Του Γιάννη Μαμουζέλου
Αν τα έξι μέτρα στο επί κοντώ είναι η «Πύλη του Διαστήματος», τότε ο Εμμανουήλ Καραλής δικαιολογημένα βλέπει τη Γη από ψηλά… Και το νέο πανελλήνιο ρεκόρ έρχεται να βάλει την Ελλάδα στο ξεχωριστό κλαμπ των μόλις 13 χωρών στον πλανήτη, που το εθνικό τους ρεκόρ στο αγώνισμα είναι…διαστημικό!
Τα πρόσφατα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές τα ξέρουμε όλοι και φυσικά πολλά γράφτηκαν η ειπώθηκαν για τον δημοφιλή Μανόλο και τα επιτεύγματά του… Μας δίνουν, όμως, την ευκαιρία να θυμηθούμε τους αθλητικούς προγόνους του, εκείνους που σημείωσαν στο διάβα των χρόνων τα πανελλήνια ρεκόρ, γράφοντας τις προηγούμενες σελίδες μιας λαμπρής ελληνικής παράδοσης στο αγώνισμα.
Τα πρώτα ρεκόρ
Η ιστορία μας ξεκινά το 1896 με τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα και πιστοποιημένα ρεκόρ να καταγράφονται στις 10 και 11 Μαρτίου, στους Πανελλήνιους «δοκιμαστικούς αγώνες», που ήταν οι προκριματικοί για την επιλογή των αθλητών μας για τους Α΄ Ολυμπιακούς, που θα άρχιζαν στις 25 Μαρτίου (παλιό ημερολόγιο).
Στο επί κοντώ αγωνίστηκαν πέντε αθλητές, αλλά το αγώνισμα ολοκληρώθηκε σε δύο ημέρες! Γιατί, σύμφωνα με τον κανονισμό, αρχικό ύψος ήταν τα 2,40 μ., ο πήχης θα ανέβαινε ανά 10 εκ. έως τα 2,60 μ. και ανά 5 εκ. έως τα 2,70 μ. και κατόπιν ανά 2,5 εκατοστά. Όλοι, όμως, όφειλαν να κάνουν προσπάθεια σε κάθε ύψος μέχρις αποκλεισμού τους (Π. Μανιτάκης σ. 42, 100 Χρόνια Νεοελληνικού Αθλητισμού) και έτσι, στις 10 Μαρτίου, καλύτερος ήταν ο Ιωαν. Θεοδωρόπουλος (Εθνικός ΓΣ) με 2,90 μ., επίδοση που μεταγενέστερα θεωρήθηκε το πρώτο πανελλήνιο ρεκόρ. Αλλά, στις 11 Μαρτίου, ο Ευάγγελος Δαμάσκος (Εθνικός ΓΣ) πήδησε 2,90 μ. και έγινε ο νέος κάτοχος έπειτα από 24 ώρες!
Στις 29 Μαρτίου, τέταρτη ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων, οι δύο αθλητές αναδείχθηκαν 3οι ολυμπιονίκες, ισόπαλοι με επίδοση 2,60 μ. (όπως δέχονται επίσημες πηγές, σε αντίθεση με τον Π. Μανιτάκη που αναφέρει 2,75 μ. για τον Δαμάσκο και 2,72 για το Θεοδωρόπουλο).
Τα 3,00 μ., σημειώνοντας νέο πανελλήνιο ρεκόρ, πέρασε πρώτος ο Παν. Παπανάγος (Πανελλήνιος ΓΣ) στις 7 Μαΐου 1902 , κερδίζοντας τα Β΄ Σωτήρια, αγώνες που τελέσθηκαν σε ένα νέο «στάδιο», τον αποκαλούμενο Ιππόδρομο στην τοποθεσία «Ποδονίφτης», δηλαδή στα σημερινά όρια της Νέας Φιλαδέλφειας, μετά τα Άνω Πατήσια!
Προηγουμένως (6/4/1901), στους Πανελλήνιους, μαζί με τον Πετρ. Αγγελίδη (ΕΓΣ) είχαν ισοφαρίσει το ρεκόρ με 2,90 μέτρα.
Τα επόμενα χρόνια ρέκορντμεν χρίστηκαν οι εξής άλτες: Θεοδ. Μακρής (ΠΓΣ/ΓΕ Πατρών) με 3,22 μ. (1904) και 3,25 μ. (1906), Γεωργ. Μπανίκας (ΠΓΣ) με 3,40 μ. και 3,50 μ. το 1908, Αργ. Καραγιάννης (ΓΣ Αμαρουσίου) με 3,51 μ.(14/6/1925) έως και 3,76 μ. (12/10/1930) με συνολικά οχτώ καταρρίψεις και Σπηλ. Ανδρεόπουλος (ΠΓΣ) με 3,815 μ. (16/10/1932).
Το φράγμα των τεσσάρων μέτρων
Χρειάστηκαν 33 χρόνια για να γνωρίσουν οι αθλητές το ύψος των τεσσάρων μέτρων, όταν ο ομογενής από τις ΗΠΑ Πίτερ ή Παναγιώτης Χλέντζος (ΑΟ Παλαιού Φαλήρου) πήδησε 4,015 εκ. στις 13 Οκτωβρίου 1935 στα Επινίκεια στην Αθήνα. Νωρίτερα είχε βελτιώσει το ρεκόρ με 3,85 μ., 3,877 μ. και 3,95 μέτρα.
