Ένα κρύο βράδυ στη Μόσχα. Στις 20 Οκτωβρίου 1982, η θερμοκρασία ήταν στους -10 βαθμούς. Χιόνιζε και στο στάδιο Λένιν -μετέπειτα Λουζνίκι- είχαν διατεθεί μόλις 16.000 εισιτήρια από τα 82.000 που είχαν τυπωθεί για τον αγώνα της Σπαρτάκ Μόσχας με αντίπαλο την Ολλανδική Χάαρλεμ. Ήταν ο πρώτος αγώνας μεταξύ των δύο ομάδων για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ.
Το ματς άρχισε στις 19:00 και ανοιχτές ήταν μόνο δύο θύρες του σταδίου. Περίπου 12.000 θεατές διάλεξαν τη θύρα C που βρισκόταν πιο κοντά στο μετρό. Η Σπαρτάκ προηγήθηκε 1-0 και λίγο πριν από τη λήξη, φίλαθλοι άρχισαν να αποχωρούν.
Τότε ο Σεργέι Σέτσοφ πέτυχε το δεύτερο γκολ. Κάποιοι που είχαν αποχωρήσει προσπάθησαν να επιστρέψουν. Τουλάχιστον 66 άνθρωποι ποδοπατήθηκαν και έχασαν τη ζωή τους. Ακόμα και σήμερα κάποιοι κάνουν λόγο για 340 νεκρούς.
«Σημειώθηκε ένα ατύχημα και θύματα ήταν ορισμένοι θεατές»
«Θα ήταν καλύτερα να μην το πετύχαινα ποτέ», είχε πει ο Σεργκέι Σέτσοφ για το γκολ. Την επομένη τα ΜΜΕ στη Σοβιετική Ένωση δεν είχαν καμία αναφορά. Εξαίρεση η εφημερίδα Βετσέρμιαγια Μόσκβα, η οποία ανέφερε: «Χθες στο Λουζνίκι, μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα, σημειώθηκε ένα ατύχημα και θύματα ήταν ορισμένοι θεατές».
Σοροί θυμάτων παραδόθηκαν σε συγγενείς δεκατρείς ημέρες αργότερα. Στις 8 Φεβρουαρίου 1983 ο διευθυντής του γηπέδου καταδικάστηκε σε 18μηνη καταναγκαστική εργασία.
Τα δημοσιεύματα που ακολούθησαν
Στις 21 και 24 Οκτωβρίου 1982, δύο σοβιετικές αθλητικές εφημερίδες – η καθημερινή Sovetsky Sport και η εβδομαδιαία Football-Hockey– δημοσίευσαν λεπτομερείς αναφορές για τον αγώνα, αλλά δεν ανέφεραν καν κάποιο ατύχημα.
Το άρθρο της Vechernyaya Moskva δεν πέρασε απαρατήρητο από τη Δύση καθώς αναπαρήχθη από το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA. Στις 22 Οκτωβρίου, δύο ημέρες μετά την τραγωδία, η La Stampa δημοσίευσε ένα πρωτοσέλιδο άρθρο, όπου αποκάλυψε τις πληροφορίες από τη σοβιετική εφημερίδα στους αναγνώστες της. Μάλιστα εξηγούσε ότι η λέξη «θύματα» μπορεί να ερμηνευθεί ως «τραυματισμένοι», αλλά και ως «τραυματισμένοι και νεκροί».
Σε αυτό το άρθρο της La Stampa αναφέρεται επίσης ότι η ταραχή προκλήθηκε πιθανώς από την πτώση μιας γυναίκας, αν και η πηγή αυτής της πληροφορίας είναι ασαφής, καθώς αυτή η λεπτομέρεια δεν αποκαλύφθηκε από την Vechernyaya Moskva.
Την επόμενη μέρα, 23 Οκτωβρίου, ιταλικές, ισπανικές και άλλες δυτικές εφημερίδες ανέφεραν ότι υπήρχαν 3 νεκροί και 60 τραυματίες, επικαλούμενοι τους Ολλανδούς δημοσιογράφους που ήταν παρόντες στον αγώνα. Σύμφωνα με την El País, οι πληροφορίες για 3 νεκρούς και 60 τραυματίες μοιράστηκαν από το ολλανδικό πρακτορείο ειδήσεων ANP.
