Του Αλέξανδρου Σόμογλου
Άλλο ένα βράδυ που απέδειξε πόσο… καταραμένος – ποδοσφαιρικά – λαός είμαστε. Ολόκληρος ο ποδοσφαιρικός πλανήτης να παρακολουθεί καθηλωμένος τη συγκλονιστική προσπάθεια της Γιουβέντους να φτάσει σε μια από τις πλέον επικές ανατροπές στην ιστορία του αθλήματος και το ελληνικό ποδόσφαιρο να… ξημεροβραδιάζεται και να ξεκατινιάζεται σε μια δικαστική αίθουσα μπας και καταφέρει να αναδείξει το φετινό του πρωταθλητή.
Το απόλυτο κοντράστ: Το ποδόσφαιρο που παίζεται στο χορτάρι με το ποδόσφαιρο που παίζεται οπουδήποτε αλλού… εκτός από το χορτάρι. Κι αν υπάρχει ένα διδακτικό συμπέρασμα από το συγκλονιστικό 48ωρο που ζήσαμε στο Τσάμπιονς Λιγκ, αυτό δεν είναι άλλο από τον εντοπισμό της μίας και μοναδικής ουσιώδους διαφοράς που χωρίζει το ποδόσφαιρο της δικής μας «Μπανανίας» από αυτό που παίζεται στις προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες της Ευρώπης.
Αλητεία η αποβολή, όχι το πέναλτι…
Το βράδυ της Τετάρτης, στο «Σαντιάγκο Μπερναμπέου» γίναμε μάρτυρες μιας εκ των πλέον αμφιλεγόμενων αποφάσεων στην ιστορία του Τσάμπιονς Λιγκ, και όχι μόνο… Μιας διαιτητικής απόφασης που για άλλους αποτελεί «τεκμήριο διαιτητικής αλητείας» και για άλλους την επιβεβαίωση της σκληρής όψης του ποδοσφαίρου.
Ήταν η δεν ήταν πέναλτι το σπρώξιμο του Μπενάτια στον Βάθκεθ; Πέφτει ή δεν πέφτει εύκολα ο Ισπανός; Δίνεις ή δεν δίνεις τέτοιο πέναλτι στο τελευταίο λεπτό μιας τόσο συγκλονιστικής αναμέτρησης;
Καθένας μπορεί να έχει την άποψη του και καθένας μπορεί να καταφύγει σε επιχειρήματα για να την τεκμηριώσει. Στο ποδόσφαιρο, βλέπετε, δεν υπάρχει μόνο το άσπρο και το μαύρο. Υπάρχει και ο παράγοντας της ανθρώπινης κρίσης, της ανθρώπινης εκτίμησης μιας φάσης, της ερμηνείας ενός γεγονότος.
Μη με ρωτήσετε αν έκανε ή δεν έκανε καλά ο Όλιβερ που καταλόγισε την εσχάτη των ποινών. Ειλικρινά, δεν ξέρω. Με το γράμμα των κανονισμών, φυσικά και υπάρχει παράβαση του Μπενάτια. Βλέποντας, επίσης, τη φάση σε φυσική ροή, η πρώτη μου αντίδραση ήταν «πέναλτι». Τα ριπλέι, με έβαλαν σε δεύτερες σκέψεις, γιατί η αργή κίνηση σε κάνει να έχεις αμφιβολίες για το κατά πόσο ο Βάθκεθ εκμεταλλεύεται το άτσαλο μαρκάρισμα του αντιπάλου του και πέφτει με ευκολία στο χορτάρι.
