Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου: Σουηδία 1958

Του Γρηγόρη Δημακάκου

Η ΦΙΦΑ έδωσε για δεύτερη στη σειρά φορά τη διοργάνωση σε χώρα της Ευρώπης. Πήρε την απόφασή της στις 22 Ιουλίου 1950 στο Ρίο ντε Ζανέιρο.

Η οικοδέσποινα θα ήταν η Σουηδία. Ο «ψυχρός πόλεμος» ήταν σε έξαρση και η παγκόσμια ομοσπονδία επέλεξε μια χώρα που ουσιαστικά ήταν ουδέτερη, ώστε να αποφύγει μουρμούρες κι αντιδράσεις.

Τα προκριματικά έκρυβαν εκπλήξεις. Εκτός τελικής φάσης έμειναν η Ιταλία και η Ουρουγουάη που είχαν κατακτήσει μαζί τα 4 από τα 5 ως τότε Παγκόσμια Κύπελλα.

Η «σκουάντρα ατζούρα» ηττήθηκε με 2-1 από την απίθανη Βόρεια Ιρλανδία στο Μπέλφαστ, ενώ χρειαζόταν μόλις μία ισοπαλία για να εξασφαλίσει το εισιτήριο.

Η δε «σελέστε» ταπεινώθηκε με 5-0 στην Ασουνσιόν από την άσημη ποδοσφαιρικά γειτόνισσά της Παραγουάη στο κρίσιμο παιχνίδι.

Μετά από διαμαρτυρία της ΟΥΕΦΑ η παγκόσμια ομοσπονδία τοποθέτησε τις βρετανικές ξεχωριστά. Η Αγγλία υπερίσχυσε της Ιρλανδίας και προκρίθηκε στην τελική φάση.

Η Σκωτία έκανε την υπέρβαση, αφήνοντας έξω την Ισπανία η βάση της οποίας ήταν παίκτες από τη Ρεάλ και την Μπαρτσελόνα, που έλαμπαν ήδη στα Κύπελλα Πρωταθλητριών και Εκθέσεων αντίστοιχα.

Η Γιουγκοσλαβία παρέμενε δυνατή. Απέκλεισε στον όμιλο τη Ρουμανία και την Ελλάδα. Η Σοβιετική Ένωση πήρε μέρος για πρώτη φορά. Ισοβάθμησε με την Πολωνία και την κέρδισε 2-0 στο μπαράζ της Λειψίας, παρουσία 100.000 θεατών.

Η Αυστρία προκρίθηκε σε βάρος της Ολλανδίας, η Ουγγαρία σε βάρος της Βουλγαρίας, ενώ η Γαλλία ξεπέρασε τον κακό της δαίμονα, το Βέλγιο.

Την πρόκριση πήρε από τον όμιλό της η Τσεχοσλοβακία, αλλά στην τελική φάση ταξίδεψε και η Ουαλία.

Στην Ασία οι πολιτικές αναταράξεις ήταν πολλές. Όπως ήταν φυσικό το «μαύρο πρόβατο» ήταν το Ισραήλ. Αρνήθηκαν κατά σειρά να το αντιμετωπίσουν η Ινδονησία και το Σουδάν, αφού Ασία και Αφρική θα έδιναν μία ομάδα στην τελική φάση.

Η ΦΙΦΑ όμως δεν ήθελε με τίποτε να προκριθεί ομάδα χωρίς να δώσει έστω ένα παιχνίδι. Τοποθέτησε λοιπόν στην κληρωτίδα τις 9 δεύτερες από την ευρωπαϊκή ζώνη και μία εξ αυτών θα αντιμετώπιζε τους Ισραηλινούς.

Ο Μέρφι και η τραγωδία του Μονάχου

Η τυχερή ήταν η Ουαλία, η οποία κέρδισε με το ίδιο σκορ (2-0) και τα δύο παιχνίδια με τους Ισραηλινούς.

Προπονητής της Ουαλίας ήταν ο Τζίμι Μέρφι, ο οποίος παράλληλα ήταν και βοηθός του Ματ Μπάσμπι στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Λόγω του αγώνα της Ουαλίας με το Ισραήλ δεν ταξίδεψε στο Βελιγράδι για τον αγώνα της πρωταθλήτριας Αγγλίας με τον Ερυθρό Αστέρα.

Ο δεύτερος αγώνας της Ουαλίας με τους Ισραηλινούς έγινε στις 5 Φεβρουαρίου 1958, στο Κάρντιφ. Την επόμενη ξεκληρίστηκε η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με την πτώση του αεροπλάνου στο Μόναχο.

