Του Αντώνη Καρπετόπουλου
Θα πω πρώτα από όλα το προφανές: η είδηση του θανάτου του Ντιέγκο Μαραντόνα ήταν δύσκολο να γίνει πιστευτή από όσους τον έχουν δει να αγωνίζεται – ειδικά από όσους, όπως εγώ, τον έχουν δει με τα μάτια τους κι όχι χάρη στον παραμορφωτικό τηλεοπτικό φακό. Δεν μπορεί να είναι αλήθεια ότι πέθανε, για τον απλούστατο λόγο ότι ένας Θεός δεν γίνεται να πεθάνει ποτέ. Ο Μαραντόνα υπήρξε ο μόνος πραγματικά εν ζωή Θεός που θυμάμαι: έκανε θαύματα, δημιούργησε πιστούς, πέθαινε και ανασταίνονταν, τραβούσε τα μάτια σαν μαγνήτης και συγχρόνως σε προκαλούσε και να τον αρνηθείς. Μόνο και μόνο για να μπορείς μια μέρα κοιτάζοντας τα έργα του να πεις «μέγας είσαι Κύριε». Η «μάλλον μέγας είσαι Ντιέγκο» – κύριο δεν τόλμησε να τον πει κανείς ποτέ του.
Η τριπλή παρουσία
Ως Θεός κι ο Μαραντόνα έχει τη δική του τριπλή παρουσία. Υπάρχει ο ποδοσφαιριστής Μαραντόνα, ο άνθρωπος του ποδοσφαίρου Μαραντόνα κι ο άνθρωπος Μαραντόνα. Για όλους θα γραφτούν πολλά. Ο ποδοσφαιριστής υπήρξε ο μεγαλύτερος στην ιστορία: άλλαξε τη μοίρα παγκοσμίων κυπέλλων, πρωταθλημάτων, πόλεων και ομάδων. Ο άνθρωπος του ποδοσφαίρου Μαραντόνα ήταν στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας από την πρώτη μέρα που η ανθρωπότητα τον γνώρισε μέχρι την τελευταία στιγμή του: η είδηση ότι μπήκε να χειρουργηθεί στο κεφάλι με υποσκληρίδιο αιμάτωμα ήταν βασικό θέμα στο διεθνή Τύπο για μέρες και είχε προκαλέσει μια δικαιότατη, όπως αποδείχτηκε ανησυχία. Ο άνθρωπος Μαραντόνα ήταν αφορμή για να ακουστούν πάντα πολλά: έφτιαξε και χάλασε τη ζωή του όσο λίγοι, γνώρισε μεγαλεία απίστευτα και θλίψεις μοναδικές, κατάφερε να μας παρουσιάσει και μια αφόρητη εκδοχή του εαυτού του όταν στα γήπεδα της Ρωσίας το 2018 έκανε γκριμάτσες για να μας υπενθυμίσει την ύπαρξή του. Αλλά πέρα από όλα αυτά, για τη γενιά μου, ο Μαραντόνα υπήρξε το μεγαλύτερο και ίσως το μοναδικό πραγματικό pop είδωλο που αυτή γνώρισε.
Στο μεγάλο παλκοσένικο
Ο Μαραντόνα μας έσυρε πίσω του – κυριολεκτικά χρησιμοποιώντας το μεγαλύτερο παλκοσένικο του κόσμου δηλαδή το παγκόσμιο κύπελλο. Μάθαμε την ύπαρξή του το 1978 όταν ως παιδί θαύμα και ήδη κατακτητής του Παγκοσμίου Κυπέλλου Νέων αποκλείστηκε από την Εθνική Αργεντινής ενώ όλος ο πλανήτης τον περίμενε. Δοκίμασε την πίστη μας στο μουντιάλ του 1982, όταν παρότι ήταν τότε η ακριβότερη μεταγραφή στον κόσμο (τον είχε χρυσοπληρώσει η Μπαρτσελόνα…) απέτυχε να δικαιολογήσει το θόρυβο που τον συνόδευε. Μας μάγεψε το 1986 στο Μεξικό όταν κέρδισε μόνος το μουντιάλ, έβαλε γκολ με το χέρι στους Αγγλους – κι όλοι παραδέχτηκαν πως είδαν «το χέρι του Θεού» – ενός Θεού που λίγο αργότερα έδειξε τι μπορεί να κάνει με τη μπάλα στα πόδια. Μας ξετρέλανε τέσσερα χρόνια αργότερα στην Ιταλία, όταν ανάγκασε τη χώρα στην οποία με την φανέλα της Νάπολι ποδοσφαιρικά μεγαλούργησε, να διαλυθεί ψυχολογικά κυρίως από τα τερτίπια του: το ματς στη Νάπολι ανάμεσα στην Ιταλία και την Αργεντινή ανήκει στην ιστορία της ανθρωπότητας – δεν ήταν ποτέ ένας ημιτελικός για το παγκόσμιο κύπελλο, αλλά κάτι απίστευτα περισσότερο. Επέστρεψε το 1994, όταν πριν συλληφθεί ντοπέ, πρόλαβε να τρομάξει τους εχθρούς του απειλώντας τους με ένα ακόμα προσωπικό θαύμα και ήταν παράταιρος, αλλά πάντα πρωταγωνιστής το 2010 ως προπονητής του Μέσι με τον οποίο στη Νότια Αφρική απέτυχαν μαζί. Σε όλες αυτές τις διοργανώσεις αιχμαλώτισε την προσοχή μας, καθόρισε το γούστο μας, μας χάρισε λόγους και εικόνες για να αντιμετωπίζουμε το ποδόσφαιρο με θρησκευτική ιερότητα. Και πάθος.