Αν ήμουν Όλιβερ, πιθανότατα δεν θα το καταλόγιζα. Δεν θα έπαιρνα για μια φάση που δεν είναι… καραμπινάτη (για να το πω στη λαϊκή γλώσσα της ποδοσφαιρικής εξέδρας) μια τόσο σκληρή απόφαση. Θα έβαζα το ποδόσφαιρο πάνω από το γράμμα του κανονισμού. Θα άφηνα το παιχνίδι να οδηγηθεί στην παράταση και δεν θα το οδηγούσα σε ένα τόσο αμφιλεγόμενο φινάλε. Αυτό θα έκανα, με βάση τα δικά μου ποδοσφαιρικά κριτήρια, αλλά δεν σημαίνει ότι θα είχα πάρει και τη σωστή απόφαση…
Αυτό που σίγουρα δεν θα έκανα, ήταν να αποβάλλω τον Μπουφόν! Η συγκεκριμένη ενέργεια του Άγγλου ρέφερι, ήταν ενέργεια… κομπλεξικού ανθρώπου. Ενέργεια ενός διαιτητή που αντιλαμβάνεται το δικό του ρόλο ως πιο πρωταγωνιστικό στο γήπεδο από αυτόν του Μπουφόν, του Ρονάλντο, του Ζιντάν…
Έβρισε ο Ιταλός πορτιέρο; Σίγουρα! Μπορεί να έβρισε και χυδαία! Ως διαιτητής, οφείλεις να λάβεις υπόψη το βάρος της στιγμής. Την ψυχολογία ενός θρύλου του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, που πιθανότατα δίνει το τελευταίο παιχνίδι της καριέρας του στο Τσάμπιονς Λιγκ, που έχει πραγματοποιήσει μια μυθική εμφάνιση και που βλέπει μια διαιτητική απόφαση να του παίρνει την μπουκιά μιας θρυλικής πρόκρισης από το στόμα. Να έδινε καμιά κουτουλιά (όπως ο Ζιντάν το 2006), δεν θα το συζητούσα. Να αποβάλλεις, όμως, τον Μπουφόν επειδή έβρισε (όταν στην Αγγλία τα… «fuck off» των παικτών είναι ευδιάκριτα στην κάμερα ακόμη και σε… ανάποδα φάουλ), με συγχωρείτε, αλλά είναι μια απόφαση… προσβολή στο ποδόσφαιρο! Και μπορώ να βρω χίλιες δυο δικαιολογίες για τον Όλιβερ στον καταλογισμό του πέναλτι, δεν μπορώ να του βρω το παραμικρό ελαφρυντικό στην κόκκινη κάρτα που έδειξε. Πάμε όμως και στην ουσία…
Το VAR και ο ανθρώπινος παράγοντας…
Όπως γίνεται πλέον ξεκάθαρο κάθε εβδομάδα με τις εικόνες που βλέπουμε στα μεγαλύτερα πρωταθλήματα και στις σπουδαιότερες διοργανώσεις του πλανήτη, η διαιτησία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Με το ίδιο το άθλημα να παίζεται διαρκώς σε μεγαλύτερες ταχύτητες, τους παίκτες να μετατρέπονται ολοένα και περισσότερο σε… βιονικές μηχανές, ο ρόλος του διαιτητή γίνεται όλο και πιο δύσκολος.
Το VAR (η οποιαδήποτε τεχνολογική παροχή επιτρέψει να περιοριστούν τα λάθη των διαιτητών) αποτελεί μονόδρομο! Είτε αρέσει, είτε δεν αρέσει. Ναι, το ποδόσφαιρο από τη φύση του δεν είναι δίκαιο άθλημα! Ναι, στο ποδόσφαιρο – σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ομαδικά σπορ – δεν κερδίζει πάντα ο καλύτερος! Και ναι, το ανθρώπινο λάθος αποτελεί κομμάτι του παιχνιδιού.
Επίσης εννοείται ότι πάντα θα υπάρχουν φάσεις που το VAR δεν θα ξεκαθαρίζει, γιατί ποτέ δεν θα μπορέσει να υποκαταστήσει τον παράγοντα της ανθρώπινης αξιολόγησης μιας φάσης. Προφανώς και θα συμβάλλει στην εξαφάνιση εξόφθαλμων λαθών, αλλά από μόνο του είναι αδύνατο να υποκαταστήσει το ρόλο του διαιτητή. Γιατί πάντα θα υπάρχουν φάσεις, σαν αυτές που ζούμε τους τελευταίους μήνες εντός και εκτός συνόρων που επαφίονται στην ερμηνεία των κανονισμών.
Ήταν καθαρό το γκολ του Βαρέλα στην Τούμπα; Αν ο διαιτητής κρίνει ότι η κίνηση του Μαουρίσιο επηρεάζει την αμυντική προσπάθεια του Σιμόες που βρίσκεται κοντά του, υπάρχει οφσάιντ. Αν κρίνει ότι δεν την επηρεάζει, δεν υπάρχει.
Ήταν καθαρό το γκολ του Σανέ στο παιχνίδι της Σίτι με τη Λίβερπουλ; Αν ο διαιτητής κρίνει ότι η μπάλα φτάνει στον ακάλυπτο επιτιθέμενο ποδοσφαιριστή από λάθος παίξιμο του Μίλνερ, δεν υπάρχει οφσάιντ. Αν κρίνει ότι φτάνει εκεί από καραμπόλα στο γόνατο του Άγγλου, υπάρχει οφσάιντ.
