Του Γιάννη Φιλέρη
Το γράψαμε και τις προάλλες, για την all-decade team της Ευρωλίγκας. Δεν γίνεται σε μια τέτοια λίστα να μην υπάρχουν ενστάσεις, καθώς οι απόψεις είναι πάντοτε υποκειμενικές. Και το top-10 των κορυφαίων παικτών που είδαμε στο ΝΒΑ, από το ESPN, συγκέντρωσε ήδη πολλές συζητήσεις και ενστάσεις για το ποιοι άξιζαν και ποιοι όχι να συμπεριληφθούν στην πρώτη δεκάδα. Ο Πολ Πιρς θεώρησε μεγάλη αδικία τη μη συμμετοχή του Χακίμ Ολάζουον, που έμεινε στο νο12. Και ο Ρικ Πιτίνο ήρθε να προσθέσει πως και ο Όσκαρ Ρόμπερτσον δεν είναι δυνατόν να λείπει από τους 10 μεγαλύτερους παίκτες. Ποιος μπορεί να πει ότι έχουν άδικο; Ο Ολάζουον έκανε ονειρική τη θέση του σέντερ, αφού δεν φανταζόμασταν ότι οι ψηλοί μπορούσαν να κάνουν τέτοιες κινήσεις μέχρι να εμφανιστεί. Ο Ρόμπερτσον έκανε triple-double σε κάθε εμφάνισή του. Όταν, βέβαια, είναι να διαλέξουμε τους 10 καλύτερους όλων των εποχών οι απόψεις πάντα θα ποικίλουν.
Παίζει ρόλο κι η εποχή, πότε ο καθένας άρχισε να βλέπει μπάσκετ, τι έχει συγκρατήσει στη μνήμη του κλπ. Κατά τη γνώμη μου, σε αυτές τις επιλογές δεν θα πρέπει να συμμετέχουν οι εν ενεργεία μπασκετμπολίστες, αθλητές γενικότερα. Όχι γιατί ένας που παίζει ακόμη, δεν μπορεί να βρίσκεται ήδη μέσα στους κορυφαίους. Είναι πολύ πιθανό, όμως, η θέση που του δίνουμε το 2020 να είναι διαφορετική το 2030, όταν δηλαδή θα αποχωρεί από τα γήπεδα. Τότε θα έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το πόσο καλός ήταν, εν τέλει. Η καριέρα ενός παίκτη αποτιμάται συνολικά και όχι επειδή έπαιξε τα τελευταία 3-4 χρόνια καλά. Έτσι θα μπορέσουμε να τον συγκρίνουμε και με τους υπόλοιπους, που ήδη έχουν σταματήσει.
Πώς, άλλωστε, μπορεί να γίνει αυτή η σύγκριση; Άλλο μπάσκετ έπαιζαν το 1960, άλλο το 1980, άλλο το 2020. Το αν κάποιος είναι πράγματι στο νο1 ή στο νο2 ή στο νο32 δεν αποδεικνύεται, αν τον φανταστούμε να παίζει σε… οποιαδήποτε εποχή. Δεν γίνεται. Υπάρχουν κάποια αντικειμενικά κριτήρια για να διαλέξεις τους καλύτερους. Η διάρκεια μιας σπουδαίας καριέρας, φυσικά οι τίτλοι που κέρδισε, οι αριθμοί του (το μπάσκετ προσφέρεται για… μαθηματικές αναλύσεις) είναι μερικά απ’ αυτά. Ίσως, όμως, το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι η επιρροή που είχε στο άθλημα, πόσο σημαντικός ήταν γι’ αυτό, πόσο το άλλαξε, αν προτιμάτε.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μάικλ Τζόρνταν είναι ακόμη το νο1, γιατί δημιούργησε τη νέα εποχή του ΝΒΑ με τη φιγούρα του. Σε όλα τα επίπεδα, μέσα κι έξω από το γήπεδο (όχι στην προσωπική ζωή, αλλά στο μοντέλο επαγγελματίας αθλητής-μπίζνες), ο Τζόρνταν έφερε κάτι τελείως διαφορετικό, απ’ όσα είχαμε συνηθίσει μέχρι τότε. Φυσικά, αν δεν έπαιρνε τους 6 τίτλους με τους Μπουλς, ενδεχομένως να μην ήταν αυτό που όλοι θεωρούμε πως έγινε. Ο καλύτερος.
