Στις 15 Οκτωβρίου 1980, η Εθνική Ελλάδας σημείωσε μία από τις ιστορικότερες επιτυχίες της, επικρατώντας 1-0 της Δανίας εκτός έδρας, σε αγώνα για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1982. Εκείνη όμως η βραδιά δεν έμεινε αξέχαστη μόνο για το αποτέλεσμα· ήταν η στιγμή που ένας τερματοφύλακας πέρασε από τη σκιά στο φως: ο Νίκος Σαργκάνης.
Τότε 26 ετών, ο Σαργκάνης είχε μόλις αφήσει την Καστοριά για να φορέσει τη φανέλα του Ολυμπιακού. Παρά τις αξιόλογες εμφανίσεις του, το όνομά του δεν είχε ακόμα καθιερωθεί ευρέως. Ο αείμνηστος Αλκέτας Παναγούλιας τον συμπεριέλαβε στην αποστολή της Εθνικής, πίσω από τον βασικό Λευτέρη Πουπάκη και τον έμπειρο Βασίλη Κωνσταντίνου.
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας στην Αυστρία, όμως, ένα απρόοπτο άλλαξε τα πάντα: ο Πουπάκης τραυματίστηκε και αποκλείστηκε από το παιχνίδι. Ο Κωνσταντίνου κλήθηκε εσπευσμένα από την Αθήνα, με όλους να θεωρούν δεδομένο πως θα υπερασπιζόταν την εστία. Ο Παναγούλιας όμως, εντυπωσιασμένος από την ετοιμότητα και την ψυχραιμία του Σαργκάνη στις προπονήσεις, πήρε μια τολμηρή απόφαση. Την παραμονή του αγώνα, τον ρώτησε αν ένιωθε έτοιμος να ξεκινήσει. «Ναι», απάντησε χωρίς δισταγμό. Και έτσι, βρέθηκε ξαφνικά βασικός σε έναν από τους δυσκολότερους αγώνες της Εθνικής.
Το παιχνίδι διεξήχθη στο «Ίντροτς Πάρκεν», απέναντι σε μια Δανία που τότε άρχιζε να αναδεικνύεται σε μεγάλη δύναμη. Με προπονητή τον Σεπ Πιόντεκ και παίκτες όπως ο Άλαν Σίμονσεν της Μπαρτσελόνα, ο Φρανκ Άρνεσεν, ο Σόρεν Λέρμπι, ο Πρέμπεν Έλκιερ και ο Μόρτεν Όλσεν, οι γηπεδούχοι αποτελούσαν φόβητρο.
Η Ελλάδα προηγήθηκε με εξαιρετική εκτέλεση φάουλ του Ντίνου Κούη, αλλά η παράσταση ανήκε ολοκληρωτικά στον Σαργκάνη. Με καθαρές εξόδους, απίθανα αντανακλαστικά και ατσάλινη ψυχραιμία, έμοιαζε να σταματά κάθε σουτ των Δανών. Το αποκορύφωμα ήρθε στο 70ό λεπτό, όταν απέκρουσε εντυπωσιακά σε κοντινή προσπάθεια του Σίμονσεν, σε φάση που όλοι θεωρούσαν σίγουρο γκολ. Εκείνη η στιγμή έγινε το εμβληματικό στιγμιότυπο του αγώνα.
Οι συμπαίκτες του τον αποθέωσαν μετά τη λήξη. «Δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι δεν έβαζαν γκολ. Ή πήγαινε άουτ ή τα έβγαζε ο Σαργκάνης», θυμήθηκε χρόνια αργότερα ο Κούης. Οι δανέζικες εφημερίδες τον βάφτισαν «Phantom» — παρατσούκλι που τον ακολούθησε για πάντα. Τα ελληνικά πρωτοσέλιδα γέμισαν με διθυράμβους, ενώ ο ίδιος καθιερώθηκε πλέον οριστικά ως ο βασικός τερματοφύλακας της Εθνικής.
Η συνέχεια της καριέρας του ήταν αντάξια εκείνης της βραδιάς. Πέρασε με επιτυχία από Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό, ξεχώρισε για τα φυσικά του προσόντα, τα αντανακλαστικά, τη διορατικότητα και την ικανότητά του στις αποκρούσεις πέναλτι. Υπήρξε μια από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές κάτω από τα ελληνικά δοκάρια.
Τον Δεκέμβριο του 2024, ο Νίκος Σαργκάνης έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του συγκίνηση και βαθιά θλίψη στον κόσμο του ελληνικού ποδοσφαίρου. Οι φίλαθλοι θυμήθηκαν με νοσταλγία τον άνθρωπο που σε μια μόνο βραδιά, μα πάνω απ’ όλα με σταθερή παρουσία ετών, έγινε κομμάτι της ιστορίας.
Η 15η Οκτωβρίου 1980 δεν ήταν απλώς η μέρα μιας σπουδαίας νίκης. Ήταν η αρχή ενός μύθου. Μια νύχτα όπου η τύχη, το θάρρος και η ετοιμότητα δημιούργησαν έναν τερματοφύλακα-σύμβολο. Σαράντα πέντε χρόνια μετά, το «Φάντομ» της Κοπεγχάγης εξακολουθεί να λάμπει στις μνήμες όσων αγάπησαν το ποδόσφαιρο.
