώνοντας σπούδασε μεταλλουργία και μηχανική σε τεχνικό κολέγιο στο Σότβιλ λε Ρουέν, όπου άρχισε να αναπτύσσει μια ιδιαίτερη σχέση με το ποδήλατο. Αιτία στάθηκε ο καλός του φίλος, Μορίς Ντιελουά, ο οποίος χάρις στο… στυλ του πάνω στις δύο ρόδες, κέρδιζε την προσοχή και τον θαυμασμό του γυναικείου φύλου.
Με την προτροπή του πατέρα του απέκτησε αγωνιστική άδεια στα 17 του και αποφάσισε να λάβει μέρος σε αγώνες. Η αρχή είχε γίνει και παρότι προσπάθησε να συνδυάσει την ποδηλασία με την εργασία, η σέλα, το πεντάλ και το τιμόνι επικράτησαν. Επιασε δουλειά σε ένα εργοστάσιο στο Σότβιλ, αλλά έφυγε έπειτα από 26 μέρες, εξαιτίας μιας διαφωνίας με το αφεντικό του λόγω του περιορισμένου χρόνου που είχε για να προπονείται.
Αφοσιωμένος πλέον μόνο στο άθλημά του, ο Ανκετίλ, εντάχθηκε στην ερασιτεχνική ομάδα του Σότβιλ και ταυτόχρονα δούλεψε με τον Αντρέ Μπουσέ, έναν εκ των κορυφαίων προπονητών της εποχής. Ως ερασιτέχνης κέρδισε 16 τίτλους και ένα χάλκινο Ολυμπιακό μετάλλιο το 1952 στο Ελσίνκι, με την Εθνική ομάδα στην ποδηλασία δρόμου. Ο Μπουσέ μάζεψε αποκόμματα του Τύπου για τα κατορθώματα του 18χρονου Ανκετίλ και τα απέστειλε στην επαγγελματική ομάδα «Λα Περλ» η οποία και τον ενέταξε στο δυναμικό της. Μάλιστα, έστειλε τον διευθυντή της ομάδας και παλαιά δόξα της ποδηλασίας, Φρανσίς Πελισιέ, για να μιλήσει προσωπικά στον Ανκετίλ που ενθουσιάστηκε. Τα 50 φράγκα που θα έπαιρνε την ημέρα στο εργοστάσιο, έγιναν 30.000 τον μήνα, με τον νεαρό ποδηλάτη να σπεύδει να αγοράσει ένα από τα πιο φινετσάτα αμάξια της εποχής, το Ρενό Φρεγκάτ το οποίο και (σχεδόν) διέλυσε δύο φορές σε διάστημα ενός χρόνου.
Το τιμόνι του ποδηλάτου ήταν προφανές ότι του ταίριαζε περισσότερο και άρχισε να καταγράφει τις πρώτες του μεγάλες επιτυχίες στο Γκραν Πρι των Εθνών το οποίο κατέκτησε για πρώτη φορά το 1953 και μέχρι το 1966 πρώτευσε άλλες οκτώ φορές. Από καλός ποδηλάτης, άρχισε να μετατρέπεται σε έναν θρύλο όταν το 1957 κατέκτησε τον πρώτο του Γύρο της Γαλλίας. Ακολούθησαν άλλοι τέσσερις συνεχόμενοι τίτλοι (1961-1964), 2 Γύροι της Ιταλίας (1960, 1964) και ένας της Ισπανίας (1963).
Οι επιτυχίες αυτές έφεραν στο προσκήνιο και τις πρώτες φήμες για τις εξαιρετικές αγωνιστικές του επιδόσεις…
Οι κατηγορίες για ντόπινγκ
Μετά τη νίκη του το 1966, στον αγώνα Λιέγη – Μπαστόν – Λιέγη, ένας Βέλγος αξιωματούχος τον κάλεσε να δώσει δείγμα ούρων για να γίνει έλεγχος ντόπινγκ. Η απάντηση ήταν αφοπλιστική: «Είμαι ανθρώπινο ον, όχι βρύση». Ο αξιωματούχος τον ενημέρωσε πως θα επιστρέψει σε μισή ώρα και ο Ανκετίλ τον ενημέρωσε, επίσης, πως δεν θα τον βρει εκεί. Δύο μέρες μετά η ποδηλατική ομοσπονδία του επέβαλε έναν προσωρινό αποκλεισμό και πρόστιμο με τον Ανκετίλ να κάνει λόγο πως οι εξετάσεις ούρων είναι «απειλή της ατομικής ελευθερίας». Ο ποδηλάτης προσέλαβε δικηγόρο και το θέμα ξεχάστηκε.