Ναι, το μπάσκετ το σημάδεψαν ο Μάτζικ Τζόνσον και ο Λάρι Μπερντ, ο δικός τους ανταγωνισμός αναζωπύρωσε τη φλόγα που είχαν παλιότερα οι μονομαχίες του Γουίλτ Τσάμπερλεϊν και του Μπιλ Ράσελ. Ούτε αυτοί θα μπορούσαν να λείψουν από το top-10 κι ας είναι πλέον λίγοι, αυτοί που έχουν προλάβει να τους δουν… λάιβ. Όπως δεν μπορεί να λείπει από τους πρώτους ο 1ος σκόρερ όλων των εποχών, για 20 χρόνια, μέσα στην ελίτ του σπορ, χωρίς σταματημό, ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ. Κι εδώ έρχεται μια προσωπική ένσταση για τη δεκάδα του ESPN (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όσοι επιλέχθηκαν, δεν άξιζαν να είναι σε αυτό το γκρουπ). Ο Τζούλιους Έρβινγκ που επιλέχθηκε στο νο 15, έχει -θέλω να πιστεύω- μια θέση μέσα στους 10 κορυφαίους. Θα προσπαθήσω να επιχειρηματολογήσω.
Η έμπνευση Τζόρνταν και Τζέιμς
Πρώτα απ’ όλα, οι δυο πρώτοι της λίστας έχουν… εμπνευστεί από τον Ντόκτορ Τζέι. Στο ξεκίνημα της καριέρας του, ο Τζόρνταν είχε θεωρηθεί ένας νέος Dr. J, αφού το παιχνίδι του είχε πολλές ομοιότητες με εκείνο του Έρβινγκ. Ο τρόπος που άφηνε την μπάλα στο καλάθι, τα καρφώματά του, είχαν… πολύ Ντόκτορ Τζέι. Ο MJ δεν έκρυψε ποτέ ότι ήθελε να παίξει σαν εκείνον. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, ότι το κάρφωμα από τη γραμμή του φάουλ που καθιέρωσε τον Τζόρνταν σαν Air, το είχε κάνει ο Ντόκτορ Τζέι από το μακρινό 1976, στο All-Star Game του ΑΒΑ.
Αλλά και ο ΛεΜπρον Τζέιμς (νο 2, σύμφωνα με το ESPN), όταν το 2013 του είχαν ζητήσει να διαλέξει τους 3 καλύτερους μπασκετμπολίστες όλων των εποχών, είχε απαντήσει: “Μάικλ Τζόρνταν, Λάρι Μπερντ και Ντόκτορ Τζέι”.
Εντάξει, υπάρχει στη μέση το ΑΒΑ με την… τρίχρωμη μπάλα. Ο Ντόκτορ Τζέι μεγαλούργησε σε αυτό το πρωτάθλημα, παίρνοντας δυο πρωταθλήματα (3 φορές MVP της λίγκας), ενώ στο ΝΒΑ πήρε τον τίτλο το 1983 κι αφού χρειάστηκε να μετακομίσει στους Σίξερς ο Μόουζες Μαλόουν. Θα ‘ταν διαφορετική η αξιολόγησή του αν έπαιζε με τους Νετς (και έπαιρνε τους τίτλους) στο ΝΒΑ; Σίγουρα.
