Του Γρηγόρη Δημακάκου
Ένα από τα θέματα της επικαιρότητας που δεσπόζει είναι εκείνο του μητρώου των σωματείων και το κατά πόσο είναι υποχρεωτική η καταγραφή τους από τη ΓΓΑ. Η κόντρα μεταξύ της ΕΠΟ, που αντιτίθεται και του υφυπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λευτέρη Αυγενάκη, οδήγησε στην αναστολή των Ενωσιακών Πρωταθλημάτων με απόφαση του ΔΣ της Ομοσπονδίας, στο οποίο προΐσταται ο πρόεδρός της Τάκης Μπαλτάκος.
Δεν θέλει ιδιαίτερη σκέψη ότι ο καβγάς γίνεται για το πάπλωμα, όπου πάπλωμα βάλτε εκλογές. Τα σωματεία είναι ψήφοι στην οικεία Ένωση και η εκάστοτε Ένωση ψήφος στην ΕΠΟ. Ακούμε τρελά νούμερα. Οι αριθμοί μητρώου ΕΠΟ έχουν ξεπεράσει τις 10.000. Φυσικά και δεν υπάρχουν τόσα σωματεία, αμφιβάλλω αν δραστηριοποιούνται τα μισά. Πόσα είναι εν ζωή; Πόσα έχουν διαλυθεί; Ποιος γνωρίζει;
Φυσικά, οι «παθογένειες» του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν είναι τωρινές, υφίστανται από την εποχή που αποσπάστηκε από τον ΣΕΓΑΣ (τότε ΣΕΑΓΣ) στις αρχές της δεκαετίες του 1920.
Η ΕΠΟ σε 5 εβδομάδες κλείνει 86 χρόνια ζωής (συστήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1926) και από το ξεκίνημα της παρουσίας της φάνηκαν οι αδυναμίες της (βλέπε κόντρα με ΠΟΚ, διαμάχες με ΕΠΣΑ κυρίως, αλλά κατά καιρούς και με τις ΕΠΣ Πειραιά, ΕΠΣ Μακεδονίας).
Στις 4 Αυγούστου 1936 ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά Γεωργίου Β’, επέβαλε δικτατορία, καταργώντας τον κοινοβουλευτισμό. Έμεινε στην ιστορία ως το «καθεστώς της 4ης Αυγούστου» και ο ίδιος ως «Εθνικός Κυβερνήτης», όπως απαιτούσε από τους πάντες να τον αποκαλούν.
Ο Μεταξάς λοιπόν, ανέθεσε «εν λευκώ» στον Κωνσταντίνο Κοτζιά την αναδιοργάνωση του ποδοσφαίρου. Ο Κοτζιάς, το όνομα του οποίου φέρει μια από πιο κεντρικές πλατείες των Αθηνών, ήταν πολυσχιδής προσωπικότητα. Υπήρξε δικηγόρος, δημοσιογράφος, αλλά και πρωταθλητής του στίβου και της ξιφασκίας. Το 1933 εκλέχθηκε πρόεδρος της ΕΠΟ και την επόμενη χρονιά δήμαρχος Αθηναίων. Ήταν φιλοβασιλικός, άρα αντιβενιζελικός, υπήρξε μέλος του Λαϊκού Κόμματος, εκφράζοντας τη δεξιά πτέρυγά του, με τη σημερινή ορολογία ακροδεξιός. Το 1936 προήχθη σε υπουργό – διοικητή της πρωτεύουσας, τα πάντα περνούσαν από τα χέρια του. Ουσιαστικά, για μεγάλο διάστημα ήταν ο «νούμερο 2» του καθεστώτος με πρώτο τον Μεταξά.
Με τη λήξη της αγωνιστικής περιόδου 1936-37 ο Κοτζιάς ανέλαβε να «παλινορθώσει» το ποδόσφαιρο, που είχε αρχίσει να ξεπερνάει σε δημοτικότητα τον έως τότε «βασιλιά», τουλάχιστον στα αστικά κέντρα, κλασικό αθλητισμό. Παράλληλα, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο τελών υπό λογοκρισία Τύπος της εποχής ήταν ο μόνος ικανός να δώσει εκ νέου ζωή στο επαρχιακό ποδόσφαιρο, που είναι η αλήθεια ότι είχε πέσει σε μαρασμό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Ως πρόεδρος της ΕΠΟ, τελούσε δε και πρόεδρος του Παναθηναϊκού από το 1937, εμπνεύστηκε τον «Αριθμό Μητρώου» (ΑΜ ΕΠΟ). Το σχέδιο που είχε εκπονήσει περιλάμβανε την εκκαθάριση των μητρώων παικτών από εκατοντάδες παλαίμαχους, αλλά και την εξάλειψη σωματείων, που γεννιούνταν σχεδόν κάθε εβδομάδα, έδιναν αγώνες όπου έβρισκαν και μόλις περνούσε ο αρχικός ενθουσιασμός (ελλείψει οικονομικών πόρων και γηπεδικών εγκαταστάσεων) εξαφανίζονταν. Είχε ήδη αποφασίσει την επαναφορά του Κυπέλλου Ελλάδας, το οποίο καταργήθηκε μετά τη δεύτερη βερσιόν διεξαγωγής του (1932-33).
Την περίοδο 1936-37 δεν είχε προκηρυχθεί κανένα επίσημο Πρωτάθλημα στις Ενώσεις εκτός των τριών ιδρυτριών (ΕΠΣΑ, ΕΠΣΠ, ΕΠΣΜ), αλλά φάνηκε ότι οι ενέργειες του Κοτζιά έφεραν αποτελέσματα, καθώς το 1937-38 διοργανώθηκαν Πρωταθλήματα και από τις Ενώσεις Θεσσαλίας (ουσιαστικά Πρωτάθλημα Βόλου), Ηρακλείου, Ευβοίας – Βοιωτίας (ουσιαστικά Πρωτάθλημα Χαλκίδας) και στην περιφέρεια Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας, καθώς είχε ανασταλεί η λειτουργία των αντίστοιχων Ενώσεων. Για πρώτη και τελευταία, μάλλον, φορά συμμετείχαν σε κοινό Πρωτάθλημα οι ομάδες της Καβάλας της Δράμας με εκείνες των Σερρών.
Τον Ιούλιο του 1938 αποφασίστηκε η διαγραφή σωματείων και ποια τελικά θα παρέμεναν στη δύναμη της ΕΠΟ και από τις περιφέρειες Πατρών και Θράκης, των οποίων επίσης είχε ανασταλεί η λειτουργία και οι σύλλογοί τους υπάγονταν απευθείας στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία.
Έτσι από τον Ιούλιο του 1938 ξεκίνησε η επίσημη ένταξη των συλλόγων στην ΕΠΟ, το καθένα από τα οποία ελάμβανε έναν μοναδικό αριθμό μητρώου. Πρώτες πήραν αριθμό οι ομάδες της ΕΠΣ Αθηνών, με βάση την κατηγορία στην οποία μετείχαν και την κατάταξή τους στον βαθμολογικό πίνακα της περιόδου 1936-37. Ο πρωταθλητής Παναθηναϊκός πήρε το 1, η ΑΕΚ το 2, ο Απόλλων Αθηνών (Σμύρνης) το 3. Λογικά το 4 θα έπρεπε να πάρει ο Αστέρας Αθηνών (Γκύζη) ως 4ος στη βαθμολογία, αλλά του δόθηκε το 6, η 5η της βαθμολογίας Δάφνη Αθηνών (Μεταξουργείου) πήρε το 4, ο 6ος ΠΟ Γουδή πήρε το 7 και το 5 δόθηκε στον πρωταθλητή της Β’ Κατηγορίας Αθηναϊκό.
