Λίγους μήνες μετά τον θάνατο του κορυφαίου Έλληνα ορειβάτη, έρχεται στο φως, μέσω της οικογένειάς του, το χρονικό της τελευταίας του ανάβασης. Στο όρος Dhaulagiri, στην 7η ψηλότερη κορυφή του κόσμου στα 8.167m. Εκείνη την ημέρα που η ελληνική ορειβατική κοινότητα πέρασε από την απόλυτη χαρά στην απόλυτη θλίψη. Την ημέρα που δύσκολα κάποιος λάτρης της ορειβασίας στη χώρα μας θα ξεχάσει.
Αρχικά να πάμε λίγο πίσω στο χρόνο, και να αναφέρουμε ότι το 2022 δεν ήταν η πρώτη απόπειρα του Αντώνη Συκάρη να κατακτήσει το συγκεκριμένο βουνό. Είχε ξαναβρεθεί εκεί άλλες 3 φορές, το 1998, το 2019 και το 2021. Την πρώτη προσπάθεια διέκοψαν οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και τις άλλες δύο ο Covid-19. Ωστόσο ο Αντώνης δεν τα παράστησε ποτέ και την άνοιξη του 2022 επέστρεψε για να ολοκληρώσει αυτό που δεν κατάφερε τα προηγούμενα έτη. Όχι από πείσμα, όχι από έπαρση, όχι. Τουλάχιστον όχι μόνο. Ο Συκάρης το θεωρούσε χρέος του. Και ίσως αυτό εν τέλει να του στέρησε και τη ζωή. Γιατί; Θα καταλάβετε.
Πάμε στο παρόν της 4ης ανάβασης η οποία ξεκίνησε στις 24/03/2022 και έδειχνε αρχικά να εξελίσσεται με επιτυχία. Μεταφερόμαστε στην 11η Απριλίου, όταν ο Αντώνης Συκάρης εκπλήρωσε μια μεγάλη επιθυμία του, αλλά πέρασε στην αιωνιότητα μόλις λίγες στιγμές αργότερα. Ας πάρουμε τα πράγματα λοιπόν με τη σειρά.
Λίγες ώρες πριν από το final push για το 7ομο σκαλί του πλανήτη, δηλαδή την τελική προσπάθεια για την κορυφή, ο Αντώνης επικοινωνεί με την οικογένειά του στην Αθήνα και τους ενημερώνει πως δεν αισθάνεται καλά. Δεν είχε ξεκουραστεί σωστά τις προηγούμενες μέρες και δεν υπήρχαν τα περιθώρια να το κάνει. Έπρεπε η τελική προσπάθεια να πραγματοποιηθεί εκείνη τη μέρα που είχε ευνοϊκό καιρό, καθώς οι καιρικές συνθήκες θα μεταβάλλονταν απότομα τις επόμενες ημέρες. Έτσι η προσπάθεια ξεκινά αλλά με την κατάσταση στο σώμα του Αντώνη να μην είναι η καλύτερη δυνατή. Λίγες ώρες πριν φτάσει στην κορυφή, ο Συκάρης αναφέρει πως έχει πόνους στο στήθος και δεν έχει κοιμηθεί καθόλου καλά λόγω του άγχους, γεγονός που όπως λέει του συμβαίνει για πρώτη φορά. Εκεί οι δικοί του άνθρωποι, που επικοινωνούν τηλεφωνικά μαζί του από την αρχή της αποστολής, αρχίζουν να υποπτεύονται ότι τα πράγματα είναι σοβαρά, αλλά κανείς δεν αντιλαμβάνεται αυτό που θα ακολουθήσει.
Παρόλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, ο Αντώνης καταφέρνει να υπερκεράσει τις σωματικές και ψυχικές του δυσκολίες και στις 11/04/2022, 13:30 ώρα Νεπάλ να πατήσει στην κορυφή Dhaulagiri μαζί με τον Sherpa του (οδηγό βουνού στα Ιμαλάια) και να την κατακτήσει μετά από τις 3 αποτυχημένες προσπάθειές των προηγούμενων ετών. Η οικογένεια και οι φίλοι του στην Ελλάδα πανηγυρίζουν το μεγάλο επίτευγμα και ο ίδιος ο Αντώνης αφιερώνει την κατάκτηση της κορυφής στους Έλληνες, στην ελληνική ορειβατική κοινότητα και συγκεκριμένα σε δύο πολύ ξεχωριστά για αυτόν άτομα. Ποια είναι αυτά; Ο Νίκος Παπανδρέου και ο Μπάμπης Τσουπράς.
