Του Βασίλη Σκουντή
Μόνο περίεργο; Και ασυνήθιστο και απροσδόκητο και μυστηριώδες και τερατώδες και δεν… συμμαζεύεται ήταν εκείνο το ματς που παίχθηκε στο Καλλιμάρμαρο το βράδυ της 1ης Ιουνίου του 1977 και μένει ανεξίτηλα χαραγμένο στο μυαλό ενός δεκατετράχρονου παιδιού…
Τόσο ήμουν τότε που αξιώθηκα (με τη συνοδεία ενός μεγαλύτερου σε ηλικία γείτονα και φίλου μου) να παρακολουθήσω για πρώτη φορά στη ζωή μου από κοντά ένα ντέρμπι αιωνίων!
Η μάλλον ένα κατά συνθήκην ντέρμπι το οποίο ωστόσο εξελίχθηκε σε παρωδία!
Προτού προχωρήσω στο… παρασύνθημα, οφείλω να προσδιορίσω το στίγμα και το υπόβαθρο της εποχής για να καταστεί αντιληπτό πώς φτάσαμε εκεί…
Έναν χρόνο νωρίτερα οι αιώνιοι είχαν αναμετρηθεί στην παρθενική διοργάνωση του Κυπέλλου Ελλάδος. Ο πρώτος αγώνας τους στο πλαίσιο του τότε νεοπαγούς θεσμού (για να φτάσει μετά από σαράντα τρία χρόνια αυτό το γαϊτανάκι να αριθμεί 25 τέτοια ανταμώματα, με σκορ 18-7 υπέρ των Πρασίνων) είχε διεξαχθεί στις 14 Ιουνίου του 1976 στον «Τάφο του Ινδού», όπου ο -ήδη πρωταθλητής και μάλιστα αήττητος με 22-0-Ολυμπιακός επικράτησε με 64-60 και εν συνεχεία κατέκτησε το νταμπλ, νικώντας στον τελικό του Κυπέλλου, στη Γλυφάδα, την ΑΕΚ με 81-69.
Την επόμενη περίοδο, στον αγώνα του πρώτου γύρου του Πρωταθλήματος, στις 30 Νοεμβρίου του 1976 ο Παναθηναϊκός προεξάρχοντος του Δημήτρη Κοκολάκη (21 πόντοι) είχε αλώσει το “Παπαστράτειο” με 91-83 στην παράταση (81-81) και το αποτέλεσμα αυτό προκάλεσε την αλλαγή προπονητή στους Ερυθρόλευκους.
Το ίδιο βράδυ παύθηκε ο συχωρεμένος Θέμης Χολέβας και την επόμενη μέρα εμφανίστηκε στον Πειραιά, δίκην Μεσσία, ο …ταξικός εχθρός, επίσης αείμνηστος Κώστας Μουρούζης, ο οποίος είχε οδηγήσει τον Παναθηναϊκό στην κατάκτηση πέντε συνεχών πρωταθλημάτων και σε μεγάλες ευρωπαϊκές επιτυχίες!
Οι Πράσινοι οι οποίοι είχαν στον πάγκο τους τον Κώστα Αναστασάτο, που έφυγε από τη ζωή το περασμένο καλοκαίρι επικράτησαν και στο ματς του δευτέρου γύρου στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με 82-75 και κατέκτησαν τον τίτλο (με ρεκόρ 21-1), έχοντας πλέον ως στόχο το νταμπλ, που παρεμπιπτόντως είχε πετύχει την προηγούμενη σεζόν ο αιώνιος αντίπαλος τους, αλλά τζίφος!
Η αυλαία του πρωταθλήματος έπεσε στις 28 Απριλίου και έναν μήνα αργότερα οι ομάδες της Α’ Εθνικής εισήλθαν στη διοργάνωση του Κυπέλλου, η οποία ολοκληρώθηκε (με τον τελικό) στις 15 Ιουλίου. Η κλήρωση έφερε τους αιώνιους αντιμέτωπους στην Δ’ προκριματική φάση και το ντέρμπι αναμενόταν με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς ο μεν Παναθηναϊκός επιδίωκε το νταμπλ, ο δε Ολυμπιακός ήθελε να πάρει τη ρεβάνς για την αποτυχία του στο πρωτάθλημα και να διατηρήσει τα σκήπτρα στον θεσμό.
Ο αγώνας ορίστηκε το βράδυ (21.00) της 1ης Ιουνίου στο Καλλιμάρμαρο, όπου διεξάγονταν τότε όλοι οι σπουδαίοι αγώνες και δη του Κυπέλλου, ελέω μεγάλης προσέλευσης, αλλά και επειδή στα κλειστά γήπεδα η ζέστη ήταν αφόρητη, μάλιστα σε ένα αντίστοιχο ματς αιωνίων στο Σπόρτιγκ επιστρατεύθηκαν οι μάνικες της Πυροσβεστικής για λίγη δροσιά!
Στις εφημερίδες εκείνης της ημέρας οι δηλώσεις ένθεν και ένθεν ήταν πολύ συγκρατημένες, δικαιολογημένα από πλευράς Ολυμπιακού («θα μιλήσουμε μετά το ματς» αρκέστηκε να πει ο Μουρούζης), αλλά παραδόξως για τον πρωταθλητή και θεωρούμενο ως μεγάλο φαβορί Παναθηναϊκό.