Από το ξεκίνημα κιόλας υπήρξαν «παρατυπίες». Η ΕΠΣ Αθηνών έλαβε αριθμούς από το 1 έως το 24. Αυτά ήταν τα επίσημα, πλέον, σωματεία της.
Δεύτερη κατά σειρά πήρε αριθμούς η ΕΠΣ Πειραιά, ο Ολυμπιακός ΣΦΠ, πρωταθλητής της περιόδου 1936-37, έλαβε το 25, ο Εθνικός ΟΦΠΦ ως δεύτερος το 26, ο Άρης Πειραιά (Νίκαιας) ως 3ος το 27 και ο Θησέας Πειραιά (Ταμπουρίων) ως 4ος το 28. Η 1η κατηγορία είχε μόλις 4 ομάδες και ακολούθησαν οι ομάδες των υπόλοιπων κατηγοριών. Ο Πειραιάς είχε συνολικά 14 ομάδες.
Ακολούθησε η ΕΠΣ Μακεδονίας. Αν και αρχαιότερη του Πειραιά (1924 έναντι 1925) οι ομάδες της πήραν τους αριθμούς από το 39 ως το 55. Διοικητικά ο Πειραιάς αποτελούσε τμήμα της πρωτεύουσας και έτσι προτιμήθηκε να ακολουθήσει αριθμητικά την Αθήνα και όχι να παρεμβληθεί μεταξύ των δύο η Μακεδονία. Ο ΠΑΟΚ (39), ο Ηρακλής (40), ο Άρης (41), η ΜΕΝΤ (42) και η Προσφυγική Ένωση (43, μετέπειτα Μακεδονικός) ήταν κατά σειρά βαθμολογικής κατάταξης οι 5 ομάδες της 1ης κατηγορίας της περιόδου 1936-37.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στη δύναμη της ΕΠΣΜ ανήκε και ο σύλλογος Ελλάς Φλώρινας (μετέπειτα Νικηφόρος, αργότερα ΠΑΣ Φλώρινα), ένας από τους «πιονέρους» του ποδοσφαίρου στη Δυτική Μακεδονία μαζί με τους Κοζανίτικους Ολυμπιακό και Μακεδονικό, οι οποίοι δημιούργησαν μεταπολεμικά το ΦΣ Κοζάνη.
Η σειρά λοιπόν, που τηρήθηκε για την απόδοση των πρώτων ΑΜ ΕΠΟ στις ομάδες που εντάχθηκαν επίσημα στο δυναμικό της ήταν η εξής:
1) Αρχαιότητα των 3 ιδρυτριών ΕΠΣ ( ΕΠΣ Αθηνών 1-24, ΕΠΣ Πειραιά 25-38, ΕΠΣ Μακεδονίας 39-55)
2) Επίσημες ΕΠΣ (Θεσσαλίας 56-65, Ηρακλείου 66-71, Εύβοιας – Βοιωτίας 72-74)
3) Περιφέρεια Ανατολικής/Κεντρικής Μακεδονίας (Καβάλας 75-79, Δράμας 80-82, Σερρών 83-85)
4) Περιφέρειες που δεν διοργανώθηκε Πρωτάθλημα (Θράκης 86-91, Πατρών 92-101, Φθιωτιδοφωκίδας 102)
Στην ΕΠΣ Θεσσαλίας οι επίσημοι σύλλογοι ήταν αρχικά 10, οι 8 του Βόλου που έλαβαν τα 56-63 αμέσως μετά από τις ομάδες της ΕΠΣΜ και οι Ηρακλής Λάρισας, ΠΟ Τρικάλων Αχιλλέας, που έλαβαν το 64 και το 65.αντίστοιχα. Όλοι οι νομοί (περιφερειακές ενότητες πλέον) της Θεσσαλίας αποτελούσαν μία Ένωση.
Τον Σεπτέμβρη του 1938 επισημοποιήθηκε και η Αναγέννηση Καρδίτσας, που πήρε το 107. Οι τρεις αυτοί σύλλογοι δεν συμμετείχαν σε Πρωτάθλημα της ΕΠΣΘ παρά μόνο την περίοδο 1939-40. Πιθανόν να είχαν σκοπό να λάβουν μέρος στο Κύπελλο Ελλάδας 1938-39, πάντως με τη προσθήκη του Απόλλωνα Λάρισας (ΑΜ 117) και του Λαρισαϊκού Λάρισας (ΑΜ 136), που επισημοποιήθηκαν λίγο αργότερα, θα συμμετείχαν άπαντες σε ένα Κύπελλο της ΕΠΣΘ υπέρ της Αεροπορίας, το οποίο ονομαζόταν «Ικάρια».
Τους ΑΜ 64 και 136 κληρονόμησαν οι ΑΕ Λάρισα και ΑΟ Πελασγιώτις το 1964, ενώ οι Αχιλλέας Τρικάλων, Αναγέννηση Καρδίτσας ενεγράφησαν το 1949 με μεταγενέστερους χρονολογικά ΑΜ (248 και 272 αντίστοιχα) και ο Απόλλων Λάρισας το 1951 (ΑΜ 343). Πιθανότατα έπεσαν σε πλήρη αδράνεια για μεγάλο διάστημα και δραστηριοποιήθηκαν εκ νέου. Μόνη η ΕΠΟ γνωρίζει το «γιατί».
Οι σύλλογοι που έλαβαν τα 103-105, οι οποίοι σε μεταγενέστερα δημοσιεύματα υπολογίζονται στους 23 που ενεγράφησαν την περίοδο 1938-39, φαίνεται πως εντάχθηκαν στην ΕΠΟ στο διάστημα Σεπτέμβριος – Οκτώβριος του 1938, όταν είχε ξεκινήσει τυπικά η νέα αγωνιστική περίοδος.
Ο Ολυμπιακός Χαλκίδας, που είχε αγωνιστεί στο Πρωτάθλημα ΕΠΣ Εύβοιας – Βοιωτίας και θα έπρεπε να πάρει το 75, έλαβε τελικά το 103, επειδή είχε τιμωρηθεί με διαγραφή και εγκρίθηκε η επανεγγραφή του στις αρχές Σεπτεμβρίου. Τα 104 και 105 πήραν ο Εθνικός Σιδηροκάστρου και η Φιλοπρόοδος Νεολαία Πεντάπολης Σερρών αντίστοιχα.
Στο τέλος της περιόδου 1938-39 (Ιούλιος 1939) η ΕΠΟ είχε στη δύναμή της 125 συλλόγους, τον Νοέμβριο του 1939 έφτασε τους 138 και μέχρι την (αναγκαστική) ένταξη της Ελλάδας στον πόλεμο (28 Οκτωβρίου 1940) μετρούσε 148.
