Του Θάνου Σαρρή
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά βήματα μπροστά για τα ζητήματα ψυχικής υγείας στον επαγγελματικό αθλητισμό. Η πίεση, η έκθεση, η συνεχής προσπάθεια υπερκέρασης όλων των εμποδίων, πολλές φορές οδηγεί σε απρόβλεπτες καταστάσεις για τον αθλητή. Είναι περισσότεροι πλέον εκείνοι που μιλούν, είναι περισσότεροι εκείνοι που καταλαβαίνουν. Οι ομάδες αναζητούν βοήθεια από τους ειδικούς, όμως υπάρχουν οι οργανισμοί, οι διαδικασίες και η ρουτίνα, που μοιάζουν απροσπέλαστα εμπόδια, όποιο κι αν είναι το τίμημα.
Η κίνηση που τάραξε τα νερά
Η Ναόμι Οζάκα είναι ίσως η κορυφαία τενίστρια του καιρού μας. Έγινε η πρώτη Ασιάτισσα που ανεβαίνει στην πρώτη θέση του ranking, ενώ στα 23 της, έχει ήδη κατακτήσει τέσσερα Γκραν Σλαμ. Πήγε στο Παρίσι με στόχο να σηκώσει το πέμπτο, όμως ήταν εμφανές, πριν την έναρξη του τουρνουά, ότι υπήρχαν ζητήματα. Λίγες μέρες πριν το πρώτο σερβίς, η Γιαπωνέζα, που βρίσκεται στο νούμερο 2 της παγκόσμιας κατάταξης, έριξε ευθύνες στους δημοσιογράφους για τα ζητήματα που αντιμετωπίζει στην ψυχική της υγεία.
«Γράφω αυτό το μήνυμα για να πω ότι δεν πρόκειται να δώσω καμία συνέντευξη Τύπου στο Ρολάν Γκαρός. Συχνά αισθάνομαι ότι οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για την ψυχική υγεία των αθλητών και κάθε φορά που δίνω μια συνέντευξη Τύπου αυτός ο ισχυρισμός μου φαίνεται περισσότερο αληθινός. Συχνά καθόμαστε εδώ και μας ρωτούν ερωτήσεις, για θέματα που έχουμε ερωτηθεί πολλαπλές φορές πριν, ή ερωτήσεις που προκαλούν αμφισβήτηση για τους εαυτούς μας. Απλώς δεν πρόκειται να υποβάλω τον εαυτό μου σε ανθρώπους που με αμφισβητούν».
Η δήλωση της Οζάκα προκάλεσε συναγερμό στη Γαλλική Ομοσπονδία Τένις, που φοβήθηκε ντόμινο και έσπευσε να υπενθυμίσει τις τιμωρίες. Προφανώς, η τενίστρια περίμενε ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο και φρόντισε να ξεκαθαρίσει ότι η στάση της δεν αφορά το τουρνουά, ούτε τους δημοσιογράφους που γνωρίζει. «Ωστόσο, αν οι διοργανωτές θεωρούν ότι μπορούν να συνεχίσουν να λένε “δώσε συνέντευξη αλλιώς θα τιμωρηθείς με πρόστιμο” και συνεχίσουν να αγνοούν τα ζητήματα ψυχικής υγείας των αθλητών, που βρίσκονται στο επίκεντρο, τότε απλώς πρέπει να γελάσω».
Η εκδικητική στάση της ομοσπονδίας
Το δεύτερο, περισσότερο επεξηγηματικό για την κατάσταση μήνυμά της, ανέφερε: «Η αλήθεια είναι ότι πάλεψα για μεγάλα διαστήματα με την κατάθλιψη. Από το Αμερικανικό Όπεν του 2018 κι έπειτα, πέρασα δύσκολα και όσοι με γνωρίζουν, όσοι με παρακολουθούν, με βλέπουν να φοράω ακουστικά, που με βοηθούν να αντιμετωπίσω το άγχος μου. Αν και οι δημοσιογράφοι ήταν πάντα ευγενικοί απέναντί μου και απολογούμαι για όσους πλήγωσα, δεν αισθάνομαι καλά να μιλάω δημόσια, με πιάνει τεράστιο άγχος πριν έρθω σε επαφή με τα Μedia. Εδώ στο Παρίσι ένιωσα ευάλωτη και γι’ αυτό ήθελα να αποφύγω τις συνεντεύξεις. Θα μείνω για λίγο καιρό μακριά από τα κορτ και όταν έρθει η ώρα, θέλω να συζητήσω για να βρεθούν λύσεις ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση για τους αθλητές, τον Τύπο και τους οπαδούς. Θα τα πούμε όταν έρθει η ώρα».
Σύμφωνα με τους κανονισμούς των Γκραντ Σλαμ, οι συνεντεύξεις Τύπου είναι υποχρεωτικές και οι αθλητές μπορούν να τιμωρηθούν με πρόστιμο μέχρι και 20.000 ευρώ αν τις χάσουν. Αν και δεν συμβαίνει συχνά, στο παρελθόν έχουν υπάρξει φορές που τενίστες έχουν επιλέξει να πληρώσουν το πρόστιμο, από το να βρεθούν απέναντι στους δημοσιογράφους. Ο Νοβακ Τζόκοβιτς, για παράδειγμα, επέλεξε να απέχει μετά τον αποκλεισμό του στον τέταρτο γύρο του περσινού Αμερικανικού Όπεν, όταν και είχε χτυπήσει κατά λάθος με μπαλάκι μια γυναίκα διαιτητή. Η επιλογή, ωστόσο, της Ομοσπονδίας, ήταν να περάσει στην αντεπίθεση και να «ξεσκίσει» έναν άνθρωπο που δήλωσε ότι αντιμετωπίζει ζητήματα.