Σε όμιλο της ζώνης Ασίας και Αφρικής τοποθετήθηκε και η Κύπρος. Δεν έδωσε όμως αγώνες. Κληρώθηκε με την Αίγυπτο, αλλά η βρετανική κυβέρνηση αρνήθηκε να εκδώσει βίζα στους Κύπριους.

Η Μεγαλόνησος δεν ήταν ανεξάρτητο κράτος, τελούσε υπό βρετανική κυριαρχία, στα χαρτιά γιατί ουσιαστικά επρόκειτο για κατοχή και οι Βρετανοί είχαν διακόψει τις διπλωματικές τους σχέσεις με την Αίγυπτο, λόγω πολιτικών διαφορών.

Από τη Νότια Αμερική προκρίθηκαν πλην της Παραγουάης, η Βραζιλία που επιβλήθηκε δύσκολα του Περού και η Αργεντινή σε βάρος της Βολιβίας. Το Μεξικό κέρδισε σχετικά εύκολα το εισιτήριο από τη ζώνη της Βόρειας και Κεντρικής Αμερικής.

Η τελική φάση

Οι 16 ομάδες της τελικής φάσης χωρίστηκαν ορθολογικά. Κάθε ένας από τους 4 ομίλους είχε από μία ομάδα της Αμερικής, μία της Δυτικής Ευρώπης, μία της Ανατολικής Ευρώπης και μία βρετανική.

Ήταν η μοναδική ως σήμερα διοργάνωση που πήραν μέρος και οι 4 βρετανικές ομάδες.

Το σύστημα άλλαξε. Κάθε ομάδα θα αντιμετώπιζε όλες τις υπόλοιπες, άρα θα έδινε από 3 παιχνίδια, όπως ισχύει και σήμερα.

Υπήρξε, όμως, μπέρδεμα με τις ισοβαθμίες. Εν μέσω της τελικής φάσης, η ΦΙΦΑ αποφάσισε να ισχύσει η διαφορά των γκολ. Αναίρεσε, όμως, την απόφασή της και σε περίπτωση που δύο ομάδες ισοβαθμούσαν θα έδιναν μπαράζ.

Ήταν η πρώτη διοργάνωση που είχε παγκόσμια τηλεοπτική κάλυψη με εξαίρεση την Ανατολική Ευρώπη, όπου το σήμα δεν ήταν συμβατό, ελέω Σοβιετικής Ένωσης.

Στον 1ο όμιλο οι Βορειοϊρλανδοί νίκησαν 1-0 την Τσεχοσλοβακία. Αρχηγός της Βόρειας Ιρλανδίας ήταν ο Ντάνι Μπαντσφλάουερ, ένας εκ των θρύλων της Τότεναμ. Στην εντεκάδα μετείχε και ο Μπίλι Μπίνγκαμ, μετέπειτα τεχνικός της Εθνικής Ελλάδας.

https://youtu.be/VNyQDz5fHfM

Στον ίδιο όμιλο η πρωταθλήτρια κόσμου Δυτική Γερμανία, αν και αποδεκατισμένη επικράτησε 3-1 της Αργεντινής. ΟΙ λατινοαμερικάνοι ήταν επίσης ελλιπείς. Τα αστέρια τους, οι Ομάρ Σίβορι, Ουμπέρτο Μάσκιο, Αντόνιο Αντζελίλο (ή Ανχελίγιο στα ισπανικά) μόλις είχαν μεταγραφεί σε ιταλικές ομάδες, οι οποίες δεν τους έδωσαν άδεια να συμμετάσχουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο.

https://youtu.be/PAowAuB2hiI

Οι Δυτικογερμανοί έφεραν δύο ισοπαλίες με το ίδιο σκορ, 2-2, με την Τσεχοσλοβακία και τη Βόρεια Ιρλανδία, αλλά τερμάτισαν πρώτοι στον όμιλο, με τελευταία την Αργεντινή που κέρδισε μεν 3-1 τη Βόρεια Ιρλανδία, αλλά διασύρθηκε από την Τσεχοσλοβακία με 6-1.

Η επιστροφή της «αλμπισελέστε» στο Μπουένος Άιρες ήταν επεισοδιακή. Οι φίλαθλοι ήταν εξαγριωμένοι και πέταξαν στους Αργεντινούς διεθνείς σάπιες ντομάτες και διάφορα άλλα ζαρζαβατικά, μετατρέποντας τον χώρο υποδοχής σε… λαχαναγορά.