Η καταγραφή των σωματείων στο μητρώο της ΕΠΟ, σήμαινε παράλληλα και δικαίωμα συμμετοχής στο Κύπελλο Ελλάδας, που θα ξεκινούσε στα τέλη του φθινοπώρου 1938. Τελικά, μόλις 73 πήραν μέρος στη διοργάνωση.
Στον πίνακα 1 φαίνεται η κατανομή των συλλόγων με ΑΜ ΕΠΟ σε Ενώσεις/Περιφέρειες υπό την ΕΠΟ, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής.
Η τελευταία ομάδα που πήρε ΑΜ ΕΠΟ ήταν ο ΓΣ Παλλεσβιακός. Ιδρύθηκε το 1923 και ένας εκ των μεγάλων αντιπάλων του στη Λέσβο ήταν ο Άρης Μυτιλήνης. Οι δύο σύλλογοι που ήταν ισχυροί στην κολύμβηση και στην υδατοσφαίριση ένωσαν τις δυνάμεις τους το 1932 και σχημάτισαν τον πανίσχυρο Ναυτικό Όμιλο Μυτιλήνης. Το ποδοσφαιρικό τμήμα του Παλλεσβιακού μετά από κάποια χρόνια αδράνειας συστήθηκε εκ νέου, σε καινούργιες βάσεις και πήρε ΑΜ ΕΠΟ 148.
Η περίπτωση του Πανιωνίου
Θα αναρωτηθούν πολλοί γιατί ο ΑΜ ΕΠΟ (149) του Πανιωνίου είναι πολύ μεγαλύτερος από τους ΑΜ των άλλων ισχυρών ομάδων της πρωτεύουσας. Ο ιστορικός σύλλογος αμέσως μετά την καταστροφή της Σμύρνης και τον διωγμό που ακολούθησε συνέστησε εκ νέου την ποδοσφαιρική του ομάδα, αλλά και τα υπόλοιπα τμήματα (στίβος, πάλη κ.α.) σε ένα δωματιάκι του Παναθηναϊκού Σταδίου. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΠΣΑ (1924), αλλά με την πάροδο των χρόνων η ομάδα εξασθένησε, ώσπου διαλύθηκε (τέλη του 1933, αρχές του 1934).
Διέθετε όμως έναν πανίσχυρο παράγοντα, τον Δημητρό Καραμπάτη. Ο Καραμπάτης υπήρξε πολλάκις πρωταθλητής στον στίβο, τόσο στους δρόμους ταχύτητας όσο και στις ρίψεις (σφαιροβολία, δισκοβολία), στην πάλη, στην άρση βαρών, ήταν κολυμβητής και υδατοσφαιριστής. Πήρε μέρος σε τρεις Ολυμπιακούς Αγώνες (1920, 1924, 1928) και σημείωσε νίκες σε Βαλκανικούς Αγώνες.
Ήταν δε ένας από τους πρώτους Έλληνες αθλητικογράφους, το 1928 εξελέγη αντιπρόεδρος του πρώτου ΔΣ της ΕΑΣ (Ένωσης Αθλητικών Συντακτών), προδρόμου του ΣΑΣ (Συνδέσμου Αθλητικών Συντακτών, που μετονομάστηκε αρχικά σε ΣΑΤ και κατόπιν σε ΠΣΑΤ).
Παράλληλα μετείχε τόσο στο ΔΣ του ΣΕΓΑΣ όσο και σ’ αυτό της ΕΠΟ, ενώ από το 1936 ως το θάνατό του (1964) διετέλεσε πρόεδρος του Πανιωνίου ΓΣΣ.
Η προσφυγιά δεν αποτέλεσε ανυπέρβλητο εμπόδιο για τον σμυρναϊκό σύλλογο, που διοργάνωσε τους Πανιωνίους Αγώνες στίβου, πάλης, άρσης βαρών στο Παναθηναϊκό Στάδιο σε συνέχεια εκείνων της Σμύρνης, στα στάδια Μπουρνόβα, Παραδείσου και Πανιωνίου.
Οι 21οι αγώνες έγιναν το 1925 και πέρασαν 15 χρόνια μέχρι τη διεξαγωγή των επόμενων, των 22ων, που είχαν προγραμματιστεί να γίνουν το σαββατοκύριακο 14-15 Σεπτεμβρίου 1940 στο Παναθηναϊκό Στάδιο και στο νεότευκτο στάδιο Νέας Σμύρνης.
Συγκεκριμένα το κυριακάτικο πρωινό της 15ης Σεπτεμβρίου διεξήχθησαν στο νέο στάδιο κάποια αγωνίσματα, ώστε να συμπέσουν με τα εγκαίνιά του στα οποία παρέστη ο Ιωάννης Μεταξάς.
Τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 6 Οκτωβρίου 1940 ξεκίνησε το Πρωτάθλημα Αθηνών. Ο Απόλλων, το έτερο σπουδαίο σμυρναϊκό σωματείο που βίωσε τον ξεριζωμό νίκησε στη Νέα Σμύρνη με 6-0 την ΑΕ Παγκρατίου. Στις 13 Οκτωβρίου πάλι στο ίδιο στάδιο ο Απόλλων κέρδισε με 2-0 τον Ατρόμητο Αθηνών. Στις 20 Οκτωβρίου έγινε και τρίτο παιχνίδι, το Ατρόμητος Αθηνών – ΑΕ Παγκρατίου 0-0.
Το πρωί της ίδιας ημέρας ο Πανιώνιος έδωσε τον πρώτο ποδοσφαιρικό του αγώνα μετά από 7 χρόνια, κερδίζοντας 2-0 σε φιλικό τον γειτονικό ΟΦ (Όμιλο Φιλάθλων) Καλλιθαϊκό.
Πριν τη διάλυση της ομάδας του Πανιωνίου (1933-34) είχε εμφανιστεί από το 1929 στον Άγιο Παντελεήμονα Ιλισού, κοντά στο Κουκάκι, μια ανεξάρτητη ομάδα από δυσαρεστημένους παίκτες και φιλάθλους του Παναθηναϊκού, η «Πράσινη Θύελλα Κουκακίου». Ιδρυτής της ήταν ο Σταμάτης Μερκούρης, πατέρας της Μελίνας Μερκούρη και γιός του επί σειρά ετών δημάρχου Αθηναίων, Σπυρίδωνα Μερκούρη.
Τάζοντας διορισμούς (δεν έχει εκλείψει το φαινόμενο στις μέρες μας) κατάφερε να μαζέψει ένα γκρουπ ικανών παικτών.
Η Πράσινη Θύελλα, που είχε έδρα το γήπεδο Λεύκας, στο οποίο έδινε συνήθως τους αγώνες του και ο Πανιώνιος, παρέμενε ανεξάρτητη (έπαιζε στο οικείο Πρωτάθλημα Αθηνών) και στα τέλη του δεκαετίας του 1930 βρέθηκε να έχει στο δυναμικό της πολλούς παίκτες οι οποίοι ήταν παράλληλα αθλητές στίβου του Πανιωνίου, όπως ο Γιάννης Σκορδίλης, ο Βασίλης Στάικος, ο Ανδρέας Λέκκας, ο Γιάννης Κερδεμελίδης, οι αδελφοί Νίκος και Ιάκωβος Ζαρκάδης (ο μεγαλύτερος Βασίλης έπαιζε στον Αθηναϊκό και μετέπειτα στον Ολυμπιακό).