Υπάρχει πέναλτι στο μαρκάρισμα του Μπενάτια στον Βάθκεθ; Αν ο διαιτητής κρίνει ότι η πτώση του Ισπανού προέρχεται από το σπρώξιμο του αντιπάλου του, ναι. Αν κρίνει ότι η πτώση του έχει ξεκινήσει νωρίτερα, όχι.
Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος σ’ αυτές τις τρεις φάσεις. Υπάρχει καθαρή ερμηνεία των κανονισμών από τους διαιτητές. Το VAR δεν θα μας έδειχνε αν ήταν σωστή ή λανθασμένη η απόφασή τους. Απλά θα βοηθούσε και τους τρεις διαιτητές να λάβουν την απόφασή τους με καθαρό μυαλό και με τη βοήθεια αργής κίνησης και όχι… εν βρασμώ ψυχής.
Η μεγάλη διαφορά της δικής μας Μπανανίας…
Ξέρετε, όμως, τελικά ποια είναι η διαφορά της δικής μας «Μπανανίας» με το ποδόσφαιρο που παίζεται μακριά από το δικό μας μικρόκοσμο;
Ότι στο εξωτερικό καμία διαιτητική απόφαση, καμιά διαιτητική ερμηνεία, κανένα διαιτητικό «έγκλημα», δεν μπαίνει πάνω από το ίδιο το προϊόν. Έξω από εδώ, ακόμη και οι πλέον αμφιλεγόμενες φάσεις (όπως αυτή στο Μπερναμπέου) αντιμετωπίζονται μέσα από τις αντιδράσεις των αληθινών πρωταγωνιστών του αθλήματος: Του Μπουφόν, του Ρονάλντο, του Κιελίνι, του Ράμος, του Ζιντάν, του Αλέγκρι. Και φυσικά, όσο δίκαιο ή άδικο κι αν είναι ένα σφύριγμα, τα πάντα ξεκινούν και τελειώνουν στο χορτάρι! Δεν κρίνεται η τύχη των αγώνων σε δικαστικές αίθουσες και μετά από κανένα… δίμηνο!
Γιατί μόνο στο τριτοκοσμικό ελληνικό ποδόσφαιρο, είναι πρωταγωνιστές οι πρόεδροι, οι μεγαλομέτοχοι, οι παράγοντες, οι γενικοί αρχηγοί και φυσικά οι… εφέτες και οι εισαγγελείς! Μόνο στη δική μας «Μπανανία» θεωρείται αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παράγοντα να παίρνει το νόμο στα χέρια του… προασπιζόμενος το δίκαιο της ομάδας του. Από τις πιο μικρές ερασιτεχνικές κατηγορίες (όπου βλέπεις προέδρους να κάθονται στον πάγκο… σε ρόλο προπονητή), μέχρι την… ελίτ (όπου συναντάς προέδρους και ιδιοκτήτες να μπουκάρουν στους αγωνιστικούς χώρους και τα αποδυτήρια), οι πρωταγωνιστές είναι αυτοί που δεν φοράνε… ποδοσφαιρικά παπούτσια.
Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά που μας κατατάσσει ως μοναδικό ποδοσφαιρικό είδος στην Ευρώπη. Στο εξωτερικό υπάρχει η Ρεάλ του Ρονάλντο, η Λίβερπουλ του Σαλάχ, η Μπάρτσα του Μέσι, η Γιούβε του Μπουφόν. Στη δική μας «Μπανανία» υπάρχουν ο Ολυμπιακός του Μαρινάκη ή του Κόκκαλη, ο ΠΑΟΚ του Σαββίδη, η ΑΕΚ του Μελισσανίδη, ο Παναθηναϊκός του Βαρδινογιάννη, του Πατέρα, ή του Γιαννακόπουλου (βάλτε όποιο όνομα παράγοντα επιθυμείτε).
Αυτή είναι η μεγαλύτερη γάγγραινα του ποδοσφαίρου μας. Ακόμη και στο… πλάκωμα για τη διαιτησία, στο εξωτερικό πρωταγωνιστές είναι οι ποδοσφαιριστές και οι προπονητές. Ο Μπουφόν και ο Κριστιάνο. Ο Γκουαρδιόλα και ο Κλοπ… Στην Ελλάδα είναι οι παράγοντες! Και όσο εξακολουθεί να υφίσταται η συγκεκριμένη διαφορά, στο εξωτερικό τα διαιτητικά λάθη θα αποτελούν κομμάτι ενός προϊόντος που διαρκώς θα αναβαθμίζεται, ενώ στην Ελλάδα θα τινάζουν τα πάντα στον αέρα και θα βυθίζουν ολοένα και περισσότερο το ελληνικό ποδόσφαιρο στην ανυποληψία!