Οι παίκτες είχαν να αντιμετωπίσουν και τη μήνι των συζύγων, αρραβωνιαστικιών και φιλενάδων τους, αφού είχαν φτάσει ήδη τα νέα για τα νυχτερινά τους πάρτι με πανέμορφες Σουηδέζες κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη σκανδιναβική χώρα.

Η δεύτερη θέση του ομίλου κρίθηκε σε μπαράζ. Με πρωταγωνιστή τον ΜακΠάρλαντ οι Βορειοϊρλανδοί νίκησαν 2-1 στην παράταση τους Τσεχοσλοβάκους.

https://youtu.be/JXpZz8Npe7I

Από τον 2ο όμιλο προκρίθηκαν η Γαλλία και η Γιουγκοσλαβία. Οι «τρικολόρ» διέλυσαν 7-3 την Παραγουάη με χατ τρικ του Ζιστ Φοντέν. Ο επιθετικός της Γαλλίας σκόραρε και στα 6 παιχνίδια εκείνου του Παγκοσμίου Κυπέλλου, πετυχαίνοντας 13 γκολ, κορυφαία επίδοση για μία διοργάνωση.

Οι «πλάβι» κέρδισαν μόνο τη Γαλλία (3-2), αλλά οι ισοπαλίες με Σκωτία (1-1) και Παραγουάη (3-3) αρκούσαν για να προκριθούν.

Στον 3ο όμιλο έκαναν θραύση οι Σουηδοί. Διέθεταν σπουδαίους παίκτες όπως οι Γκούναρ Γκρεν, Γκούναρ Νόρνταλ, Νιλς Λίντχολμ, οι οποίοι συνέθεταν πριν κάποια χρόνια το περίφημο τρίο της Μίλαν «Γκρε-Νο-Λι», αλλά και τον Κουρτ Χάμριν, που έκανε αργότερα μεγάλη καριέρα στην Ιταλία.

Η Ουγγαρία ισοβάθμησε στη 2η θέση με την Ουαλία, αλλά έχασε το μεταξύ τους μπαράζ με 2-1. Οι Μαγυάροι ήταν αποδεκατισμένοι. Μόνο οι Γκρόσιτς, Μπόζικ, Χιντεγκούτι, Μπουντάι είχαν απομείνει από τη μεγάλη ομάδα του 1954.

https://youtu.be/dx4mWIvzp-8

Η κατάπνιξη της ουγγρικής επανάστασης του 1956 από τα σοβιετικά στρατεύματα ήταν η αιτία να αυτομολήσουν στη Δύση ο Φέρεντς Πούσκας, ο Σάντορ Κότσις κι ο Ζόλταν Τσίμπορ, οι τρεις καλύτεροι παίκτες της «αράνιτσαπατ».

Ο 4ος όμιλος ήταν ο πιο αμφίρροπος. Η Βραζιλία ήταν το φαβορί και το επιβεβαίωσε, αλλά η δεύτερη θέση ήταν ανοικτή. Τη διεκδίκησαν οι Άγγλοι και οι Σοβιετικοί.

Η «σελεσάο» νίκησε άνετα στο πρώτο ματς την Αυστρία, αλλά στο δεύτερο έμεινε στο 0-0 με την Αγγλία. Ήταν το πρώτο παιχνίδι στην ιστορία του παγκόσμιου Κυπέλλου που δεν σημειώθηκε γκολ.

https://youtu.be/Bq8D_CbhuBg

Τραυματίστηκε στον αγώνα ο Ζοσέ Αλταφίνι, βασικός σέντερ φορ της Παλμέιρας και μετέπειτα μεγάλο αστέρι της Μίλαν.

Οι αρχηγοί Νίλτον Σάντος και Ντίντι (κατά πολλούς ο κορυφαίος παίκτης εκείνης της εποχής) έπεισαν τον Βισέντε Φέολα να δώσει ευκαιρία στο πιτσιρίκι της ομάδας, τον Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο ή Πελέ, όπως τον αποκαλούσαν όλοι.

Στις 15 Ιουνίου, στο «Ούλεβι» του Γκέτεμποργκ ο Πελέ οργίασε στο ντεμπούτο του. Σκόρερ των 2 γκολ της Βραζιλίας επί της Σοβιετικής Ενωσης ήταν ο Βαβά, αλλά ο Πελέ έβγαλε μάτια με την απόδοσή του, όπως κι ο Ντίντι.

https://youtu.be/3cw9e1V3w5w

ΟΙ Σοβιετικοί ζήτησαν αυτόγραφα από τον νεαρό επιθετικό της Σάντος. Τον ακουμπούσαν στο κεφάλι και μετά κοίταζαν τα χέρια τους μήπως έχουν πάρει κάποια δόση του ταλέντου του. Απίστευτες καταστάσεις.