Κάτι τέτοιο δεν απαγορευόταν. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Ντίνο Ανδριανόπουλο. Ο «μπουλούκος» της θρυλικής πεντάδας των Ανδριανόπουλων του Ολυμπιακού έκανε και στίβο, αναδείχθηκε τρίτος στο τριπλούν του πανελλήνιου Πρωταθλήματος στίβου 1924 ως αθλητής του Πειραϊκού Συνδέσμου.
Μετά την παρότρυνση του Δημητρού Καραμπάτη οι αθλητές – ποδοσφαιριστές της Πράσινης Θύελλας αποχώρησαν σταδιακά και έτσι δημιουργήθηκε ο Πανιώνιος. Οι παίκτες του εμφανίστηκαν, για λίγο όμως, να φορούν πράσινες φανέλες και λευκά παντελονάκια. Η επανίδρυση του ποδοσφαιρικού τμήματος είχε βαθύτερα αίτια. Ο προσφυγικός και συμπολίτης του Πανιωνίου, ο Απόλλων, είχε ζητήσει να χρησιμοποιεί ως μόνιμη έδρα το στάδιο Νέας Σμύρνης αντί του γηπέδου στο Ρουφ. Πρωτεργάτης της κίνησης ήταν ο Σμυρνιός πρόεδρος των «κυανόλευκων» Δημήτρης Μαρσέλλος, διαπρεπής γιατρός και επί σειρά ετών βουλευτής Πειραιώς και Νήσων με το Κόμμα Φιλελευθέρων (την παράταξη του Ελευθερίου Βενιζέλου), αλλά με θητεία στην προεδρία της ΕΠΟ (δύο φορές) και την ΕΠΣ Αθηνών.
Μάλιστα την Κυριακή 27 Οκτωβρίου 1940, μία ημέρα πριν την ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας, ο Πανιώνιος διοργάνωσε στο στάδιο Νέας Σμύρνης τους εσωτερικούς του αγώνες στίβου, που συνήθως διεξάγονταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Εκείνη την εποχή οι εσωτερικοί αγώνες στίβου ήταν σύνηθες φαινόμενο. Οι δύο «γίγαντες» του κλασικού αθλητισμού, ο Πανελλήνιος ΓΣ και ο Εθνικός ΓΣ πραγματοποιούσαν κάθε μήνα εσωτερικούς αγώνες, πότε ο καθένας στις εγκαταστάσεις του και πότε στο Παναθηναϊκό Στάδιο για να κρατούν σε φόρμα τους αθλητές τους.
Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι εάν ένας σύλλογος διέθετε εκτός από ποδοσφαιρικό και τμήμα αθλοπαιδιών (στίβου, μπάσκετ, βόλεϊ, πάλης, άρσης βαρών) όφειλε να αναγνωριστεί τόσο από την ΕΠΟ όσο και από τον ΣΕΓΑΣ, που είχε την ευθύνη για το μεγαλύτερο μέρος του αθλητικού φάσματος, με εξαίρεση το ποδόσφαιρο, την κολύμβηση και την υδατοσφαίριση (αποσπάστηκαν το 1927 με τη δημιουργία της ΕΚΟΦ – Ελληνική Κολυμβητική Ομοσπονδία Φιλάθλων, από το 1999 ΚΟΕ – Κολυμβητική ομοσπονδία Ελλάδας) και την κωπηλασία (αποσπάστηκε το 1927 με τη δημιουργία της ΕΚΟΦΝΣ – Ελληνική Κωπηλατική Ομοσπονδία Φιλάθλων Ναυτικών Σωματείων).
Ο Πανιώνιος διέθετε την αναγνώριση από τον ΣΕΓΑΣ, άλλωστε ήταν ένας από τους 5 ισχυρούς συλλόγους του στίβου (μαζί με τους Εθνικό ΓΣ, Πανελλήνιο ΓΣ, Παναθηναϊκό, Πειραϊκό Σύνδεσμο) και ο πρώτος που δημιούργησε και διοργάνωσε αγώνες στίβου γυναικών (διαχρονικά είναι ο δεύτερος σε τίτλους σύλλογος στίβου στις γυναίκες μετά τον Πανελλήνιο ΓΣ). Δεν είχε όμως εκείνη της ΕΠΟ.
Η βίαια είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο, διέκοψε κάθε αθλητική δραστηριότητα. Οι άνθρωποι είχαν πρώτιστο στόχο να επιβιώσουν από την πείνα και τις κακουχίες, στενάζοντας κάτω από την μπότα του κατακτητή.
Όταν φάνηκαν τα πρώτα σημάδια αθλητισμού, το 1943, ο Δημητρός Καραμπάτης ανέλαβε τις τύχες της ΕΠΟ. Με την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων Κατοχής από την Αθήνα (12 Οκτωβρίου 1944) ο Πανιώνιος έγινε η πρώτη ομάδα που πήρε ΑΜ ΕΠΟ, το 149 και τον ακολούθησε ο Αγροτικός των Νέων Σφαγείων, όπως λεγόταν τότε ο Ταύρος.
Ο άγνωστος ΑΜ ΕΠΟ 143
Από τη λίστα με τους πρώτους 150 ΑΜ που δόθηκαν στους συλλόγους από την ΕΠΟ απουσιάζει ο 143. Οι υποψήφιες ομάδες που τον διεκδικούν είναι αρκετές. Παρά την κοπιώδη και μακρόχρονη έρευνα δεν κατέστη δυνατή η εξακρίβωση του συλλόγου που τον έλαβε από την ΕΠΟ. Γι’ αυτό και υπάρχει ερωτηματικό στη θέση του στους πίνακες.
Είμαι πεπεισμένος ότι δεν πρόκειται για ομάδα που προέρχεται από τις τρεις ιδρύτριες Ενώσεις (Αθηνών, Πειραιά, Μακεδονίας), θα γινόταν σίγουρα γνωστή.
Αν τη γνωρίζει κάποιος και θελήσει να τη γνωστοποιήσει καλοδεχούμενη.
Στους πίνακες 2, 3, 4, 5, 6, 7 αναγράφονται οι ομάδες με τον ΑΜ που έλαβαν από την ΕΠΟ, με την απαραίτητη σε κάποιες εξ αυτών σημείωση.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1.Ο ΠΑΟ Δάφνη Αθηνών (1920) ιδρύθηκε στο Μεταξουργείο. Το 2020 σε συνεργασία με τον ερασιτέχνη Απόλλωνα Σμύρνης μετονομάστηκε σε Απόλλων-Δάφνη Αθηνών διατηρώντας τον ΑΜ ΕΠΟ 4.
2.Ο ΑΣ Αθηναϊκός (1917) συγχωνεύτηκε το 1952 με την ΑΕ Νέας Ελβετίας (1936) και μετέφερε την έδρα του από την Αθήνα στον Βύρωνα.