Ποιοι είναι όμως οι δύο προαναφερθέντες; Πρόκειται για ορειβάτες και φίλους του Αντώνη Συκάρη που έχασαν τη ζωή τους στο ίδιο βουνό. Στις 2 Μαΐου του 1998, ο Νίκος Παπανδρέου, την ‘‘ημέρα της κορυφής’’ όπως την αποκαλούν οι ορειβάτες, στην προσπάθειά του να αλλάξει σχοινί, γλίστρησε και έπεσε σε χαράδρα 1.500ων μέτρων προκαλώντας σοκ στα μέλη της αποστολής του. Αρχηγός εκείνης της αποστολής ήταν ο Αντώνης Συκάρης. Μόλις 5 μήνες αργότερα, μια νέα ελληνική ορειβατική αποστολή οργανώθηκε στο Dhaulagiri, μέλος της οποίας ήταν ο Μπάμπης Τσουπράς. Μαζί με τον σχοινοσύντροφό του Παναγιώτη Κωτρονάρο, ο Τσουπράς έφτασε σε υψόμετρο 7.550 μέτρων όταν και συνέχισε μόνος του για την κορυφή μετά από εξάντληση και εγκατάλειψη του πρώτου. Πιστεύεται ότι ο Τσουπράς έφτασε στην κορυφή στις 2/10 καθώς εθεάθη μόλις 100 μέτρα από αυτή. Ωστόσο στην επιστροφή έπεσε σε χιονοθύελλα και τα ίχνη του χάθηκαν για πάντα.
Ο Αντώνης Συκάρης, αμέσως μετά την κατάκτηση του Dhaulagiri, αποδίδει φόρο τιμής στους φίλους και συνορειβάτες του τραβώντας μία φωτογραφία στην κορυφή του βουνού που επιτέλους κατακτήθηκε μαζί με τις δικές τους φωτογραφίες. Τραγική ειρωνεία; Η φωτογραφία αυτή ήταν και η τελευταία που τραβήχτηκε στο κινητό του, όταν η σωρός με τα πράγματά του έφτασαν στην Ελλάδα πριν από λίγες ημέρες. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε από την οικογένεια του Αντώνη στη σελίδα του στο facebook ‘‘Antonis Sykaris – Greek Alpinist’’ και θα είναι και η τελευταία που θα ανέβει στην εν λόγω σελίδα ως επίλογος της ιστορίας αυτού του σπουδαίου ορειβάτη.
Πάμε όμως πάλι στην ημέρα εκείνη. Τώρα λοιπόν, μετά την μεγάλη και διόλου εύκολη επιτυχία της ανάβασης, ακολουθεί η διαδικασία της κατάβασης, με τον οργανισμό και τις δυνάμεις του Αντώνη να έχουν φτάσει στα άκρα. Για μια στιγμή όμως…… Λίγες μέρες πριν την 11η Απριλίου, ο Αντώνης ακούει από έναν άλλο ορειβάτη στον ασύρματο ότι κοντά στην κορυφή εντοπίστηκε η σορός αγνώστου. Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό του είναι ότι πρόκειται για τη σορό του Μπάμπη Τσουπρά. Πριν ξεκινήσει να επιστρέφει από την κορυφή, του έρχεται στο νου αυτή η σκέψη και αρχίζει να αναζητά το σώμα του φίλου του που ποτέ δεν είχε βρεθεί. Γιατί; Γιατί να μπει σε αυτή τη διαδικασία όντας τόσο εξαντλημένος και έχοντας ακόμη το δύσκολο έργο της κατάβασης προ των πυλών; Όπως είπε ο Sherpa που ήταν μαζί του: «ένιωθε την ανάγκη να βρει το σώμα του Μπάμπη, το έκανε για όλους τους Έλληνες».
