Του Βασίλη Κρίτσα
Κανείς δεν μπορεί να έχει αυταπάτες πως οι Κουβανοί θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τους επαγγελματίες πρωταθλητές των άλλων χωρών με βιταμίνες και με χυμούς. Θα ήταν τουλάχιστον αφελές όμως να πιστεύει πως ο Σοτομαγιόρ παραβίασε τους κανόνες που τηρούσαν οι άλλοι και δε βρέθηκε στο στόχαστρο των ελεγκτικών μηχανισμών, ακριβώς γιατί ήταν μια “κινητή διαφήμιση” για την πατρίδα του, την Κούβα.
Το προσωνύμιο “τσάρος” των αιθέρων ανήκει σε άλτη άλλου αγωνίσματος, που ήταν Σοβιετικός, αλλά στην πορεία πέρασε πολιτικά με την άλλη πλευρά (Σεργκέι Μπούμπκα). Ούτως ή άλλως δε θα ταίριαζε ούτε στον αλέγκρο χαρακτήρα της Κούβας, ούτε στο Χαβιέ Σοτομαγιόρ, το μεγάλο άλτη του ύψους, που κατέχει μέχρι σήμερα το παγκόσμιο ρεκόρ στο αγώνισμα -μία επίδοση που κρατάει ένα τέταρτο του αιώνα και κανείς δε γνωρίζει αν και πόσο σύντομα θα καταρριφθεί.
Ο Χαβιέ Σοτομαγιόρ γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 13 Οκτωβρίου 1967, στο Λιμονάρ της επαρχνίας Ματάνθας. Ξεχώρισε από μικρή ηλικία για το μπόι του και αρχικά ασχολήθηκε με το μπάσκετ, αλλά στην εφηβεία του καταπιάστηκε με το άλμα εις ύψος, έφτασε με την πρώτη τα δύο μέτρα και άρχισε να ξεδιπλώνει το ταλέντο του.
Κυριάρχησε στις κατηγορίες τζούνιορ κι είχε φτάσει τα 2.33 προτού καν κλείσει τα 17, αλλά δεν πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, ακολουθώντας την απόφαση της Κούβας να μποϊκοτάρει τη διοργάνωση. Ήδη από την εφηβεία του ήταν 5ος στην παγκόσμια κατάταξη, πήρε στα 20 τον πρώτο διεθνή τίτλο του στους Παναμερικανικούς αγώνες και έφτασε τα 2.37 την ίδια χρονιά σε ένα μίτινγκ στην Αθήνα.
Πλέον ήταν έτοιμος για ακόμα μεγαλύτερες επιδόσεις, που ήρθαν την αμέσως επόμενη χρονιά με το παγκόσμιο ρεκόρ στα 2.43. Ωστόσο, ο Σοτομαγιόρ έχασε πάλι την ευκαιρία για ένα χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο, αφού η Κούβα αποφάσισε να μποϊκοτάρει τους αγώνες της Σεούλ -στους οποίους όμως συμμετείχε κανονικά η Σοβιετική Ένωση, στα χρόνια της Περεστρόικα. Ακολούθησε ένα ακόμα παγκόσμιο ρεκόρ το 89′ με 2.44, το πολυπόθητο χρυσό στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης το 92′ και ένα ακόμα παγκόσμιο ρεκόρ το 93′ στη Σαλαμάνκα, με 2.45, το οποίο κρατάει έως και σήμερα.
Ο Σοτομαγιόρ πήρε έξι χρυσά σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα κλειστού και ανοιχτού Στίβου, κατάφερε να υπερβεί τα 2.30 περισσότερες από 170 φορές στην καριέρα του, και είκοσι φορές να πετάξει πάνω από τα 2.40, αποδεικνύοντας πως δεν ήταν κομήτης και πως οι επιδόσεις του κάθε άλλο παρά τυχαίες ήταν.