Στο διάστημα 1950-1952, ο Ρήγας Ευσταθιάδης (ΠΑΟ) ανέβασε – με τέσερις καταρρίψεις – το πανελλήνιο ρεκόρ από τα 4,03 μ. στα 4,21 μ., για να αρχίσει μετά η εποχή του Γιώργου Ρουμπάνη (ΠΓΣ), ο οποίος σημείωσε το πρώτο του ρεκόρ σε τριεθνείς αγώνες στην Αθήνα στις 27 Σεπτεμβρίου 1953 με άλμα 4,23 μέτρα.
Ο σπουδαίος αυτός αθλητής, που πηδούσε αρχικά με κοντάρια σιδερένια ή από μπαμπού, βελτίωσε δέκα φορές το ρεκόρ και το έφτασε στα 4,60 μ. (Μόναχο 12/7/1958), αφού προηγουμένως είχε κερδίσει με 4,50 μ. το χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης το 1956.
Το ρεκόρ άντεξε έξι χρόνια. Στις 30 Ιουνίου 1964 το νέο αστέρι του αγωνίσματος, ο Χρήστος Παπανικολάου (ΠΑΟ) ξεκινούσε ουσιαστικά μια λαμπρή καριέρα με άλμα στα 4,69 μ. σε αγώνες στην Αθήνα.
Το πρώτο πεντάρι και το παγκόσμιο ρεκόρ
Αφού είχε ανεβάσει το ρεκόρ στα 4,92 μ. ο Τρικαλινός Χρήστος Παπανικολάου έσπασε πρώτος στην Ελλάδα και το φράγμα των 5.00 μ., ξεπερνώντας τα 5,03 μ. στις 29 Ιουνίου 1966 σε διεθνές μίτινγκ στο στάδιο Καραϊσκάκη.
Συνολικά υπήρξαν 15 καταρρίψεις από το σπουδαίο άλτη μας (4ος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968) έως τη μαγική βραδιά της 3ης Σεπτεμβρίου 1970 στο στάδιο Καραϊσκάκη στη συνάντηση Αθήνα- Βελιγράδι. Τότε, ξεπέρασε τα 5,49 μ., νέα παγκόσμια επίδοση!
Το ρεκόρ φάνηκε να «στοιχειώνει» και ο πίνακας άλλαξε μόλις στις 21 Ιουνίου 1992 όταν στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα στο ΟΑΚΑ ο Χρήστος Παλλάκης πήδηξε 5,52 μ., για να ακολουθήσουν δύο καταρρίψεις από τον Σταύρο Τσίτουρα (5,53 μ. και 5,55 μ. στις 6 και 20 Ιουνίου 1993). Επανήλθε ο Παλλάκης με 5,56 μ. (Πανελλήνιο Πρωτάθλημα στην Πάτρα, 22/7/1995), για να το ανεβάσει ξανά ο Τσίτουρας στα 5,60 μ. (20/6/1997) και 5,61 μ. (10/6/2000) έως ότου να φτάσει στα χέρια του Μάριου Ευαγγέλου με 5,62 μ. (12/6/2004) για μία και μοναδική φορά. Το ρεκόρ αυτό άντεξε σχεδόν έναν χρόνο… (Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Παλλάκης είχε περάσει τα 5.65 σε κλειστό στίβο στις 10/3/1995 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Βαρκελώνης).
Η εποχή του Φιλιππίδη και η άνοδος του Καραλή
Ο Κώστας Φιλιππίδης, αθλητής διεθνούς επιπέδου και με σημαντικότατες επιτυχίες, βελτίωσε σημαντικά το πανελλήνιο ρεκόρ με άλμα στα 5.70 μ. την 1η Ιουνίου 2005 σε μίτινγκ στο Μιλάνο, ενώ ήταν ακόμα έφηβος. Ακολούθησαν άλλες δέκα καταρρίψεις από τον αθλητή του ΠΓΣ και του ΓΣ Βόλου.
Ο παγκόσμιος πρωταθλητής κλειστού στίβου 2014, με έκτη και έβδομη θέση αντίστοιχα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 και του 2016, πρόσθεσε συνολικά 29 πόντους στο πανελλήνιο ρεκόρ και το έφτασε στα 5,91 μ. στις 4 Ιουλίου 2015 στο Diamond League στο Παρίσι! Το ρεκόρ κράτησε εννέα χρόνια παρά 15 ημέρες.
Στον αστερισμό του «Μανόλο» μπήκαμε στις 20 Ιουνίου 2024 στο Μπίντγκοζ της Πολωνίας, όταν το χαμογελαστό παιδί του στίβου έγινε ρέκορντμαν ανδρών με άλμα στα 5.92 μ.. Μάλιστα, στον ίδιο αγώνα δοκίμασε να ξεπεράσει και τα 6,00 μέτρα!
Εννιά μέρες αργότερα, στο Βόλο, στο πλαίσιο του Πανελληνίου Πρωταθλήματος, ανέβηκε στα 5,93μ., και επιχείρησε ξανά άλμα στα 6,00 μ., δίχως να τα καταφέρει. Ήταν το ορόσημο που είχε στο μυαλό του για το 2024!
Με αυτό το εφόδιο πήγε στο Παρίσι και κατέκτησε με 5,90 μ. το χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Χαλάρωσε για λίγες μέρες και επέστρεψε στην Πολωνία. Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι μας…
