Ο πρώτος τερματοφύλακας αρχηγός στην Seleção

Του Ιωάννη Πέππα

Ο Βραζιλιάνος τερματοφύλακας Έμερσον Λεάο (Émerson Leão), γεννήθηκε στις 11 Ιουλίου του 1949, στο Ριμπεϊράο Πρέτο στη πολιτεία του Σάο Πάουλο. Ήταν Παγκόσμιος Πρωταθλητής το 1970 ως αναπληρωματικός παίκτης, στην ηλικία των 20 ετών. Στη συνέχεια έπαιξε στα 2 ακόλουθα Παγκόσμια Κύπελλα ως βασικός και ήταν ο Πρώτος Βραζιλιάνος Τερματοφύλακας στην ιστορία που ήταν ο αρχηγός της ομάδας, κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1978, τιμή που επανέλαβε ο Ντίντα (Dida), στον αγώνα της φάσης των ομίλων εναντίον της Ιαπωνίας στην διοργάνωση του 2006. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986, ήταν αναπληρωματικός. Έπαιξε 80 φορές για την εθνική ομάδα της Βραζιλίας. Θεωρείται ένας από τους Καλύτερους Νοτιοαμερικάνους Γκολκίπερ της δεκαετίας του 1970 και του 1980 και ένας από τα Μεγαλύτερους Βραζιλιάνους Τερματοφύλακες Όλων των Εποχών! Διακρίθηκε για τη σοβαρότητά του, τη τρομερή αντίληψη και την απόλυτη σιγουριά του! Σ’ ένα βίντεο- ντοκιμαντέρ, παραγωγής της FIFA, το «FIFA Fever», αναφέρεται ως ο 3^ος Πιο Εντυπωσιακός Αμυντικός Παίκτης Όλων των Εποχών! Σε συλλογικό επίπεδο, έπαιξε για πολλούς συλλόγους, με σημαντικότερη τη θητεία του στη Παλμέιρας, όπου κατέκτησε πολλούς τίτλους, όπως το βραζιλιάνικο πρωτάθλημα και τον πολιτειακό τίτλο του Σάο Πάουλο.

Ξεκίνησε την καριέρα του στα τμήματα υποδομής της Σάο Ζοζέ και επαγγελματικά, σε ηλικία 19 ετών το 1968 από την Κομερσιάλ του Ριμπεϊράο Πρέτο, της ιδιαίτερης πατρίδας του. Εκεί εντοπίσθηκε από τα λαγωνικά της Παλμέιρας, στην οποία πήγε το 1971, παίρνοντας σχεδόν αμέσως θέση βασικού, λόγω τραυματισμού του πρώτου τερματοφύλακα, Τσικάο (Chicao). Αγωνίστηκε μέχρι το 1978, κατακτώντας 3 φορές το πολιτειακό πρωτάθλημα του Σάο Πάουλο (Campeonato Paulista) και άλλες τόσες τον εθνικό βραζιλιάνικο τίτλο. Είναι ο 2^ος ρέκορντμαν συμμετοχών παίκτης της Παλμέιρας με 617 αγώνες στην εστία της, πίσω μόνο από τον Αντεμίρ (Ademir da Guia), ο οποίος έχει 901. Ακολούθησαν, από μια σεζόν, η Βάσκο ντα Γκάμα, η Γκρέμιο του Πόρτο Αλέγκρε με την οποία αναδείχθηκε πολιτειακός πρωταθλητής Ρίο Γκράντε ντο Σουλ (Campeonato Gaucho), αλλά και εθνικός πρωταθλητής, η Κορίνθιανς, με ένα πολιτειακό πρωτάθλημα Σάο Παόυλο (Campeonato Paulista), επιστρέφοντας το 1984 στη Παλμέιρας, για να κλείσει τη καριέρα του στη Σπορτ Ρεσίφε, αναδεικνυόμενος πρωταθλητής Βραζιλίας (Campeonato Brasileiro), το 1987.

Έπαιξε το πρώτο διεθνές παιχνίδι του για τη «σαελεσάο», σε ηλικία 21 ετών, στις 8 Μαρτίου του 1970, σε μια φιλική νίκη 2-1 εναντίον της Αργεντινής. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970 στο Μέξικο, ήταν αναπληρωματικός του Φέλιξ (Félix Miélli Venerando), μαζί με τον Άντο (Eduardo Roberto Stinghen, “Ado”) και πήρε το μετάλλιο του Παγκόσμιου Πρωταθλητή χωρίς λεπτό συμμετοχής στην τελική φάση. Το 1974, στη διοργάνωση της Δυτικής Γερμανίας, ήταν ο βασικός τερματοφύλακας, τερματίζοντας στη 4η θέση, ηττώμενος στον μικρό τελικό από την Πολωνία με ένα γκολ του Γκριέγκορζ Λάτο (Grzegorz Lato).

Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978 στην Αργεντινή, ήταν ο αρχηγός της ομάδας, τερματίζοντας στη 3η θέση, νικώντας στον μικρό τελικό την Ιταλία με 2-1. Ήταν ο πρώτος τερματοφύλακας στην ιστορία του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου που ήταν o πρώτος αρχηγός της ομάδας, στην υπέρτατη ποδοσφαιρική διοργάνωση του πλανήτη! Έκτοτε, το επανέλαβε ο Ντίντα (Nélson de Jesus Silva, “Dida”), στο Μουντιάλ του 2006, ως δεύτερος αρχηγός όμως, στον αγώνα εναντίον της Ιαπωνίας. Ενώ δεν συμμετείχε καν στη διοργάνωση του 1982 στην Ισπανία, λόγω διαφωνιών με τον προπονητή Τέλε Σαντάνα (Tele Santana), κλήθηκε την τελευταία στιγμή στο Μεξικάνικο Μουντιάλ του 1986, αλλά δεν είχε κι εκεί λεπτό συμμετοχής.

Πήρε μέρος και στα Κόπα Αμέρικα του 1979 και του 1983 και έκανε την τελευταία του εμφάνιση για την εθνική ομάδα, εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, στις 30 Απριλίου του 1986, αγώνας που έληξε με νίκη για τους Βραζιλιάνους με σκορ 4-2. Για την «σελεσάο», έπαιξε 80 επίσημους αγώνες στους οποίους δέχτηκε 49 γκολ, ενώ έχει απολογισμό 45 νίκες, 25 ισοπαλίες και 10 ήττες. Συνολικά, έκανε 106 εμφανίσεις, συμπεριλαμβανομένων και 27 ανεπίσημων παιχνιδιών, στα οποία δέχτηκε 23 γκολ, με απολογισμό 21 νίκες, 5 ισοπαλίες, 1 ήττα.

Όταν αποσύρθηκε από την ενεργό δράση έγινε προπονητής. Οδήγησε τη Σπορτ Ρεσίφε στο πρωτάθλημα Βραζιλίας το 1987, παράλληλα ως ποδοσφαιριστής της. Μεταγενέστερα με τον ίδιο σύλλογο, κατέκτησε το πολιτειακό πρωτάθλημα Περναμπούκο (Campeonato Pernambucano) του 2000. Με την Ατλέτικο Μινέιρο κέρδισε το 1997 το Copa CONMEBOL, κατακτώντας το τρόπαιο και με τη Σάντος, ένα χρόνο αργότερα. Από τις 15 Νοεμβρίου του 2000 έως τις 9 Ιουνίου του 2001, ήταν ο προπονητής της εθνικής ομάδας της Βραζιλίας, αντικαθιστώντας τον Βαντερλέι Λουξεμπούργκο (Vanderlei Luxemburgo). Την οδήγησε σε 11 αγώνες, με απολογισμό 4 νίκες, 4 ισοπαλίες και 3 ήττες, για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2002. Προσπάθησε να επικεντρώσει την ομάδα γύρω από τον Ρομάριο (Romário de Souza Faria) με νεότερους παίκτες, χωρίς σχεδόν καθόλου διεθνή εμπειρία.

Η κορύφωσή του ως προπονητής, ήταν στη δεύτερη περίοδό του στη Σάντος , μεταξύ του 2002 και του 2004, όταν κατέκτησε το βραζιλιάνικο πρωτάθλημα (Campeonato Brasileiro) του 2002, ενώ ήταν φιναλίστ στο Κόπα Λιμπερταδόρες του 2003 και στον τελικό του βραζιλιάνικου πρωταθλήματος της ίδιας χρονιάς. Ο τελευταίος τίτλος που κατέκτησε ήταν το 2005, όταν κέρδισε τον τίτλο του πολιτειακού πρωταθλητή (Campeonato Paulista) με τη Σάο Πάουλο. Στις 18 Ιουλίου του 2005, ανέλαβε προπονητής της Παλμέιρας, θέση που κατείχε μέχρι τον Μάρτιο του 2006. Έχει διατελέσει επίσης και προπονητής σε διάφορους ιαπωνικούς συλλόγους. Απολύθηκε από την Ατλέτικο Μινέιρο στις 4 Μαΐου του 2009, μετά την ήττα από την πολιτειακή αντίπαλο, την Κρουζέιρο, στον τελικό του περιφερειακού πρωταθλήματος.