Οι απόψεις του σχετικά με τα αναβολικά ήταν τουλάχιστον… προκλητικές. Είχε παραδεχθεί δημόσια πως κάποιος πρέπει να είναι ανόητος αν πιστεύει πως ένας ποδηλάτης μπορεί να «τρέχει» από το Μπορντό στο Παρίσι, διασχίζοντας βουνά μέσα σε κρύο, βροχή ή καύσωνα, μόνο με… νερό. «Αφήστε με ήσυχο. Ολοι ντοπάρονται» είχε αναφέρει, προκαλώντας την οργή αρκετών. Το θέμα είχε φθάσει μέχρι και τον στρατηγό Σαρλ ντε Γκωλ, ο οποίος έδωσε μία άλλη εκδοχή στο ζήτημα. «Ντόπινγκ; Ποιο ντόπινγκ; Τους κάνει ή δεν τους κάνει να παίζουν τη Μασσαλιώτιδα στο εξωτερικό;». Ο κορυφαίος Γάλλος δημοσιογράφος που είχε καλύψει 49 Γύρους της Γαλλίας, Πιέρ Σανί, είχε ταχθεί στο πλευρό του Ανκετίλ, αναφέροντας πως «τουλάχιστον αυτός το παραδέχθηκε. Οι άλλοι κατεβάζουν τα μάτια».
Στο θέμα του ντόπινγκ στην ποδηλασία όλα άλλαξαν το 1967, όταν κατά τη διάρκεια του Γύρου της Γαλλίας, ο Βρετανός Τομ Σίμπσον, έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια του αγώνα. Η πρώτη διάγνωση ήταν «εξάντληση λόγω της ζέστης», ωστόσο, λίγο καιρό αργότερα αποκαλύφθηκε πως ο Σίμπσον είχε κάνει χρήση αμφεταμίνης και λοιπών διεγερτικών φαρμάκων.
Το «Σύμπλεγμα Πουλιντόρ» και η προσωπική ζωή
Ο Ζακ Ανκετίλ είχε φθάσει στο σημείο να διχάσει τη γαλλική κοινή γνώμη. Οχι μόνο για τις απόψεις του, αλλά και για αγωνιστικούς λόγους. Σε κάθε αγώνα, ο μεγάλος αντίπαλός του ήταν ο επίσης Γάλλος Ρεμόν Πουλιντόρ, ο οποίος ήταν εντελώς… αντίθετος από τον Ανκετίλ. Πολύ πιο ήπιος χαρακτήρας, πιο συμπαθής κυρίως στο αντρικό φύλο, πιο προσιτός στον κάθε Γάλλο πολίτη που μπορούσε να ταυτιστεί μαζί του.
Για κακή τους τύχη, όμως, ο Πουλιντόρ ήταν ο «αιώνιος» δεύτερος της γαλλικής ποδηλασίας αφού δεν μπορούσε με τίποτα να τερματίσει μπροστά από τον Ανκετίλ. Το φαινόμενο αυτό είχε προκαλέσει ακόμη και το ενδιαφέρον κοινωνιολόγων οι οποίοι καθιέρωσαν μάλιστα τον όρο «Σύμπλεγμα Πουλιντόρ» (Poulidor Complex) για ανάλογες περιπτώσεις!
Περισσότερο, όμως, ενδιαφέρον και από το «Σύμπλεγμα Πουλιντόρ» παρουσιάζουν όσα έχουν ειπωθεί και έχουν γραφτεί για την προσωπική ζωή του Ανκετίλ. Μία ζωή πέρα από τα όρια της απαγόρευσης. Οπως αναγράφεται και στο βιβλίο για τη ζωή του: «Sex, Lies and Handlebar Tape» (Σεξ, Ψέματα και ταινία τιμονιού), ο Ανκετίλ παντρεύτηκε το 1958 την Τζανίν, την οποία «έκλεψε» από το προσωπικό του γιατρό. Η Τζανίν είχε δύο παιδιά από τον γάμο της, τον Αλέν και την Ανι. Ο Ανκετίλ σύναψε ερωτικές σχέσεις με τη θετή του κόρη (εν γνώσει της γυναίκας του όπως αναφέρεται) και μάλιστα απέκτησε και ένα παιδί μαζί της! Στη συνέχεια απέκτησε και άλλο ένα παιδί, αυτή τη φορά με την πρώην γυναίκα του θετού του γιου, Αλέν, την Ντομινίκ!
Αποσύρθηκε από την ενεργό δράση το 1969. Δεν εγκατέλειψε την ποδηλασία, αφού συχνά έδινε το «παρών» ως ανταποκριτής της L’ Equipe αλλά και ως σχολιαστής σε τηλεοπτικά κανάλια. Επίσης, ήταν μέλος της διαχειριστικής επιτροπής της γαλλικής ομοσπονδίας ποδηλασίας. Πέθανε στις 18 Νοεμβρίου 1987, μόλις σε ηλικία 53 ετών, από καρκίνο του στομάχου.
Πηγή: Καθημερινή