Το μυστήριο επρόκειτο να λυθεί όταν σουρούπωσε και οι ομάδες βγήκαν στο γήπεδο για προθέρμανση, ενώπιον 20.000 θεατών και των διαιτητών Νίκου Κουμπούρη και Κώστα Ρήγα…
Ενώ οι παίκτες του Ολυμπιακού ήταν αγριεμένοι και μπούκαραν στο γήπεδο με το στιλέτο στα δόντια, οι αντίπαλοι τους φαίνονταν νωχελικοί. Με το σκορ στο 28-15, ο Μουρούζης (που αποδoκιμαζόταν ως «προδότης» από τους φιλάθλους του Παναθηναϊκού) άλλαξε την άμυνα από man to man σε ζώνη και αυτή ήταν η αρχή του τέλους, καθώς στο ημίχρονο ο Ολυμπιακός προηγήθηκε με 54-26 και είχε καθαρίσει κιόλας την μπουγάδα.
Όταν πλέον ακούστηκε η κόρνα της λήξης στον πίνακα αποτυπώθηκε ένα απίστευτο σκορ: το 110-68, που σηματοδότησε την πρώτη (και μοναδική, με τέτοια μορφή) «λευκή απεργία» στα χρονικά του ελληνικού μπάσκετ και συν τοις άλλοις κατέγραψε τη μεγαλύτερη διαφορά πόντων (42) στο χρονικό των 275 αγώνων που έχουν δώσει οι δυο ομάδες εδώ και 73 χρόνια!
Τι είχε συμβεί; Εκείνες τις μέρες οι παίκτες του Παναθηναϊκού ήταν χολωμένοι με τη διοίκηση επειδή δεν τους είχε καταβάλει τα λεγόμενα «οδοιπορικά» που τύποις εξυπηρετούσαν τη βελτίωση τροφής και τις μετακινήσεις. Επειδή, όμως θεωρούνταν ερασιτέχνες και δεν είχαν δικαίωμα απεργίας, που συν τοις άλλοις θα νομιμοποιούσε τη διοίκηση να τους κρεμάσει τα δελτία στο ταβάνι (όπως ήταν η συνηθισμένη απειλή) σκαρφίστηκαν μια μεσοβέζικη λύση!
Η ιδέα ανήκε στον σεσημασμένο για την … οικονομική σκέψη του Χρήστο Κέφαλο, ο οποίος απαιτούσε να πληρώνεται στην ώρα του και ξεσήκωσε τους συμπαίκτες του με αποτέλεσμα οι Πράσινοι να εμφανιστούν βεβαίως στο γήπεδο, αλλά να τηρήσουν τη λεγόμενη «μη αγωνιστικότητα».
Αυτή συνίστατο σε μια πλήρη αμυντική αδράνεια, που είχε ως αποτέλεσμα τη διαφορά των 42 πόντων
Οι συνθέσεις των δυο ομάδων:
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Γιατζόγλου 15, Καστρινάκης 22, Διάκουλας 18, Μελίνι 24, Μπαρλάς 11, Σισμανίδης 6, Ράμμος 10, Γκαρώνης 2, Κοκορόγιαννης 2, Σπανός. Προπονητής: Κώστας Μουρούζης
ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ: Κέφαλος 2, Απ. Κόντος 21, Παπαντωνίου 2, Κοκολάκης 17, Παπάζογλου 6, Κορωναίος 2, Ιωάννου 6, Πετρακάκης, Μπατής 8, Στ. Κόντος 4. Προπονητής: Κώστας Αναστασάτος
Στη λήξη του αγώνα, οι παίκτες του Ολυμπιακού πανηγύριζαν έξαλλα και μάλιστα έκαναν γύρο του θριάμβου μπροστά στους φιλάθλους τους, οι οποίοι έφυγαν από το Καλλιμάρμαρο και με επικεφαλής τον συχωρεμένο «Αττίλιο» ο οποίος έδινε τον ρυθμό με την τρομπέτα του, κατέβηκαν για τα… δέοντα στο σιντριβάνι της πλατείας Ομονοίας.
«Αυτό που έγινε απόψε, οι Παναθηναϊκοί θα το θυμούνται για πενήντα χρόνια» δήλωσε ο Στηβ Γιατζόγλου, ενώ ο (πρωτεργάτης της «λευκής απεργίας» Χρήστος Κέφαλος χαρακτηρίστηκε «φοβερά πεσμένος» από τις εφημερίδες της επόμενης μέρας, οι οποίες ανέφεραν ως μοναδικό διασωθέντα τον τότε 18χρονο Ιωάννου.
Προφανώς ως ο νεαρότερος της ομάδας, ο Μέμος δεν ήταν μιλημένος από τους μεγάλους!
Στη συνέχεια της διοργάνωσης ο Ολυμπιακός κατέκτησε το τρόπαιο νικώντας διαδοχικά τον Εσπερο Καλλιθέας στον Πειραιά με 131-66, τον Αρη στο Αλεξάνδρειο με 48-46 (σε αγώνα που διακόπηκε στο τριακοστό λεπτό εις βάρος των Θεσσαλονικέων, για να επαναληφθεί η ιστορία από την ανάποδη μετά από δυο χρόνια στον αγώνα Πρωταθλήματος στον Πειραιά, σκορ 54-58), τον Ηρακλή στο γήπεδο της ΧΑΝΘ με 95-65 και στον τελικό που διεξήχθη στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο τον Πανιώνιο με 103-88
Πηγή: Gazzetta