Το μοναδικό δικό μας pop είδωλο
Ως pop είδωλο ο Μαραντόνα δεν ορίζεται. Επιτρέπει στον καθένα να κρατήσει την εικόνα που θέλει από αυτόν ή την περιπέτεια που αγαπά ή το γκολ που τον ξετρέλανε ή τις ατάκες του. Οι Ναπολιτάνοι κρατάνε ένα γκολ κόντρα στη Μίλαν: πιάνει μια κεφαλιά εκτός περιοχής, περνώντας την μπάλα ίσα ίσα από τα χέρια του τερματοφύλακα Τζιοβάνι Γκάλι, που έχει κάνει την κλασική έξοδο της απελπισίας – η μπάλα σκάει κάτω και με γκελ κατευθύνεται αργά προς την εστία, ενώ το γήπεδο φωνάζει «έλα έλα έλα», πριν υπάρξει στις εξέδρες ένας συνολικός οργασμός.
Οι Αργεντινοί κρατάνε το χέρι του Θεού, το μοναδικό γκολ στην ιστορία του κόσμου που έσωσε το ηθικό μιας χώρας που είχε ηττηθεί σε ένα πόλεμο. Οι φανατικοί του κρατούν εκείνο το τελευταίο του ουρλιαχτό στην κάμερα στο μουντιάλ του 1994 στο ματς με την Ελλάδα. Αλλά οι εικόνες και οι περιπέτειες είναι ατελείωτες.
Υπάρχει ο Μαραντόνα που όταν ο Πελέ του λέει το 1978, ότι δεν πρέπει ποτέ να αισθανθεί ο καλύτερος του κόσμου γιατί θα χάσει το κίνητρό του, απαντά με αυθάδεια ότι αυτός θέλει να αισθάνεται ο καλύτερος κάθε μέρα! Υπάρχει ο Μαραντόνα που το 1983, προκαλεί τα μεγαλύτερα επεισόδια σε τελικό του κυπέλλου Ισπανίας όταν εκδικείται τον Γκοϊκοϊκοϊτσέα που βρήκε θέση στην ιστορία γιατί τον τραυμάτισε, υποχρεώνοντας τον Χουάν Κάρλος να φύγει από το γήπεδο. Υπάρχει ο Μαραντόνα που στήνει τον Πάππα, όταν η ομάδα πάει στο Βατικανό να τον επισκεφτεί, γιατί έχει ξενυχτίσει το προηγούμενο βράδυ και παρουσιάζεται με μισή ώρα καθυστέρηση.
Υπάρχει ο Μαραντόνα που βγάζει φωτογραφίες με τον Κάστρο και δείχνει το τατουάζ του Τσε Γκεβάρα. Υπάρχει ο Μαραντόνα που εμπνέει τον Κουστορίτσα, τον Πίνο Ντανιέλε, τον Μανού Τσάο. Υπάρχει ο Μαραντόνα που όταν ο Δήμαρχος της πόλης τον βραβεύει το 2014, λέγοντας πως υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που στα δύο χιλιάδες χρόνια της ιστορίας της πόλης στάθηκε συνεπής στη Νάπολι κλαίει και λέει ότι όταν έφτασε στη Νάπολι τον υποδέχτηκαν 100 χιλιάδες άνθρωποι κι όταν έφυγε από αυτή, έφυγε μόνος.