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 26 Οκτωβρίου, οι New York Times έγραψαν ότι «περισσότερα από 20 άτομα σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν στο στάδιο Λένιν».
Δέκα ημέρες αργότερα (5 Νοεμβρίου 1982), σε άρθρο της η La Stampa ανέφερε ότι «φαίνεται ότι 72» άνθρωποι σκοτώθηκαν και «τουλάχιστον 150» τραυματίστηκαν στην καταστροφή του Λουζινίκι, επικαλούμενη ανώνυμες «ανεπίσημες πηγές». Μέχρι το 1987, η El País είχε μειώσει τον αριθμό των εκτιμώμενων θανάτων σε 68.
Μέχρι το 1989, κανένα από αυτά τα στοιχεία δεν επιβεβαιώθηκε ή αμφισβητήθηκε από τους Σοβιετικούς αξιωματούχους. Οι Σοβιετικοί πολίτες μπόρεσαν να μάθουν τις λεπτομέρειες αυτής της καταστροφής μόνο από τις αναφορές της Φωνής της Αμερικής και άλλων δυτικών ραδιοφωνικών σταθμών των βραχέων κυμάτων.
Οι εντός συνόρων εφημερίδες και τα 340 θύματα
Στις 18 Απριλίου 1989, επτά χρόνια μετά την τραγωδία του Λουζνίκι, η εφημερίδα Sovetsky Sport δημοσίευσε μια λίστα με τις ποδοσφαιρικές τραγωδίες στην ιστορία, και ανέφερε την τραγωδία του Λουζνίκι μεταξύ αυτών. Οι δημοσιογράφοι παρατήρησαν ότι καμία πληροφορία σχετικά με τον αριθμό των θανάτων στο Λουζνίκι δεν είχε ποτέ αποκαλυφθεί στα σοβιετικά μέσα ενημέρωσης και γινόταν λόγος για περίπου 100 θανάτους.
Οι πληροφορίες από αυτό το άρθρο αναπαράχθηκαν αμέσως από ιταλικά, γαλλικά, ισπανικά και άλλα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Τρεις μήνες αργότερα, στις 8 Ιουλίου 1989, η Sovetsky Sport δημοσίευσε ένα άλλο άρθρο, με τίτλο «Το μαύρο μυστικό του Luzhniki», το οποίο πήρε ακόμη μεγαλύτερη δημοσιότητα στη Δύση. Ένα ζευγάρι δημοσιογράφων υπολόγισαν σε 340 τα θύματα.
Αν και γεμάτο με πολλά πραγματικά λάθη και κατασκευασμένες λεπτομέρειες αυτό το άρθρο έκανε αμέσως αίσθηση στα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Το Reuters, το Associated Press, το Γαλλικό Πρακτορείο και άλλα πρακτορεία ειδήσεων αναπαρήγαγαν την είδηση για τους «340 θανάτους» στη «χειρότερη αθλητική τραγωδία στην ιστορία».
Μέχρι το τέλος της επόμενης μέρας, την είδηση αναπαρήγαγαν οι New York Times, οι Los Angeles Times, η Washington Post, η La Stampa, η la Repubblica, η Le Monde, η Tageszeitung και άλλες κορυφαίες εφημερίδες.
Ο ντετέκτιβ
Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 20 Ιουλίου 1989, η σοβιετική εφημερίδα Izvestia δημοσίευσε μια συνέντευξη του ντετέκτιβ Aleksandr Shpeyer, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την έρευνα του 1982 για την καταστροφή του Luzhniki. Σε αυτό το άρθρο, που ονομαζόταν «Η τραγωδία στο Λουζνίκι: Γεγονότα και Κατασκευή», ο ντετέκτιβ Shpeyer έδωσε διάφορες πραγματικές λεπτομέρειες της καταστροφής και αποκάλυψε τον πραγματικό αριθμό των θανάτων (66) και των τραυματιών (61).
Είχαν περάσει επτά χρόνια από την μεγάλη τραγωδία, ανάλογη αυτής στη «Θύρα 7» του Γεώργιος Καραϊσκάκης.Στο σημείο της τραγωδίας υπάρχει σήμερα το μνημείο της φωτογτραφίας. «Μνημείο γι’ αυτούς που πέθαναν στα στάδια του κόσμου», διαβάζουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του σταδίου Λουζνίκι.
Πηγή: Sportday
