Του Θάνου Σαρρή
«Λένε πως ποτέ δεν αλλάζει την ομάδα που υποστηρίζεις, όμως στο Αμβούργο τη δεκαετία του ’80 τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Μεγάλωσα ως υποστηρικτής της HSV, αλλά η όλη κατάσταση με τους νεο-ναζί έγινε αφόρητη για μένα. Και δεν ήμουν ο μόνος». Ο δημοσιογράφος Γιοργκ Μάρβεντελ της Suddeutsche Zeitung μεγάλωσε στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γερμανίας, μαθαίνοντας να ανήκει στην μπλε-μαύρη-άσπρη πλευρά της. Η κατεύθυνση που πήρε η κερκίδα στα ταραγμένα 80s τον έκανε να αναθεωρήσει. Επέλεξε να βάλει τον χαρακτήρα πάνω από τους τίτλους, να περάσει την κόκκινη γραμμή που για την πλειοψηφία των οπαδών θεωρείται αδιάβατη. Επέλεξε να γίνει οπαδός της Ζανκτ Πάουλι.
Κι όμως, στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 80′, όταν το ισχυρό Αμβούργο έπαιζε Σάββατο και η μικρότερης δυναμικής Πάουλι Κυριακή, υπήρχε κόσμος που πήγαινε και στα δύο γήπεδα, παρακολουθώντας και τις δύο ομάδες της πόλης του. Η αντιπαλότητα δεν υπήρχε, γιατί κυρίως δεν υπήρχε ανταγωνισμός ανάμεσα στους δύο. Ο «δεινόσαυρος» αποτελεί μία από τις πιο ιστορικές ομάδες της Bundesliga, την μόνη εκ των ιδρυτικών μελών της κατηγορίας που δεν είχε υποβιβαστεί ποτέ μέχρι εκείνη την μαύρη μέρα του 2018. Μεσουρανούσε την περίοδο εκείνη, ούσα πρωταθλήτρια το 1979, το 82′ και το 83′, συνδυάζοντας την τελευταίο εγχώριο τίτλο με την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης απέναντι στη Γιουβέντους. Η ομάδα του Μάγκατ, o σύλλογος που είχε καταφέρει να πάρει τον Κίγκαν από τη Λίβερπουλ, το συγκρότημα του τεράστιου Ερσντ Χάπελ, είχε εξελιχθεί στο αντίπαλο δέος της Μπάγερν Μονάχου, σε ένα μεγαθήριο με ευρωπαϊκή αίγλη, με τεράστια οπαδική βάση και μεγάλη ποδοσφαιρική παράδοση. H Πάουλι από την άλλη, το 1979 ήταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, δεν πήρε άδεια και υποβιβάστηκε στην Oberliga Nord. Χρειάστηκε να φτάσει το 1984 για να επιστρέψει στην δεύτερη κατηγορία. Σταδιακά συγκέντρωνε εναλλακτικό κόσμο, αλλά χωρίς να έχει ιδιαίτερα μεγάλη προσέλευση. Κι όμως, κατάφερε να εξελίξει την ταυτότητά της σε κάτι μεγαλύτερο από το ποδόσφαιρο. «Εδώ δεν έχουμε τίτλους, αλλά αντίθετα έχουμε κάτι πολύ καλύτερο. Μια ιστορία να πούμε», έγραφε χαρακτηριστικά έξω από το γήπεδό της.