Ήταν η τρίτη θητεία του στην Ατλέτικο ως προπονητής. Στις 3 Ιουνίου του 2009, ανέλαβε την Σπορτ Ρεσίφε, υπογράφοντας για το εθνικό πρωτάθλημα του 2009. Στις 26 Απριλίου του 2010, ονομάστηκε ως ο νέος προπονητής της Γκοϊάς και στις 24 Οκτωβρίου του 2011, η Σάο Πάολο ανακοίνωσε τη πρόσληψή του, για δεύτερη φορά στην άκρη του πάγκου της. Τελευταία του ομάδα ήταν η Σάο Καετάνο, το 2012, με την οποία κατέκτησε το βραζιλιάνικο πρωτάθλημα της Β Κατηγορίας. Γενικά, θεωρείται ως σκληροπυρηνικός, αφού απαιτεί τέλεια φυσική κατάσταση των παικτών του, μαζί με την πειθαρχία και τον αμοιβαίο σεβασμό. Δεν είναι λάτρης των διαπροσωπικών σχέσεων με τους παίκτες στις ομάδες του, αφού πιστεύει ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα μέσα στην ομάδα.

Είναι γνωστός για την αμφιλεγόμενη στάση και τις δηλώσεις του. Το 1997, μετά από ένα παιχνίδι μεταξύ της Ατλέτικο Μινέιρο, τότε προπονητή της, με την αργεντίνικη Λανούς, για το Copa CONMEBOL, συμμετείχε σε τεράστιας έκτασης επεισόδια με τους αντιπάλους, από τα οποία βγήκε με σοβαρά τραύματα στο πρόσωπο! Το 2002, όταν προπονούσε τη Σάντος, σε έναν αγώνα εναντίον της Παϊσαντού, είχε εμπλακεί και πάλι σε επεισόδια, αντιμετωπίζοντας αστυνομικές δυνάμεις, όταν και ψεκάστηκε στα μάτια με spray πιπεριού! Έχει επανειλημμένα έλθει σε σύγκρουση δια ζώσης, αλλά και μέσω δηλώσεων με πολλούς από τις θεωρούμενους ποδοσφαιρικές αυθεντίες σε διάφορα τηλεοπτικά δίκτυα ανά την βραζιλιάνικη επικράτεια! Το 2013, σε έρευνα που διεξήχθη για την αθλητική ιστοσελίδα «UOL Esporte», αναδείχθηκε ως ο χειρότερος προπονητής στη Βραζιλία! Είναι παντρεμένος με μια ψυχολόγο και έχει δύο κόρες.

PALMARES

Επαγγελματική καριέρα

1968–1970: Comercial Futebol Clube de Ribeirão Preto, ? (?)
1971–1978: Sociedade Esportiva Palmeiras, 163 (0)
1979/80: Club de Regatas Vasco da Gama, 24 (0)
1981/82: Grêmio Foot-Ball Porto Alegrense, 46 (0)
1983: Sport Club Corinthians Paulista, 13 (0)
1984/85: Sociedade Esportiva Palmeiras, 31 (0)
1986: Sport Club do Recife, 0 (0)

Διεθνής

1969–1986: Βραζιλία, 80 (0)

Προπονητική καριέρα

1987/88: Sport Club do Recife
1988/89: Coritiba Foot Ball Club
1989/90: Sociedade Esportiva Palmeiras
1990–1992: Associação Portuguesa de Desportos
1990/91: São José Esporte Clube
1991/92: Esporte Clube XV de Novembro de Piracicaba
1992–1994: Shizuoka Shimizu S-Pulse
1995/96: Esporte Clube Juventude
1996: Clube Atlético Paranaense
1996/97: Tokyo Verdy Kawasaki 1969 Football Club
1997/98: Clube Atlético Mineiro
1998/99: Santos Futebol Clube
1999: Sport Club Internacional
2000: Grêmio Foot-Ball Porto Alegrense
2000: Sport Club do Recife
2000/01: Βραζιλία
2002–2004: Santos Futebol Clube
2004: Cruzeiro Esporte Clube
2004/05: São Paulo Futebol Clube
2005: Vissel Kobe
2005/06: Sociedade Esportiva Palmeiras
2006: Associação Desportiva São Caetano
2006/07: Sport Club Corinthians Paulista
2007: Clube Atlético Mineiro
2008: Santos Futebol Clube
2008/09: Al Sadd Sports Club
2009: Clube Atlético Mineiro
2009: Sport Club do Recife
2010: Goiás Esporte Clube
2011/12: São Paulo Futebol Clube
2012: Associação Desportiva São Caetano

Τίτλοι

Ως ποδοσφαιριστής

Συλλογικοί

Με τη Palmeiras

Πολιτειακό Πρωτάθλημα Σάο Πάουλο (Campeonato Paulista): 3 (1972, 1974, 1976)
Πρωτάθλημα Βραζιλίας (Campeonato Brasileiro): 3 (1969, 1972, 1973) και φιναλίστ 1978
Ramón de Carranza Trophy (τουρνουά της ισπανικής Κάδιξ): 2 (1969, 1974)

Με τη Vasco do Gama