3.Ο Αστέρας Γκύζη (1923) μετακόμισε το 1966 στου Ζωγράφου, συγχωνεύτηκε με τον ΑΟ Ζωγράφου (1947), δημιουργώντας τον Αστέρα Ζωγράφου.
4.Ο ΠΣ Γουδή (1906) διαλύθηκε το 1945 και ο ΑΜ ΕΠΟ 7 απενεργοποιήθηκε.
5.Η Ολυμπιάδα (1928) ιδρύθηκε μεταξύ των συνοικιών Νέων Κυδωνιών και Πυριτιδοποιείου στο Αιγάλεω, το οποίο αποτελούσε ακόμα κομμάτι του δήμου Αθηναίων. Το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη απορρόφησε την Άμυνα Αιγάλεω και το 1968 συγχωνεύτηκε με τον ΓΟ Νέας Ιεράπολης δημιουργώντας τον ΑΠΟ Ορφέα Αιγάλεω.
6.Ο Ολυμπιακός Αθηνών (1926) και ο Άτλας Θυμαρακίων (1928) συγχωνεύτηκαν το 1946 δημιουργώντας τον Άρη Αθηνών. Ο Άρης μετακόμισε το 1966 στην Πετρούπολη και αφού απορρόφησε τον ΠΑΟ Πετρούπολης, μετονομάστηκε ΑΣ Άρης Πετρούπολης, διατηρώντας το ΑΜ 9 που είχε ο Ολυμπιακός.
7.Η ΑΕ Παγκρατίου (1929) μετονομάστηκε σε ΑΟ Παγκρατίου τη σεζόν 1959-60.
8.Ο ΑΠΟ Ελληνορωσικός (1925) ιδρύθηκε στη συνοικία Ελληνορώσων των Αθηνών. Διαλύθηκε το 1946. Ο ΑΜ ΕΠΟ 11 απενεργοποιήθηκε.
9.Ο ΠΣ Αρίων ιδρύθηκε στο Κολωνάκι (1928) και μετακόμισε το 1939 στον Άγιο Αρτέμιο και μετονομάστηκε σε Αρίων – Ένωση Φιλάθλων Αγίου Αρτεμίου (ως το 1967) και ΓΣ Αρίων Αγίου Αρτεμίου στη συνέχεια.
10.Ο ΑΠΟ Αττικός ιδρύθηκε στον Κολωνό (1919) ως ΠΟ Λένορμαν και πήρε το σημερινό του όνομα το 1925.
11.Ο Ατρόμητος Αθηνών ιδρύθηκε στην πλατεία Βικτωρίας (1923), το 1932 μετακόμισε στο Περιστέρι και το 1933 απορρόφησε τον Νέο Αστέρα Περιστερίου (1933). Ο ΑΜ ΕΠΟ 14 απενεργοποιήθηκε, αφού το 2005 ο Ατρόμητος απορρόφησε τη Χαλκηδόνα-Νήαρ Ηστ Νίκαιας και πήρε τον δικό της ΑΜ ΕΠΟ 197.
12.Η ΑΕ Ηρακλείου διαγράφηκε οριστικά τον Οκτώβριο του 1938 λόγω αδράνειας. Ο ΑΜ ΕΠΟ 16 απενεργοποιήθηκε.
13.Ο ΕΟΦ Απόλλων Νέας Ιωνίας μετονομάστηκε το 1940 σε ΑΕ Νέας Ιωνίας. Το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη συγχωνεύτηκε με την ΑΕ Ελευθερούπολης δημιουργώντας την Ελπίδα Νέας Ιωνίας. Το 1975 η ΑΕ Ελευθερούπολης επανιδρύθηκε.
14.Η Μικρασιατική ιδρύθηκε στου Δουργούτη (1930), όπως λεγόταν τότε ο Νέος Κόσμος. Το 1948 μαζί με ανεξάρτητα σωματεία δημιούργησαν τη Δόξα Αθηνών. Το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη η Δόξα Αθηνών συγχωνεύτηκε με τον ΠΑΟ Φοίβο Νέου Κόσμου (1946) δημιουργώντας τον ΠΑΟ Θρίαμβο Αθηνών (Νέου Κόσμου), ο οποίος κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ 20 της Μικρασιατικής.
15.Πριν από μερικές ημέρες η ΕΠΟ ανακοίνωσε την οριστική διαγραφή από το μητρώο της Αρμενικής Ένωσης.
16.Ο ΟΦ Ερμής Νέας Ερυθραίας (1931) συγχωνεύτηκε το 1938 με τον ΓΣ Ένωση Νέας Ερυθραίας (1928) δημιουργώντας τον ΠΣ Πανερυθραϊκό.
17.Βλέπε 6
18.Η ΑΕ Ιεράπολης εντάχθηκε το 1947 στο νεοσύστατο ΑΟ Αιγάλεω (1946), επανασυστάθηκε όμως το 1948 με όνομα ΓΟ Νέας Ιεράπολης. Το 1968 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη συγχωνεύτηκε με την Ολυμπιάδα Αιγάλεω (1928) δημιουργώντας τον Ορφέα Αιγάλεω. Το 1987 επανιδρύθηκε ως ΑΠΟ Ιεράπολη.
19.Ο Άρης Πειραιά ιδρύθηκε το 1915 στην Καστέλλα. Το 1920 πολλά από τα μέλη εντάχθηκαν στον Πειραϊκό Σύνδεσμο και έπεσε σε αδράνεια. Μετακόμισε στη Νέα Κοκκινιά (μετέπειτα Νίκαια) το 1924. Το 1965 συγχωνεύτηκε με την Άμυνα Πειραιά (Νίκαιας) δημιουργώντας τον ΑΟ Ιωνικό Νίκαιας, ο οποίος χρησιμοποιεί τον ΑΜ ΕΠΟ 27 του «πατέρα» του. Ο Άρης δεν πρέπει να συγχέεται με τον μεταγενέστερο ΓΝΟ Άρη Νίκαιας.
20.Ο ΓΟ Θησέας Πειραιά ιδρύθηκε στα Ταμπούρια (1926). Η συγκεκριμένη συνοικία μοιράζεται στον δήμο Πειραιά και στον δήμο Κερατσινίου (και Δραπετσώνας πλέον) γι’ αυτό συχνά η ομάδα αναφέρεται και ως Θησέας Κερατσινίου.
21.Η Προοδευτική ιδρύθηκε στην Παλιά Κοκκινιά (1927), συνοικία του Πειραιά η οποία συνορεύει με τη Νέα Κοκκινιά (μετέπειτα Νίκαια). Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 μετακόμισε στον Κορυδαλλό.
22.Η Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών (ΑΕΚ) Πειραιά ιδρύθηκε στο Νέο Φάληρο (1926). Το 1960 μετονομάστηκε σε ΑΟ Ελλήνων Κωνσταντινουπολιτών (ΑΟΕΚ) Πειραιά και το 1968 διαλύθηκε.