Κάποια στιγμή ο Αντώνης αναγκάζεται να εγκαταλείψει την προσπάθεια αναζήτησης της σορού και να ξεκινήσει την κατάβαση. Το πρόσθετο οξυγόνο του όλο και λιγοστεύει. Λίγες ώρες αργότερα επικοινωνεί με τη σύζυγό του στην Ελλάδα «θέλω τη βοήθειά σου, δεν αισθάνομαι καλά, δεν έχω δύναμη» ήταν τα λόγια του. Ακούει λόγια ενθάρρυνσης, παρότρυνσης και στήριξης από την οικογένειά του με σκοπό να πάρει την απαραίτητη δύναμη για να γυρίσει στο camp 3. «Θα τα καταφέρεις, αν δεν μπορείς εσύ τότε ποιος; Είμαστε εδώ, μαζί σου. Είσαι δυνατός». Ακολουθεί νέο τηλεφώνημα από τον Αντώνη «Τελείωσε το οξυγόνο, δεν έχω πρόσθετο οξυγόνο». Η οικογένειά του σοκάρεται γιατί γνωρίζει πως ο Αντώνης είναι αρκετά ψηλά ακόμα στο βουνό και πως εκεί που βρίσκεται ήδη έχει αρχίσει να νυχτώνει. Αρχίζουν να γίνονται σκέψεις για επαφές με διασωστικές ομάδες αλλά λόγω της ώρας και του υψομέτρου όλοι γνωρίζουν πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Από εκεί και μετά η οικογένεια του Αντώνη Συκάρη επικοινωνεί σχεδόν κάθε δύο ώρες μαζί του αλλά μιλούν μόνο με τον Sherpa που τον συνοδεύει, καθώς ο Αντώνης λόγω της εξάντλησης δεν μπορεί καν να μιλήσει στο τηλέφωνο. Νέο τηλεφώνημα της οικογένειας. Ακούγεται η φωνή του Sherpa να λέει «father not fight» δηλαδή «ο πατέρας σας δεν παλεύει άλλο, δεν προσπαθεί». Πλέον έχει πέσει για τα καλά η νύχτα. Ο Αντώνης έχει καταρρεύσει από την σωματική και ψυχική εξάντληση, καθώς και από την έλλειψη οξυγόνου. Οι σκέψεις της οικογένειάς του είναι οι ίδιες με αυτές που θα έκαναν όλοι όσοι γνώριζαν τον Αντώνη. ‘‘Αν μας έλεγαν ότι κάποιος άλλος είναι σε αυτή την κατάσταση στα 7.800 μέτρα τη νύχτα χωρίς οξυγόνο θα λέγαμε ότι δεν έχει ελπίδες. Αλλά όχι ο πατέρας μας, όχι ο Αντώνης, όχι αυτός’’.
Οι ώρες συνεχώς και περνάνε. Αρχίζει να ξημερώνει. Η οικογένεια του Αντώνη σκέφτεται μία έσχατη λύση. Να σταλεί ένα ελικόπτερο με προμήθειες και οξυγόνο σε ένα camp αρκετά πιο κάτω από εκεί που βρισκόταν ο άνθρωπός τους, με την ελπίδα ότι κάπως θα φτάσουν στον ίδιο και θα τον βοηθήσουν να συνεχίσει. Πράγμα καθόλου μα καθόλου εύκολο βέβαια, αλλά το φως της ημέρας ίσως το κάνει εφικτό. Η κόρη του Αντώνη επικοινωνεί μαζί του και του ανακοινώνει το πιθανό αυτό σενάριο. Η απάντησή του: «και εγώ τι να το κάνω αυτό παιδί μου;» Το ξέρει και ο ίδιος πλέον, δεν υπάρχουν ελπίδες. Σε κάποια φάση ο Sherpa αφήνει τον Αντώνη και συνεχίζει προς το camp 3 το οποίο απέχει μόλις λίγα μέτρα από αυτούς. Τόσο κοντά μα τόσο μακριά για να μπορέσει να συνεχίσει και εκείνος. Προσπαθεί να φέρει κάποια βοήθεια. Η γυναίκα και τα παιδιά του Αντώνη μιλούν συνεχώς με τον Sherpa για να εξετάσουν την περίπτωση του ελικοπτέρου ακόμα και αν είναι άγνωστο το αν μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση. Ο Sherpa, αμήχανος και εκείνος, προσπαθεί να τους προετοιμάσει για αυτό που συμβαίνει και μετά από λίγο διακόπτει τη συζήτηση και λέει: «πρέπει να βεβαιωθούμε αν ο Αντώνης είναι ακόμα καλά για να ξέρουμε αν όντως αξίζει να σηκωθεί το ελικόπτερο». Όλοι καταλαβαίνουν αμέσως το υπονοούμενο και ο γιος του Αντώνη προσπαθεί να εκβιάσει από το στόμα του Sherpa μια πληροφορία ρωτώντας ξανά και ξανά: «είναι ζωντανός, πες μου είναι ζωντανός;». Μετά από πολλές προσπάθειες παίρνει τελικά την απάντηση «όχι».