Δεν ήταν ότι το Αμβούργο στη δεκαετία του ’80 εξελίχθηκε σε κλαμπ ακροδεξιών. Στην κερκίδα του εμφανίστηκαν νεοναζί, όπως όμως και σε αρκετές άλλες ομάδες της Γερμανίας την περίοδο εκείνη, χωρίς φυσικά να καταφέρουν να ταυτίσουν την ύπαρξή τους με την παράδοση του συλλόγου. Άφησαν ωστόσο ρετσινιά. Η Πάουλι, από την άλλη, εξελίχθηκε στο αντίπαλο δέος όλων αυτών των μορφωμάτων που παρασιτικά εμφανίστηκαν στις μεγάλες κερκίδες. Έγινε η φωνή του underground, η ψυχή της Reeperbahn, του δρόμου με τα κόκκινα φανάρια και την επαναστατική διάθεση. Συγκέντρωσε τριγύρω της τους πάνκηδες, τους κινηματικούς, τους αμφισβητίες. Και απέναντί τους έβλεπαν το Αμβούργο. Κάτω από την πειρατική σημαία, ενώθηκαν όσοι σήκωναν ανάστημα απέναντι στον φασισμό, τον ρατσισμό, την ομοφοβία. Ο αστικός θρύλος θέλει τη σημαία με τη νεκροκεφαλή να εισάγεται από έναν τύπο με το προσωνύμιο Δόκτωρ Μαμπούζε, από τον φανταστικό κακό των βιβλίων του Ζακ Νορμπέρ και η κουλτούρα των πειρατών έκανε πολλούς να γίνουν μέρος της. Ενώ η ιστορία της συμπολίτισσας βασιζόταν αμιγώς στο ποδόσφαιρο και στις επιτυχίες εντός γηπέδου, στις κερκίδες του Millerntor έμοιαζε να αντηχεί όλος ο χαρακτήρας της πόλης.
«Στη Ζανκτ Πάουλι τα πάντα είναι πιο οικεία και από τη στιγμή που τα δίνεις όλα, οι οπαδοί είναι στο πλευρό σου χωρίς όρους», έλεγε τον Ιανουάριο ο «βετεράνος» Άλεξ Μάιερ, που επέστρεψε στην ομάδα με την οποία έκανε ντεμπούτο. «Η ατμόσφαιρα σε κάθε παιχνίδι είναι απίστευτη. Εδώ, οι οπαδοί αγαπάνε την ομάδα. Όχι μόνο στα εντός έδρας παιχνίδια, τα οποία είναι όλα sold out, αλλά και στα εκτός. Κάποιες φορές κάνουν ταξίδι 8-9 ωρών, αλλά είναι εκεί μαζί μας. Η στήριξή τους είναι απίστευτη. Το μότο τους είναι απλό: κερδίζουμε μαζί, χάνουμε μαζί», υποστήριξε ο Δημήτρης Διαμαντάκος, ο πρώτος Έλληνας που φοράει τη φανέλα με τον Άγιο Παύλο. Οι παίκτες μπαίνουν στην κουλτούρα του κλαμπ, φορούν μπλούζες με αντιφασιστικά συνθήματα, μαγειρεύουν για τους άστεγους, συμμετέχουν στις δράσεις αλληλεγγύης. Η συλλογικότητα είναι εμφανής παντού.
Das war‘s mit der heutigen Einheit ? Jetzt wird mit den Fans abgeklatscht, bevor es in knapp 23 Stunden ins Stadtderby geht ?
Vielen Dank für eure Unterstützung, liebe Fans, und habt einen schönen Rest-Sonnabend ??#nurderHSV #FCSP pic.twitter.com/8u5mcVue06
— Hamburger SV (@HSV) 9 Μαρτίου 2019
Οι του Αμβούργου, πάντως, δεν ενθουσιάζονται με την διαφορετικότητα των γειτόνων, θεωρώντας όλη τη φιλοσοφία τους απλά έναν τρόπο για να πουλάνε περισσότερα προϊόντα του συλλόγου. Επιθετικό μάρκετινγκ, το οποίο αγγίζει όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Δεν είναι τυχαίο ότι μια ομάδα που έχει παίξει μόλις οκτώ σεζόν στη Bundesliga, πουλά περισσότερα προϊόντα από τη συμπολίτισσα, που έχει έξι πρωταθλήματα, τρία Κύπελλα, ένα Πρωταθλητριών Ευρώπης και ένα Κυπελλούχων. Η Ζανκτ Πάουλι πράγματι είναι τρομερά δημοφιλής και εκτός Γερμανίας, όμως όταν οι οπαδοί της ακούν τα περί μάρκετινγκ, καλούν τους κακεντρεχείς να δουν πώς εκμεταλλεύονται τα χρήματα, καθώς και τα μηνύματα που στέλνουν μέσω των προϊόντων τους. Βλέπετε, οι «πειρατές» συνεχίζουν να έχουν τη δομή αθλητικού σωματείου, να ανήκουν δηλαδή στα μέλη τους, ενώ το Αμβούργο από το 2014 άλλαξε δομή και οφείλει σε μεγάλο βαθμό την πτώση του στους χειρισμούς του Κλάους Μίχελ Κίνε, ο οποίος απέκτησε περίπου το 20% των μετοχών και επένδυσε πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ.