23.Η Άμυνα Πειραιά ιδρύθηκε το 1926 στην περιοχή οσίας Ξένης της Νέας Κοκκινιάς (Νίκαια) που αποτελούσε τότε τμήμα του δήμου Πειραιά. Το 1947 συγχωνεύτηκε με τον ΑΓΣ Ηρακλή Κοκκινιάς δημιουργώντας την ΑΕ Νίκαιας (επίσημα από το 1948). Το 1965 συγχωνεύτηκε με τον Άρη Νίκαιας δημιουργώντας τον ΑΟ Ιωνικό Νίκαιας. Το 1997 δημιουργήθηκε εκ νέου ως ΑΕ Νίκαιας μετά από συγχώνευση της Ελπίδας Νίκαιας και του ΑΟ Νίκαιας. Ο τελευταίος, που έδωσε και τον ΑΜ ΕΠΟ 708 στην ΑΕΝ, ήταν η μετονομασία από το 1976 της ΑΠΣ Πίνδου Νίκαιας. Ο ΑΜ ΕΠΟ 33 της Άμυνας απενεργοποιήθηκε.
24.Η Αθλητική Ένωση Φιλάθλων (ΑΕΦ) Νεάπολη Πειραιά ιδρύθηκε το 1926 στην Νεάπολη του Πειραιά, μια περιοχή μεταξύ των συνοικιών Αγιάς Σοφιάς, Παπαστράτου και Ταμπουρίων. Το 1954 μεταφέρθηκε στο Κερατσίνι και το 1968 μετονομάστηκε σε ΑΠΟ Κερατσίνι. Το 1992 απορρόφησε τον Ορφέα Κερατσινίου. Η τότε συνοικία Νεάπολη Πειραιά δεν πρέπει να συγχέεται με την τωρινή συνοικία Νεάπολη της Νίκαιας.
25.Η Φαληρική Ένωση «Μέγας Αλέξανδρος» ιδρύθηκε το 1922 στη Νίκαια με το όνομα Ανατολικός Αστέρας. Το 1947 μετονομάστηκε σε Όμιλος Φιλάθλων Νίκαιας Δόξα Πειραιά.
26.Η Προσφυγική Ένωση (1928) μετονομάστηκε το 1936 σε Μακεδονικός Νέας Ευκαρπίας και μεταπολεμικά σε Μακεδονικός Νεάπολης.
27.Ο Αετός Παπάφη (1926) διατηρήθηκε λίγο μετά τον πόλεμο και το 1950 άλλαξε όνομα σε ΜΑΣ Αετός Θεσσαλονίκης καταργώντας το ποδοσφαιρικό τμήμα.
28.Ο ΑΟ Εργατικός Αστέρας Καμάρας (1926) μετονομάστηκε το 1930 σε ΑΟ Φιλάθλων Ολυμπιακός Καμάρας.
29.Η ΑΚΟΑΧ (1933) ήταν ομάδα που αποτελούνταν από παίκτες εβραϊκής καταγωγής. Ξεκληρίστηκε από τους ναζί στα χρόνια της Κατοχής.
30.Η Αρμενική ΑΕ (1933) διαλύθηκε τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
31.Ο ΠΣ Μακαμπή (1926) ήταν ομάδα με παίκτες εβραϊκής καταγωγής. Επιχείρησε να δραστηριοποιηθεί ξανά μετά τον πόλεμο, χωρίς επιτυχία.
32.Ο Άτλας Θεσσαλονίκης (1925) συγχωνεύτηκε το 1931 με τον Όμιλο Ιπποδρομίου (1929) δημιουργώντας τον Άτλαντα Ιπποδρομίου.
33.Βλέπε 36
34. Η Προσφυγική Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών Βόλου (1933, ΠΑΕΚ) αποτελεί προϊόν συγχώνευσης της ΑΕΚ Βόλου (1926) και του ΠΑΟΚ Βόλου (1929). Διαλύθηκε το 1940.
35.Ο ΑΣ Ολυμπιακός Βόλου (1937) συγχωνεύτηκε το 1961 με τον Εθνικό Βόλου δημιουργώντας τον Εθνικό Ολυμπιακό Βόλου, όνομα που διατήρησε η ομάδα ως το 2008, επιστρέφοντας ξανά στο ΑΣ Ολυμπιακός Βόλου.
36.Ο ΑΣ Κεραυνός Βόλου (1930) και ο ΠΣ Απόλλων Βόλου (1937) συγχωνεύτηκαν το 1945 δημιουργώντας τον Παγασητικό Βόλου. Το 1966 ο Παγασητικός συγχωνεύτηκε τον ΑΟ Κένταυρος Βόλου (1928) δημιουργώντας τον ΑΣ Μαγνησιακό Βόλου.
37.Βλέπε 36
38.Ο Ηρακλής Λάρισας (1930) συγχωνεύτηκε το 1964 με τους Άρη Λάρισας (1928), Λαρισαϊκό Λάρισας (1930), Τοξότη Λάρισας (1944) δημιουργώντας την ΑΕ Λάρισα, η οποία πήρε τον ΑΜ ΕΠΟ 64 του Ηρακλή.
39.Ο ΠΟ Τρικάλων Αχιλλέας (1926) συγχωνεύτηκε το 1963 με την ΑΕ Τρικάλων (1947) δημιουργώντας τον ΑΟ Τρίκαλα. Η ΑΕΤ που ήταν προϊόν συγχώνευσης των ΠΑΟ Τρικάλων, Ηρακλή Τρικάλων μετονομάστηκε σε Δήμητρα Τρικάλων, η οποία διαλύθηκε το 2006.
40.Ο ΑΣ Εθνικός Ηρακλείου ιδρύθηκε το 1925 ως Ερμής Ηρακλείου και το 1932 πήρε το τωρινό του όνομα.
41.Η ΑΕ Χαλκίδας (1925) που ήταν προϊόν συγχώνευσης των Σφαίρας (1924), Ελευθερίας (1924) συγχωνεύτηκε το 1962 με την Προποντίδα Χαλκίδας (1929) και την ΑΕΚ Χαλκίδας (1929) δημιουργώντας τον Εύριπο Χαλκίδας. Η Προποντίδα και η ΑΕΚ διατηρήθηκαν ως ομάδες – φυτώρια. Ο Εύριπος με τον νόμο Ασλανίδη συγχωνεύτηκε το 1967 με τον Ολυμπιακό Χαλκίδας (1926) δημιουργώντας τον ΑΟ Χαλκίδα.
42.Βλέπε 41
43.Βλέπε 41
44.Ο ΓΣ Φίλιπποι Καβάλας (1906) συγχωνεύτηκε το 1965 με την ΑΕΚ Καβάλας (1924 ως Βυζάντιο, 1928 ως ΑΕΚ) και τον ΓΣ Ηρακλή Καβάλας (1926) δημιουργώντας τον ΑΟ Καβάλα, ο οποίος πήρε ΑΜ ΕΠΟ 1131.
45.Βλέπε 44
46.Βλέπε 44
47.Η Ελπίδα Δράμας (1929) συγχωνεύτηκε το 1969 με τον Άρη Δράμας (1926) δημιουργώντας τον ΑΟ Πανδραμαϊκό, ο οποίος διατήρησε τον ΑΜ ΕΠΟ 81 της Ελπίδας.
48.Βλέπε 47
49.Ο Ηρακλής Σερρών (1927) συγχωνεύτηκε το 1964 με τον Απόλλωνα Σερρών (1927) δημιουργώντας τον ΜΓΣ Πανσερραϊκό, ο οποίος κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ 84 του Ηρακλή.