Ο Αντώνης Συκάρης άφησε την τελευταία του πνοή στις 12 Απριλίου του 2022, στις 4:00 ώρα Νεπάλ, σε υψόμετρο 7.400 μέτρων. Η σορός του έμεινε αρκετές μέρες στο βουνό καθώς το πολύ δύσβατο σημείο που βρισκόταν σε συνδυασμό με τις κακές καιρικές συνθήκες καθιστούσε αδύνατη την προσέγγιση για την ανάσυρσή της. Εν τέλει μια ομάδα ορειβατών κατάφερε να φτάσει στο σημείο και να κατεβάσει το σώμα του Έλληνα αλπινιστή στην κατασκήνωση βάσης του βουνού, από όπου το παρέλαβε ελικόπτερο για να το μεταφέρει στην πρωτεύουσα του Νεπάλ, την Κατμαντού, και να κινηθούν οι διαδικασίες για να επαναπατριστεί και να ταφεί στην Ελλάδα.
Πολλά έχουν ακουστεί και γραφτεί για το τι πήγε λάθος εκείνη τη μέρα και οδήγησε τον Αντώνη στην κατάρρευση και στο θάνατο. Μερικοί ‘‘ρομαντικοί’’ μιλούν μονάχα για την υπέρτατη τιμή για έναν ορειβάτη να ξεψυχήσει στο βουνό κάνοντας το πάθος του. Άλλοι στέκονται στο κομμάτι του ελλιπή εξοπλισμού, άλλοι σε κακό εγκλιματισμό, άλλοι σε έπαρση, σε καθυστέρηση χρόνου, σε περιορισμό δυνάμεων κλπ. Και επειδή είμαστε στην Ελλάδα και «όλοι ξέρουν καλύτερα», υπάρχουν και αυτοί που υπονομεύουν το έργο και τις επιτυχίες του Αντώνη με υποτιμητικούς και ασεβείς χαρακτηρισμούς για τον τρόπο που έχασε τη ζωή του. Βέβαια αν προσέξει κανείς ποιοι γράφουν αυτά τα αίσχη (ευτυχώς είναι ελάχιστοι) θα διαπιστώσει ότι οι περισσότεροι ανήκουν με κάποιο τρόπο στο χώρο της ορειβασίας αλλά σε καμία περίπτωση του αλπινισμού, ειδικά σε ύψη και συνθήκες άνω των 8.000 μέτρων. Μας προξενεί εντύπωση αυτό; Φυσικά και όχι. Είναι γνωστό ότι σε αυτή τη χώρα όλοι γίνονται στρατηγοί ή έξω ή μετά τον πόλεμο. Μια λαϊκή παροιμία λέει πως όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση οι «αλεπούδες» με το σκεπτικό αυτό, όχι μόνο δεν θα φτάσουν αλλά ούτε θα ονειρευτούν ποτέ όλα αυτά που έκανε ο Αντώνης. Οπότε η μοναδική στιγμή να κλέψουν λίγη από τη δόξα του, θα είναι να τα κρίνουν. Ας είναι. Και τον ίδιο δεν θα τον ένοιαζε. Εκείνος ήταν κάθε μέρα της ζωής του ένας πολύ ευτυχισμένος και χαρούμενος άνθρωπος με όλα αυτά που το πάθος του τον ωθούσε να κάνει.