Μέχρι το καλοκαίρι του 99′ που έσκασε σαν κεραυνός εν αιθρία πως βρέθηκε θετικός στη χρήση ουσιών, μετά την πρώτη θέση που κατέκτησε στους Παναμερικανικούς Αγώνες. Το σοκ στην αθλητική κοινότητα ήταν μεγάλο, αφού μιλάμε για έναν πρωταθλητή που είχε περάσει από εκατοντάδες ελέγχους, χωρίς να αντιμετωπίσει πρόβλημα, μέχρι τα 32 του χρόνια -πολύ χαρακτηριστικές ήταν κι οι δηλώσεις του Έλληνα πρωταθλητή του ύψους Λάμπρου Παπακώστα για την αθλητική αξία και το ήθος του Κουβανού άλτη. Το πιο περίεργο στην όλη υπόθεση όμως ήταν πως ο Σοτομαγιόρ βρέθηκε θετικός στη χρήση κοκαΐνης, που είναι εντελώς αμφίβολο αν θα τον βοηθούσε σε αθλητικό επίπεδο και δεν είχε κανένα απολύτως λόγο να την πάρει.
Ο Σοτομαγιόρ αρνήθηκε πως είχε κάνει χρήση κοκαΐνης, ενώ η πολιτική ηγεσία της Κούβας και ο Κάστρο προσωπικά στάθηκαν στο πλευρό του αθλητή, κάνοντας λόγο για “συνωμοσία” της CIA, που συνδεόταν ασφαλώς και με το εξοντωτικό “εμπάργκο” που είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ. Σε αντίστοιχο μήκος κύματος ήταν και πολλά ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη εκείνης της εποχής. για το Σοτομαγιόρ, τη συνωμοσία, τις διάφορες “αποκαλύψεις” ως προς τα αναβολικά και την… τελική νίκη του Κουβανού, που δικαιώθηκε ένα χρόνο αργότερα.
Η ΙΑΑΦ -η Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου- ακύρωσε στην πράξη το διετή αποκλεισμό του και του επέτρεψε να πάρει κανονικά μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϋ -ενδιάμεσα ο Σοτομαγιόρ είχε χάσει τους Αγώνες της Ατλάντα, αυτή τη φορά εξαιτίας ενός τραυματισμού. Θεωρητικά η ΙΑΑΦ αναγνώριζε τον πρότερο έντιμο βίο του αθλητή, στην πράξη όμως ήταν σα να παραδέχεται τη σκευωρία. Ο Σοτομαγιόρ θα έδινε ουσιαστικά την τελευταία του παράσταση στο κορυφαίο επίπεδο. Δεν είχε μπροστά του πολύ καιρό για να προετοιμαστεί όπως θα ήθελε και να είναι στο 100% των δυνατοτήτων του, οπότε ουσιαστικά πόνταρε στο να μη βρεθούν σε καλή κατάσταση και οι αντίπαλοί του. Ο Κουβανός πέρασε τα 2.32 υπό βροχή και κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο, που από μια άποψη ήταν και το πιο γλυκό της καριέρας του κι ας μην τον βρήκε στην κορυφή.
Ένα χρόνο μετά ανακοίνωσε την απόσυρσή του από την ενεργό δράση, που φημολογείται πως επισπεύσθηκε εξαιτίας ενός ακόμα θετικού δείγματος, αυτή τη φορά σε ναδρολόνη, που θα σήμανε ούτως ή άλλως τον ισόβιο αποκλεισμό του. Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν μπορεί να έχει αυταπάτες πως οι Κουβανοί θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τους επαγγελματίες πρωταθλητές των άλλων χωρών με βιταμίνες και με χυμούς. Θα ήταν τουλάχιστον αφελές όμως να πιστεύει πως ο Σοτομαγιόρ παραβίασε τους κανόνες που τηρούσαν οι άλλοι και δε βρέθηκε στο στόχαστρο των ελεγκτικών μηχανισμών, ακριβώς γιατί ήταν μια “κινητή διαφήμιση” για την πατρίδα του, την Κούβα.
Πηγή: Κατιούσα