59.Βλέπε 49
51.Ο Ορφέας Ξάνθης (1903) συγχωνεύτηκε το 1967 με την Ασπίδα Ξάνθης (1922) δημιουργώντας τον ΑΟ Ξάνθη (SKODA Ξάνθη από το 1991 έως το 2016). Ο Ορφέας επανασυστάθηκε το 1983 και η Ασπίδα το 1974 με ΑΜ ΕΠΟ 310, που είχε ο Ολυμπιακός Ξάνθης.
52.Βλέπε 51
53.Η Τουρκική Ένωση Ξάνθης (1927) πήρε ΑΜ ΕΠΟ 88, διαλύθηκε και έλαβε εκ νέου ΑΜ ΕΠΟ 748 το 1959. Η συμμετοχή της ποδοσφαιρικής ομάδας απαγορεύτηκε το 1984 επειδή έφερε την επωνυμία «Τουρκική», αρνούμενη να την αλλάξει σε «μουσουλμανική» ή να την αφαιρέσει, αφού δεν υφίσταται τουρκική παρά μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα.
54.Η ΑΕ Ξάνθης προέκυψε το 1936 από τη συγχώνευση του Άτλαντα Ξάνθης και της Ελπίδας Ξάνθης.
55.Η ΑΕ Αλεξανδρούπολης προέκυψε το 1937 από την υποχρεωτική συγχώνευση του Ερμή Αλεξανδρούπολης (1919) και του Εθνικού Αλεξανδρούπολης (1927). Η ΑΕΑ διαλύθηκε το 1945 όταν και επανασυστάθηκαν οι Εθνικός, Ερμής. Ο τελευταίος διαλύθηκε το 1947.
56.Η ΑΕΚ Κομοτηνής προέκυψε το 1936 από τη συγχώνευση του Ηρακλή Κομοτηνής με τη Ροδόπη Κομοτηνής. Το 1963 συγχωνεύτηκε με τον Ορφέα Κομοτηνής (1948) δημιουργώντας τον ΑΠΣ Πανθρακικό Κομοτηνής. Η ΑΕΚ Κομοτηνής επανιδρύθηκε το 1970.
57.Ο Απόλλων Πατρών (1926) συγχωνεύτηκε το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη με τους Ολυμπιακό Πατρών (1925), Αχιλλέα Πατρών (1929), Ηρακλή Πατρών (1930), Προοδευτική Πατρών (1925), ΟΦ Πατραϊκό Πατρών (1959) δημιουργώντας τον ΑΠΣ Πάτραι. Ο τελευταίος έλαβε τον ΑΜ ΕΠΟ 95 που ανήκε στον Ολυμπιακό Πατρών.
58.Βλέπε 57
59.Βλέπε 57
60.Βλέπε 57
61.Η Παλλαμιακή Ένωση (1928) υπαγόταν απευθείας στην ΕΠΟ. Το 1964 συγχωνεύτηκε με τον Λαμιακό δημιουργώντας τον ΑΣ Λαμία. Ο Λαμιακός προέκυψε το 1962 από τη συγχώνευση του Ολυμπιακού Λαμίας (1928) και του ΑΟ Παμφθιωτικού Λαμίας (1928)
62.Βλέπε 41
63.Ο Ολυμπιακός Κοζάνης (1928) συγχωνεύτηκε το 1964 με τον Μακεδονικό Κοζάνης (1928) δημιουργώντας το Φίλαθλο Σωματείο Κοζάνη που κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ 106 του Ολυμπιακού. Δημιουργήθηκε και δεύτερη ομάδα, ο Λασσάνης Κοζάνης, ο οποίος το 1977 μετονομάστηκε σε Μακεδονικό, που κράτησε τον παλιό του ΑΜ ΕΠΟ 125.
64.Η Αναγέννηση Καρδίτσας πήρε τον ΑΜ ΕΠΟ 107, αλλά μεταπολεμικά εμφανίστηκε με νέο ΑΜ ΕΠΟ 272.
65.Ο Πανχαλανδριωτικός (1934) συγχωνεύτηκε στα χρόνια της Κατοχής με την Ολυμπιάδα Χαλανδρίου (1939) δημιουργώντας την ΑΕ Χαλανδρίου, η οποία κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ του Πανχαλανδριωτικού.
66.Ο Κεραμεικός Καμινίων (1930) απορροφήθηκε το 1946 από τον Ατρόμητος Πειραιά (Καμινίων).
67.Ο ΑΓΟ Παλιάς Κοκκινιάς (1930) συγχωνεύτηκε το 1967 με την Ένωση Άσπρων Χωμάτων (1952) δημιουργώντας τον ΑΓΣ Ήφαιστο Νίκαιας, ο οποίος κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ 545 της ΕΑΧ.
68.Ο Ολυμπιακός Νάουσας (1928) συγχωνεύτηκε το 1962 με τον Πανναουσαϊκό δημιουργώντας τον Φιλοπροοδευτικό ΑΣ Νάουσα, που κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ του Ολυμπιακού. Ο Παναουσαϊκός είχε ιδρυθεί το 1958 από τη συγχώνευση των Αθηνάς Νάουσας (1924), Αχιλλέα Νάουσας (1928) και Ακρίτα Νάουσας (1928).
69.Ο Αστέρας Πατρών (1939) συγχωνεύτηκε το 1959 με τη Δόξα Πατρών (1946) δημιουργώντας του ΟΦ Πατραϊκό ΟΦ Πατρών, ο οποίος έλαβε ΑΜ ΕΠΟ 786. Ο ΟΦ Πατραϊκός, που διαλύθηκε το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη (βλέπε 57), δεν πρέπει να συγχέεται με τον ΑΟ Πατραϊκό (1993, ως ΑΟ Παναθηναϊκός Σκαγιοπουλείου, διαλύθηκε το 2004).
70.Βλέπε 57
71.Βλέπε 63
72.Η ΑΕ Πυριτιδοποιείου (1930) συγχωνεύτηκε το 1946 με την ΑΕ Αγίου Σπυρίδωνα (1934) και τον Φοίνικα Πυριτιδοποιείου (1942) δημιουργώντας τον ΑΟ Αιγάλεω. Το Αιγάλεω κράτησε τον ΑΜ ΕΠΟ 129 της ΑΕ Πυριτιδοποιείου και το 1947 απορρόφησε την ΑΕ Ιεράπολης (1931).
73.Η Άμυνα Αμπελοκήπων (1925) μετακόμισε το 2004 στην Ανθούσα και μετονομάστηκε σε Άμυνα Ανθούσας, κρατώντας τον ίδιο ΑΜ ΕΠΟ. Το 2012 η Άμυνα Ανθούσας συγχωνεύτηκε με την Ακαδημία Ποδοσφαίρου Νικητές Μεσογείων δημιουργώντας τον ΑΟ Νικητές Ανθούσας Μεσογείων με ΑΜ ΕΠΟ 447.
74.Η ΑΕ Ελευθερούπολης (1931) συγχωνεύτηκε το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη με την ΑΕ Νέας Ιωνίας (1939) δημιουργώντας την Ελπίδα Νέας Ιωνίας. Το 1975 η ΑΕ Ελευθερούπολης επανιδρύθηκε με τον ίδιο ΑΜ ΕΠΟ.