Με δική του χρηματοδότηση επέστρεψε ο Φαν ντερ Φάαρτ και αποκτήθηκαν κάποια άλλα «ονόματα», με στόχο να μεγαλώσει το κλαμπ. Η συνεχώς αυξανόμενη επιρροή του Κίνε στον σύλλογο είχε ως αποτέλεσμα κόντρες με τεχνικούς διευθυντές, απολύσεις προπονητών, μεταγραφές από κοντινούς του ατζέντηδες. Στο βιβλίο Der Abstieg, οι δημοσιογράφοι Τομπίας Έσερ και Ντάνιελ Γιοβάνοβ τον περιγράφουν ως το «προπατορικό αμάρτημα του συλλόγου». Η πτώση ήταν συνεχής την τρέχουσα δεκαετία. Η HSV κατάφερε να γλιτώσει δύο φορές των υποβιβασμό στα πλέι άουτ, μια να σωθεί για έναν βαθμό, όμως πέρυσι το ρολόι σταμάτησε στα 54 χρόνια και τις 261 ημέρες. Την τελευταία αγωνιστική ο «δεινόσαυρος» νίκησε την Γκλάντμπαχ, αλλά η Βέρντερ Βρέμης επικράτησε μέσα στην έδρα της Κολωνίας και τον έστειλε για πρώτη φορά στην ιστορία στην Zweite Liga. Πλέον, το ρολόι απεικονίζει την ηλικία του κλαμπ, που άλλαξε τακτική και προσπαθεί να αναγεννηθεί σε περισσότερο «ποδοσφαιρικές» βάσεις, αλλά πάλι με τη λογική του σύγχρονου επαγγελματικού ποδοσφαίρου.
Yποβιβασμός και ξανά λοιπόν στην ίδια κατηγορία με την Πάουλι της διαφορετικής φιλοσοφίας, των μελών, των συνελεύσεων και της σταθερότητας των τελευταίων ετών. Το Αμβούργο ήταν σε συναγερμό για μια εβδομάδα πριν το ντέρμπι του πρώτου γύρου στην έδρα της HSV. «Πέσιμο» των μεν σε συναυλία πανκ, «ντου» των δε κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας χορογραφίας. Αυτοκόλλητα στους σταθμούς, πλαστικές σακούλες γεμάτες με άχυρο, βαμμένες στα χρώματα του αντιπάλου να κρέμονται από γέφυρες. Ο δρόμος με τα κόκκινα φανάρια είχε συνοριογραμμή, η αστυνομία ήταν παντού. Το 0-0 ήταν η εκεχειρία μετά τη μάχη, όμως τώρα περιθώρια δεν υπάρχουν. Οι δύο ομάδες της πόλης διεκδικούν την άνοδο στη Bundesliga και σε περίπτωση νίκης, η Πάουλι μειώνει στον έναν βαθμό από τον «δεινόσαυρο» στην τρίτη θέση, η οποία οδηγεί σε πλέι οφ με τον τρίτο από το τέλος της πρώτης κατηγορίας. Οι οπαδοί των γηπεδούχων φορούν ακόμα μπλουζάκια από εκείνο το 1-0 του 2011, που δεν κράτησε την Ζανκτ Πάουλι στην κατηγορία, αλλά έφερε νίκη στην έδρα του μεγαλύτερου αντιπάλου. Φανταστείτε μια από τις δύο να συνδυάσει την άνοδο με νίκη στο ντέρμπι. Ένα ντέρμπι, που όπως εξηγεί στην DW η Λένα, οπαδός της Ζανκτ Πάουλι, «δεν είναι πολιτική μάχη, αλλά σύγκρουση φιλοσοφιών για το πώς πρέπει να λειτουργεί το ποδόσφαιρο…».