Σκοτεινή πλευρά και λατρεία
Ηταν Θεός χωρίς να είναι άγιος αλλά αυτή του η αδυναμία δεν φρέναρε το ρεύμα της απόλυτης πίστης στο στραπατσαρισμένο του πρόσωπο, ούτε κι όταν έγινε γνωστό πως βούλιαζε στην κοκαΐνη. Η σκοτεινή πλευρά του δεν στάθηκε αιτία για να σταματήσει η λατρεία του: με ένα ακατανόητο τρόπο μάλιστα αυτές οι περιπέτειές του μεγάλωσαν την αγάπη για αυτόν. Οι πιστοί του κατανόησαν την αδυναμία του ανθρώπου να διαχειριστεί τη θεϊκή του φύση, κατάλαβαν ότι είναι αδύνατο να είσαι συνηθισμένα υπέροχος όταν είσαι εξώκοσμα προικισμένος. Είδαν σε αυτές του τις σκληρές περιπέτειες, αλλά και στις ατελείωτες πτώσεις του, τον πλούτο του σεναρίου μιας αφόρητα υπερβολικής ζωής που κατά πάσα πιθανότητα ο Πίπε Ντ Ορο δεν διάλεξε: αυτός ήθελε να είναι απλά κάποιος που κάνει θαύματα. Όλα τα άλλα, δηλαδή η κοκαΐνη, το ντόπινγκ, η παρακμή, ήταν το κόστος της δικαιολογημένης σύγκρισης με το Θεό – το κόστος μιας βλαστήμιας, που όμως στα μάτια μας υπήρξε μοναδική, ανεπανάληπτη και τελικά συγκινητική. Ο Μαραντόνα ήταν ο Προμηθέας που μας έδωσε τη φωτιά της αγάπης για ένα ποδόσφαιρο στο οποίο δεν κερδίζουν πάντα οι πιο πλούσιοι: κι εκείνον τον τιμώρησαν οι Θεοί για ασέβεια, χωρίς ποτέ να του στερήσουν ωστόσο την αγάπη των ανθρώπων.
Η δικαίωση των αμαρτιών
Η τρέχουσα εξήγηση του φαινομένου Μαραντόνα είναι ότι ο άνθρωπος σακάτεψε τον καταπληκτικό ποδοσφαιριστή: ακούγεται ωραίο αλλά δεν με βρίσκει σύμφωνο. Τα κατορθώματα του ποδοσφαιριστή, οι μαγείες και τα θαύματα του παραμένουν ανέγγιχτα – δεν τα μικραίνει ούτε ο δυνάστης χρόνος. Ο άνθρωπος Μαραντόνα ίσως να διεκδίκησε υπερβολικά ένα είδος δικαίωσης των αμαρτιών του στο όνομα της μοναδικότητας του βγάζοντας ένα κόσμο από τα ρούχα του, έτσι όπως τεμάχιζε, ξεπουλούσε κι κατόρθωνε αδέξια να σκουραίνει το μύθο του. Αλλά κι αυτό ακόμα χρειαζόταν μια σπάνια ικανότητα αυτοκαταστροφής, που προκαλούσε τόση απορία ώστε για χρόνια μας υποχρέωνε να τον αγαπάμε ως ένα είδος μεγάλου αιρετικού. Ο Μαραντόνα υπήρξε Θεός και αίρεση του εαυτού του ταυτόχρονα.
Το μεθυστικό φως
Ηγέτης και βιτσιόζος, είδωλο και γυναικάς, αριστερός και φοροφυγάς, πάμφτωχος και πάμπλουτος, συναρπαστικός σαν ήρωας κόμικς και λόγος έμπνευσης ακόμα και στην παρακμή του ο Μαραντόνα έφυγε στα 60 του από ανακοπή καρδιάς κι ενώ προηγουμένως είχε χειρουργηθεί στο κεφάλι για υποσκληρίδιο αιμάτωμα. Πέθανε πολύ μόνος, αυτός που μας μαγνήτισε όλους και γιατί πάντα στα μάτια του διακρίναμε ένα σπάνιο μεθυστικό φως. Όταν κάποτε στο Μιλάνο οι Ιταλοί αποδοκίμαζαν την Αργεντινή και πανηγύρισαν ένα γκολ του Καμερούν, είπε ότι είναι ο πρώτος που εξαφάνισε το ρατσισμό από την Ιταλία! Οταν ο αστυνομικός που τον συνέλαβε κάποτε στη βίλα του στο Καμπαλίτο της Νάπολι για χρήση και κατοχή ναρκωτικών τον ρώτησε γιατί το έκανε αυτό, ενώ ήταν είδωλο του γιού του ο Ντιέγκο του αποκρίθηκε πως θα πρεπε να προβληματιστεί γιατί ο γιός του δεν έχει για είδωλο τον πατέρα του. Στον δικαστή που τον δίκασε για φοροδιαφυγή του 2013 κατηγορώντας τον ότι ίσως κανείς ποδοσφαιριστής ποτέ δεν έκρυψε περισσότερα χρήματα απάντησε ότι η χαρά που έδωσε σε εκατομμύρια ανθρώπους δεν χώρεσε ποτέ στην φορολογική του δήλωση – όλοι, είπε, του χρωστάνε.
Του χρωστάμε όντως. Γέμισε τον κόσμο μας για δεκαετίες. Ηδη χωρίς αυτόν, ο κόσμος μας μοιάζει άδειος. Αυτό είναι το τελευταίο θαύμα του Θεού. Αυτό που δεν θέλαμε να ζήσουμε…
Πηγή: Κάρπετ Show