Εκστασιασμένος ήταν κι ο προπονητής της Σοβιετικής Ένωσης, Γκαβρίλ Κατσάλιν «Δεν έχω δει τέτοιο ποδόσφαιρο, ποτέ στη ζωή μου», είπε μετά τον αγώνα, ενώ ο αρχηγός της ΕΣΣΔ, ο σπουδαίος μέσος Ιγκόρ Νέτο συμφώνησε «Αυτό δεν είναι ποδόσφαιρο. Θα πρέπει να βρεθεί νέα λέξη γι’ αυτό το πράγμα».

Η Αγγλία ισοβάθμησε στη 2η θέση του ομίλου με τη Σοβιετική Ένωση, στο μεταξύ τους αγώνα είχαν αναδειχθεί ισόπαλες με 2-2.

Στο μπαράζ οι Σοβιετικοί με το γκολ του Ίλιν άφησαν εκτός 8άδας τους Άγγλους, οι οποίοι επέστρεψαν για ακόμη μία φορά πρόωρα και απογοητευμένοι στο νησί.

https://youtu.be/PNMtvXlnYXo

Οι προημιτελικοί

Οι 4 αγώνες έγιναν στις 19 Ιουνίου, αλλά το ματς Σουηδία – Σοβιετική Ένωση, μερικές ώρες νωρίτερα από τα υπόλοιπα.

ΟΙ Σκανδιναβοί που καθοδηγούνταν από τον Άγγλο Τζορτζ Ρέινορ επέβαλαν το παιχνίδι τους και νίκησαν με 2-0 χάρη στα γκολ του Χάμριν και του Άγκνε Σίμονσον (πολλά χρόνια αργότερα διετέλεσε τεχνικός του Ηρακλή).

https://youtu.be/dtTDHGq4cl0

Οι Δυτικογερμανοί με γκολ του Χέλμουτ Ραν νίκησαν 1-0 τη Γιουγκοσλαβία, ενώ η Γαλλία συνέτριψε 4-0 τη Βόρεια Ιρλανδία με δύο γκολ του Φοντέν και από ένα των Βισνιεσκί, Πιαντονί.

Η Βραζιλία δυσκολεύτηκε να ξεπεράσει το δυναμικό παιχνίδι των Ουαλών. Κέρδισε με 1-0, με το πρώτο γκολ του Πελέ στο τουρνουά.

https://youtu.be/TNCuqRPBSmg

Πάρτι στο «Ρασούντα»

Στον ημιτελικό της Σόλνα (σ.σ. προάστιο της Στοκχόλμης), στο «Ρασούντα» κοντραρίστηκαν οι δύο πιο θεαματικές ομάδες. Η Βραζιλία ήταν εκπληκτική. Κέρδισε τη Γαλλία με 5-2, με χατ τρικ του Πελέ. Τον αποθέωσε όλο το γήπεδο.

Στο δεύτερο ημιτελικό η Δυτική Γερμανία προηγήθηκε με τον Σέφερ, αλλά στη συνέχεια κατέρρευσε. Οι Σουηδοί ήταν ασταμάτητοι. Ο Σκόγκλουντ ισοφάρισε 1-1 στο ημίχρονο και οι Γκρεν, Χάμριν έδωσαν καθαρή νίκη με 3-1 στην οικοδέσποινα. Ένα λεπτό πριν το τέλος οι φιλοξενούμενοι έχασαν με αποβολή τον Γιουσκόβιακ.

https://youtu.be/bs59-la1j8s

Ο μικρός τελικός ήταν παράσταση για έναν. Ο Ζιστ Φοντέν πέτυχε 4 γκολ και η Γαλλία διέλυσε με 6-3 τη Δυτική Γερμανία. Από τότε όμως οι Γερμανοί πείσμωσαν κι έχτισαν τεράστια παράδοση σε βάρος των «τρικολόρ».

Νέο σόου της «σελεσάο»

Στις 29 Ιουνίου, το «Ρασούντα» φιλοξένησε τον τελικό. Φαβορί ήταν η Βραζιλία. Ωστόσο οι γηπεδούχοι Σουηδοί άνοιξαν πολύ νωρίς το σκορ, μόλις στο 4’ με τον Λίντχολμ, εκμεταλλευόμενοι το γλιστερό τερέν.