Ωστόσο, το ΑΒΑ στην εποχή της… αφάνας και της καμπάνας (στα μέσα της δεκαετίας του ’70) δεν είχε πολλά να ζηλέψει από το ΝΒΑ, σε ποιότητα, ανταγωνισμό και παίκτες ολκής. Σε ορισμένα πράγματα μάλιστα ήταν πρωτοποριακό, καθώς πρώτο καθιέρωσε το τρίποντο, ενώ οι παίκτες του κάρφωναν αρειμανίως. Το 1976 έγινε ο πρώτος διαγωνισμός καρφωμάτων που είδαν οι Αμερικανοί, σε ένα All-Star Game.
Ορισμένα από τα μεγαλύτερα ονοματα του αμερικανικού μπάσκετ, ο Τζορτζ Γκέρβιν, ο Μαλόουν, ο Άρτις Γκίλμορ, ο Ρικ Μπάρι και άλλοι, είχαν περάσει από το ΑΒΑ, που συν τοις άλλοις έδινε και πολλά χρήματα, ακόμη και σε παίκτες που δεν είχαν τελειώσει το κολέγιο, κάτι αδιανότητο εκείνη την εποχή. Η περίπτωση του Σπένσερ Χέιγουντ τάραξε τα νερά το 1969. Πενήντα ένα χρόνια πριν.
Το ΑΒΑ έγινε το βασίλειό του. Και το όνομά του ήταν κάτι σαν το έμβλημα του πρωταθλήματος με την τρικολόρ μπάλα. Αν κάποιος έψαχνε για τον πιο σημαντικό λόγο να υπάρχει το ΑΒΑ, έφτανε μόνο το όνομα του Ντόκτορ Τζέι. Ενός απίστευτα θεαματικού παίκτη, που κάρφωνε με όποιον τρόπο μπορούσε κανείς να φανταστεί. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Σε αντίθεση με τους… καυγατζήδες και πολλές φορές τραμπούκους σταρ του ΑΒΑ, ο Έρβινγκ ήταν ιδιαίτερα ευγενής, πολύ καλός συμπαίκτης, ένα πρότυπο για τους πιτσιρικάδες που ήθελαν να παίξουν μπάσκετ.
Μπάσκετ πάνω απ’ το στεφάνι
Όμως, πάνω απ’ όλα, άλλαξε το μπάσκετ με τον δικό του τρόπο. Ήταν ο πρώτος που έπαιξε με την μπάλα (αλλά και χωρίς αυτήν) πάνω από το στεφάνι. Στον αέρα! Καθώς το ΑΒΑ, ειδικά τα τελευταία χρόνια, δεν είχε τηλεοπτική κάλυψη, ο Ντόκτορ Τζέι ήταν μια πραγματική αποκάλυψη όταν πήγε στο ΝΒΑ και φόρεσε τη φανέλα των Σίξερς. Οι φίλαθλοι κι οι δημοσιογράφοι σε ολόκληρη την Αμερική ανακάλυπταν έναν παίκτη που στεκόταν στον αέρα με τρομερή άνεση, άλλαζε κατεύθυνση, κάρφωνε και γενικά διαμόρφωνε το μοντέλο ενός μπασκετμπολίστα που δεν ήταν συνηθισμένο.
Το τρομερό κάρφωμα που έκανε το 1977 κόντρα στον Μπιλ Γουόλτον, στον αγώνα Σϊξερς-Πόρτλαντ, τον σύστησε μια και καλή στο αμερικανικό κοινό. Ο σκληροτράχηλος σέντερ των Μπλέιζερς έχει πετύχει καλάθι και γυρίζει πρώτος στην άμυνα της ομάδας του. Εκεί όμως τον περιμένει μια έκπληξη. Ο Έρβινγκ, που έχει πάρει την μπάλα, διασχίζει όλο το γήπεδο και πατώντας ένα μέτρο πριν από την άμυνα του Γουόλτον, προγειώνεται θεαματικά στο καλάθι με ένα φανταστικό κάρφωμα. Ο Γουόλτον, που κατεδάφιζε όποιον προσπαθούσε να του βάλει καλάθι, δεν πολυκατάλαβε τι ακριβώς είχε συμβεί. Δείτε το:
https://youtu.be/KFNg8odilDY
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1983, στον αγώνα με τους Λέικερς στη Φιλαντέλφια (στην κανονική περίοδο), κάνει το περίφημο rock the cradle ή rock the baby dunk. Ο Ντόκτορ Τζέι φεύγει στον αιφινδιασμό, με τον Μάικλ Κούπερ να τον καταδιώκει και να σκέφτεται προς στιγμήν ένα κόψιμο (ή ένα κλέψιμο). Κι εκεί, η αέρινη φιγούρα του Dr. J (που τότε ήταν και 33 ετών) απογειώθηκε, πιάνοντας την μπάλα με όλο το χέρι του λες και κρατούσε ένα μωρό και κάρφωσε με μανία. Ο Κούπερ απλά έφυγε ευθεία, κάτω από το καλάθι.