Ο Ζιλ Μορετόν, πρόεδρος της FFT έκανε λόγο για «ντροπή», τόσο για τους δημοσιογράφους, όσο και για την ίδια και το τένις γενικότερα. Παράλληλα, πρόσθεσε ότι το «πραγματικό πρόβλημα» είναι ότι χτυπάει το παιχνίδι και πληγώνει το τένις. Τέλος, της ευχήθηκε καλή ανάρρωση, λες και η κατάθλιψη είναι γρίπη. Κάποιοι άλλοι, όπως ο δημοφιλής Βρετανός παρουσιαστής Πιρς Μόργκαν, το πήγαν ένα βήμα παραπέρα, τονίζοντας ότι η Οζάκα κυνικά εκμεταλλεύεται την ψυχική υγεία για να σιωπήσει τα Media.
Στη μακροσκελή, επίσημη ανακοίνωση που βγήκε από την Ομοσπονδία, επισημοποιήθηκε το πρόστιμο των 15.000 δολαρίων στην τενίστρια, καθώς δεν μίλησε στους δημοσιογράφους μετά τη νίκη επί της Τιγκ, ενώ απειλήθηκε με επιπλέον έρευνα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα πρόστιμα και στον αποκλεισμό της από μελλοντικά Γκραντ Σλαμ! Με μητέρα από την Ιαπωνία, πατέρα από την Αϊτή και μεγαλωμένη στη Νέα Υόρκη, η Οζάκα είχε πατρίδα της τον αθλητισμό. Η στάση που αντιμετώπισε, μοιάζει με προδοσία. Συμβαίνει συχνά, με διαφορετικούς αθλητές που ξεφεύγουν από το πλαίσιο.
Η αλληλεγγύη και το ερωτηματικό
Η 23χρονη αποσύρθηκε μόνη της από το Γαλλικό Όπεν και απάντησε με ένα λιτό «Ο θυμός είναι η έλλειψη κατανόησης. Η αλλαγή κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται άβολα». Στο πλευρό της βρέθηκαν πολλοί αθλητές, είτε από το τένις, είτε από άλλα σπορ. Η Σερένα Γουίλιαμς, τόνισε ότι έχει βρεθεί στη θέση της και δήλωσε την αμέριστη υποστήριξή της. Ο NBAer Κάιρι Ίρβινγκ, ο οποίος έχει πληρώσει 60.000 δολάρια λόγω αποχής από συνεντεύξεις Τύπου, τόνισε χαρακτηριστικά: «Είμαστε όλοι μαζί σου, βασίλισσα. Απλά να είσαι ο εαυτός σου. Αυτό θα είναι πάντα αρκετό». Ο Στεφ Κάρι πρόσθεσε: «Δεν θα έπρεπε καν να φτάσεις στο σημείο να πάρεις την απόφαση αυτή. Αλλά είναι τόσο εντυπωσιακό να παίρνεις αυτόν τον δρόμο, όταν οι δυνάμεις που υπάρχουν δεν προστατεύουν τους δικούς τους. Μεγάλος σεβασμός».
Η στάση της Οζάκα άνοιξε έναν μεγάλο διάλογο στο εξωτερικό, για το κατά πόσο, εν έτει 2021, οι συνεντεύξεις Τύπου μπορούν να είναι υποχρεωτικές και οι παίκτες να τιμωρούνται. Η πίεση από τα Μέσα γίνεται συχνά αφόρητη, ενώ στην εποχή των Social Media οι αθλητές έχουν ανακαλύψει έναν απευθείας δίαυλο επικοινωνίας με τον κόσμο, χωρίς μεσάζοντες, τον οποίο δείχνουν να προτιμούν. Στην περίπτωση της Οζάκα, μιας μαύρης Ασιάτισσας αθλήτριας, η οποία μπήκε στο στόχαστρο συντηρητικών για την αλληλεγγύη της στο κίνημα Black Lives Matter και έχει δείξει ότι δεν διστάζει να κινηθεί έξω από τα πλαίσια του αθλήματος, τα πράγματα γίνονται δυσκολότερα.
Όταν όμως η ίδια μια αθλήτρια τέτοιου βεληνεκούς, δηλώνει ξεκάθαρα ότι αντιμετωπίζει ζητήματα ψυχικής υγείας, τότε ολόκληρος ο οργανισμός του αθλήματος, οφείλει να την αφουγκραστεί. Να κοιτάξει το πρόβλημα κατάματα. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ξεβόλεμα, αλλαγή της ρουτίνας. Η εκβιαστική στάση της Ομοσπονδίας δεν άφησε και πολλά περιθώρια στην Οζάκα. Πλέον, είναι περισσότεροι οι αθλητές που αμφισβητούν το κατεστημένο κι αυτό κάποια στιγμή θα γυρίσει μπούμερανγκ σε όσους συνεχίζουν να μην ακούνε τη φωνή τους.
Πηγή: Το Κουτί της Πανδώρας