Οι περισσότεροι από τους 50.000 που βρέθηκαν στο γήπεδο πανηγύρισαν. Η χαρά κράτησε λίγο. Ο Βαβά ισοφάρισε στο 9’ και στο 32’ έδωσε το προβάδισμα στη «σελεσάο», ενώ ο Ντίντι δέσποζε στη μεσαία γραμμή.

Δέκα λεπτά μετά την έναρξη του δεύτερου ημιχρόνου το κοινό έμεινε έκθαμβο. Ο Πελέ πήρε την μπάλα την πέρασε πάνω από τον Γκούσταφσον και στο κατέβασμα με πλασέ έγραψε το 3-1. Το γκολ αυτό αποτέλεσε για πάρα πολλά χρόνια σήμα αρκετών τηλεοπτικών αθλητικών εκπομπών.

Στο 68’ ο Ζαγκάλο σημείωσε το 4-1. Η Βραζιλία άγγιξε το τρόπαιο. Ως τη λήξη μπήκαν ακόμη δύο τέρματα για να διαμορφωθεί το τελικό 5-2. Σκόραραν ο Σίμονσον στο 80’ και ο Πελέ στο 90’ με κεφαλιά.

Οι Βραζιλιάνοι ήταν πλέον πρωταθλητές κόσμου. Ήταν το ξεκίνημα της κυριαρχίας τους στο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Οι παίκτες του Βισέντε Φέολα πανηγύρισαν μέσα στον αγωνιστικό χώρο του «Ρασούντα» κρατώντας όχι τη δική τους σημαία αλλά αυτή της Σουηδίας για να καταδείξουν το πραγματικό νόημα του ποδοσφαίρου κι αυτό της συμφιλίωσης των λαών.

Βραιλία (Βισέντε Φέολα, 3-2-5 και 4-2-4): «Ζιλμάρ» ντος Σάντος Νέβες, Τζάλμα Περέιρα Σάντος, Νίλτον ντος Σάντος, Ζοσέ Έλι ντε Μιράντα «Ζίτο», Χιλντεράλντο Μπελίνι (αρχηγός), Πετσάνια ντε Καρβάλιο «Ορλάντο», Μανουέλ Φρανσίσκο ντος Σάντος «Γκαρίντσα», Βαλντίρ Περέιρα «Ντίντι», Εντβάλντο Νέτο «Βαβά», Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο «Πελέ», Μάριο Ζορζ Ζαγκάλο.

Σουηδία (Τζορτζ Ρέινορ, 3-2-5): Κάλε Σβένσον, Όρβαρ Μπέργκμαρκ, Σβεν Άξμπομ, Ρέινο Μπέριεσον, Μπενγκτ Γκούσταβσον, Σίγκε Πάρλινγκ, Κουρτ Χάμριν, Γκούναρ Γκρεν, Άγκνε Σίμονσον, Νιλς Λίντχολμ (αρχηγός), Λέναρτ Σκόγκλουντ.

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΥΠΕΛΛΟ 1958 ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 8 – 29 Ιουνίου 1958

ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: 16

ΘΕΑΤΕΣ: 819.810 (μ. όρος ανά αγώνα 23.434)

ΓΗΠΕΔΑ: 12 (Ρασούντα – Σόλνα (Στοκχόλμη), Ούλεβι – Γκέτεμποργκ, Μάλμε Στάντιον – Μάλμε, Τουναβάλεν – Εσκιλστούνα, Ιντρότσπαρκεν – Νόρσεπινγκ, Γερνβάλεν – Σαντβίκεν, Ριμνερσβάλεν – Ουντεβάλα, Ολίμπια – Χέλσινγκμποργκ, Έριανς Βαλ – Χάλμσταντ, Εϊραβάλεν – Έρεμπρο, Αροσβάλεν – Βαστέρας, Ριαβάλεν – Μπόρας).

ΑΓΩΝΕΣ: 35

ΓΚΟΛ: 126 (μ. όρος ανά αγώνα 3,6)

ΠΕΝΑΛΤΙ: 10 (εύστοχα 7)

ΑΠΟΒΟΛΕΣ: 3

ΠΡΩΤΟΣ ΣΚΟΡΕΡ: Ζιστ Φοντέν (Γαλλία) 13 γκολ

Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου: Σουηδία 1958

Σχετικά

Υποβολή Σχολίου Ακύρωση απάντησης