75.Η ΑΕ Αγίου Νικολάου Καλλιθέας εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1939. Μεταπολεμικά αγωνίστηκε στην ΟΠΑΣΑ (Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου Ανεξάρτητων Σωματείων Αθηνών) ως το 1949, διαλύθηκε το 1965.
76.Ο ΟΦ Καλλιθαϊκός (1926) συγχωνεύτηκε το 1966 με τους Έσπερο Καλλιθέας (1943), ΑΕ Καλλιθέας (1947), Ηρακλή Καλλιθέας (1949, συγχώνευση του Αγιελεουσιακού Καλλιθέας με την ΑΕ Αγίας Ελεούσας) δημιουργώντας τον ΓΣ Καλλιθέα. Ο νέος σύλλογος, που πήρε τον ΑΜ ΕΠΟ 201 του Ηρακλή, απορρόφησε το 1967 και τον Πυρσό Καλλιθέας (1955).
77.Ο Εθνικός Καισαριανής (1927) συγχωνεύτηκε το 1943 με τον Αστέρα Καισαριανής (1930) δημιουργώντας τον ΓΑΟ Εθνικό Αστέρα Καισαριανής. Ο Εθνικός Αστέρας πήρε τον ΑΜ ΕΠΟ 135 που είχε ο Εθνικός.
78.Ο Λαρισαϊκός Λάρισας (1930) ήταν ένας από τους «πατέρες» της ΑΕ Λάρισα (1964, βλέπε 38), αλλά από τη συγχώνευση προέκυψε και ο ΑΟ Πελασγιώτις που πήρε τον ΑΜ ΕΠΟ 136 του Λαρισαϊκού. Ο Λαρισαϊκός επανιδρύθηκε το 1976.
79. Ο Άρης Λάρισας (1930) ήταν ένας από τους «πατέρες» της ΑΕ Λάρισα (1964, βλέπε 38), αλλά από τη συγχώνευση προέκυψε και η Δόξα Εμποροϋπαλλήλων, που πήρε τον ΑΜ 137 του Άρη.
80.Η Ένωση Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής (1938) προέκυψε από τη συγχώνευση της Ελπίδας Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής (1928) και της Γιλδίζ Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής. Η συμμετοχή της ποδοσφαιρικής ομάδας απαγορεύτηκε το 1983 επειδή έφερε την επωνυμία «Τουρκική», αρνούμενη να την αλλάξει σε «μουσουλμανική» ή να την αφαιρέσει, αφού δεν υφίσταται τουρκική παρά μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα. Όπως και στην αντίστοιχη περίπτωση με τον σύλλογο της Ξάνθης το ελληνικό κράτος επέδειξε μεγάλη χρονικά ανοχή και αφέλεια σε ένα τόσο ευαίσθητο εθνικά θέμα.
81.Βλέπε 2
82.Ο ΑΠΟ Κρόνος (1924) ιδρύθηκε στη Νεάπολη Εξαρχείων και αφού γύριζε σε διάφορες περιοχές της Αθήνας (Αμπελόκηποι, Γκύζη, Πολύγωνο) εγκαταστάθηκε στην Κυψέλη. Στην περίοδο της δικτατορίας άλλαξε το όνομά του σε ΑΠΟ Ζευς Αμπελοκήπων και ξαναπήρε την παλιά ονομασία του το 1977.
83.Η ΑΕ Αγίου Δημητρίου (1939) γνωστή και ως ΕΦ Αγίου Δημητρίου ιδρύθηκε στο Κατσιπόδι (Δάφνη) που αποτελούσε τότε τμήμα του Αγίου Δημητρίου. Το 1954 με τη σύσταση του δήμου Δάφνης μετονομάστηκε σε ΑΕ Δάφνης και το 1967 με τον αναγκαστικό νόμο Ασλανίδη σε ΑΟ Δάφνης. Το 2007 διαλύθηκε.
84.Ο Εθνικός Πύργου (1924) συγχωνεύτηκε το 1958 με τον Ηρακλή Πύργου (1927) και την ΑΕΚ Πύργου (1930) δημιουργώντας τον ΑΟ Πανηλειακό Πύργου. Ο Πανηλειακός έλαβε το ΑΜ ΕΠΟ 146 του Εθνικού.
85.Ο ΓΣ Παλλεσβιακός (1923), όπως αναφέρθηκε στο κείμενο επανασυστάθηκε στις αρχές του 1940. Ήταν η τελευταία ομάδα που εντάχθηκε στην ΕΠΟ με ΑΜ 148 πριν την αναγκαστική είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο. Ο ΑΜ ΕΠΟ του Παλλεσβιακού κατέληξε το 1975 στον ΑΕΠΣ Αιολικό Μυτιλήνης μετά από αλλεπάλληλες συγχωνεύσεις.
Το 1962 επανιδρύθηκε ο Άτλας Μυτιλήνης, έχοντας πρωτοεμφανιστεί το 1907.
Το 1963 συστάθηκε ομάδα Αιολικός, ο οποίος προέκυψε από συγχώνευση του Αχιλλέα Μυτιλήνης (1926) και του Ολυμπιακού Μυτιλήνης (1961, συγχώνευση του Μυτιληναϊκού-1926 και του Κεραυνού-1926).
Το 1963 επίσης συστάθηκε η ΑΕ Μυτιλήνης η οποία προέκυψε από συγχώνευση του Παλλεσβιακού (1923) και του Άρη Μυτιλήνης, ο οποίος επίσης είχε ξαναδημιουργήσει το ποδοσφαιρικό του τμήμα, σαρώνοντας τους τίτλους στη Λέσβο. Η ΑΕ Μυτιλήνης είχε τον ΑΜ ΕΠΟ 148 του Παλλεσβιακού.
Το 1965 ο πρώτος Αιολικός συγχωνεύτηκε με την ΑΕ Μυτιλήνης και τον ΑΟ Λέσβου δημιουργώντας δύο ομάδας τον ΠΓΣ Μυτιλήνη και τον Λεσβιακό.
Το 1969 συγχωνεύτηκαν ο ΠΓΣ Μυτιλήνη και ο Λεσβιακός δημιουργώντας τον Απόλλωνα Μυτιλήνης.
Η τελευταία συγχώνευση έγινε το 1975 μεταξύ του Απόλλωνα και του Άτλαντα από την οποία προέκυψε ο ΑΕΠΣ Αιολικός Μυτιλήνης.
86.Ο Αγροτικός Νέων Σφαγείων πήρε τον ΑΜ ΕΠΟ 150 στα τέλη του 1944. Αποτέλεσε τη δεύτερη χρονικά ομάδα που εντάχθηκε μετά την Απελευθέρωση στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, ωστόσο δεν εμφανίστηκε σε καμία κατηγορία των πρώτων μεταπολεμικών Πρωταθλημάτων της ΕΠΣ Αθηνών. Εικάζεται ότι επρόκειτο για σύλλογο «φάντασμα», αφού δεν υπάρχει πουθενά η παραμικρή αναφορά για την αθλητική του δράση.