Θα μπορούσα να γράψω πολλές σελίδες για την αγάπη και τη στήριξη που λάμβανε καθημερινά σε κάθε του αποστολή ο Αντώνης Συκάρης από όλο τον κόσμο. Ωστόσο το έχω ήδη κάνει σε προηγούμενο άρθρο μου και είναι κάτι που ο καθένας μπορεί να δει στα σχόλια κάτω από τα ποστ του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τόση πολλή αγάπη που πάντα τον ωθούσε στο να λέει: «μαζί τα καταφέραμε και αυτή τη φορά».
Ακούγοντας τη συνέντευξη της οικογένειας του Αντώνη στο Podcast της Λέτας Γκαρέτσου με τίτλο «Πέρα από τα όρια: Η οικογένεια Συκάρη για τον Αντώνη που αγάπησε» μου απαντήθηκαν ερωτήματα που είχα από την πρώτη στιγμή της μικρής και εντελώς ερασιτεχνικής μου ενασχόλησης με την ορειβασία. Και δεν μιλάω για το σπορ αυτό καθαυτό. Για τα συναισθήματα, την στάση των ανθρώπων στη ζωή ενός ορειβάτη, το πείσμα, τη δύναμη, την κατανόηση και το σεβασμό που περιβάλλουν τους ανθρώπους που σχετίζονται με αυτό το άθλημα.
Πολλές φορές προσπαθώ να βάλω τον εαυτό μου στη θέση όχι μόνο του Αντώνη, αλλά και των μελών της οικογένειάς του πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε ορειβατική αποστολή. Και απλά καταλήγω σε ένα βασικό συμπέρασμα. Η ορειβασία είναι ομαδικό σπορ, όσο και αν η ζωή και η επιτυχία σου βρίσκονται στα δικά σου χέρια. Οι άνθρωποι που σε συνοδεύουν, σε προσέχουν και σε βοηθούν πάνω στο βουνό είναι μόνο λίγα από τα μέλη της ομάδας σου. Οι υπόλοιποι είναι όλοι αυτοί που σε αγαπούν, σε σκέφτονται, σε ενθαρρύνουν. Που χαίρονται και πονούν μαζί σου. Που δεν σε κρατούν μακριά από αυτό που αγαπάς όσο και αν φοβούνται γιατί πάνω από όλα για εκείνους είναι η ευτυχία σου. Ακόμα και αυτοί που χωρίς οι ίδιοι να το γνωρίζουν είναι το κίνητρό σου για να τα καταφέρεις.
Για εμένα όπως και για τους περισσότερους, ο Αντώνης Συκάρης ήταν και θα είναι ένα σύμβολο για την ορειβασία. Όχι μόνο για τις ορειβατικές του κατακτήσεις. Όχι επειδή στην ηλικία του έβαλε στόχο που οι περισσότεροι δεν μπορούν καν να θεωρήσουν λογικό. Αλλά γιατί πολύ απλά δεν ήταν μόνος. Η οικογένειά του, οι φίλοι του, οι ακόλουθοί του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι χορηγοί του ήταν σε κάθε αποστολή μαζί του και τον ωθούσαν στα ψηλότερα σκαλιά του κόσμου. Όχι γιατί έτσι έπρεπε. Όχι γιατί τους ήταν πάντα εύκολο. Αλλά γιατί τον θεωρούσαν δικό τους άνθρωπο. Δική τους έμπνευση. Δική τους έγνοια. Αυτό όσες κορυφές και αν ανέβεις, δεν μπορείς να το κερδίσεις. Πρέπει να είσαι ταπεινός και προσηλωμένος. Και ο Αντώνης κάτι έκανε καλά. Για αυτό θα είναι για πάντα μαζί μας. Και ας έφυγε.