Ωστόσο η πιο εμβληματική φάση της καριέρας του δεν ήταν ένα κάρφωμα, αλλά ένα καλάθι με περιστροφή στην τελική γραμμή. Είναι ο 3ος τελικός του 1980, μεταξύ Λέικερς και Σίξερς. Ο Ερβινγκ κάνει ντράιβ, αποφεύγοντας τον Μαρκ Λαντσμπέργκερ (στον Πανιώνιο το 1988), ψάχνοντας για συμπαίκτη του (τον Ντάριλ Ντόουκινς, που κανονικά έπρεπε να κόψει μέσα στη ρακέτα). Μπροστά του προκύπτει το κορμί του Τζαμπάρ, που πριν προλάβει να αντιδράσει, βλέπει τον Ντόκτορ Τζέι να κάνει ένα χορευτικό και να αφήνει την μπάλα στο καλάθι χωρίς να το βλέπει, αφού ήταν στον αέρα μεταξύ τελικής γραμμής και το κάτω μέρος του καλαθιού…
Αν ήταν μόνο οι πτήσεις του, προφανώς δεν θα μιλάγαμε για έναν κορυφαίο. Δεν πρόσφερε μόνο θέαμα. Ναι, κάρφωνε πρωτόγνωρα, με καταπληκτικό επιτόπιο άλμα, με τα τεράστια χέρια του να τον βοηθούν να κάνει πιο εντυπωσιακή την προσγείωσή του, αλλά δεν έκανε όμως μόνο αυτό. Μπορούσε να σκοράρει με οποιονδήποτε τρόπο πάνω από το καλάθι ή και μακριά απ’ αυτό. Τα φυσικά προσόντα του ήταν απεριόριστα, η εκρηκτικότητά του επίσης. Έκρυβε την μπάλα και ξαφνικά την εμφάνιζε στον αέρα σαν μάγος.
Ήταν ένας ολ-αράουντ φόργουορντ 201 εκατοστών, μπροστά από την εποχή του, με εξαιρετικές επιδόσεις και στην άμυνα, καθώς έκλεβε πολλές μπάλες, ενώ με το τεράστιο άλμα και το τάιμινγκ που διέθετε έκοβε πολλούς από τους αντιπάλους του. Η άμυνά του μακριά από την μπάλα θεωρείται ακόμη υποδειγματική κι οι προπονητές τον λάτρευαν γι’ αυτήν την ικανότητα. Έπαιζε πάντα καλά στους μεγάλους αγώνες, ανέβαζε τις επιδόσεις του στα πλέι-οφ και πάνω απ’ όλα ήταν ένας κυρίαρχος της εποχής του. Ασταμάτητος όταν έφευγε προς το καλάθι, αλλά σπουδαίος σε κάθε κίνησή του πάνω στο παρκέ.
Στην καριέρα του πέτυχε 30.026 πόντους. Όπως έχει πει ο ίδιος, “όταν αποσύρθηκα, ήμουν 3ος σκόρερ πίσω από τον Γουιλτ Τσάμπερλεϊν και τον Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ. Ήμουν στη δεκάδα στα κοψίματα και 1ος στα κλεψίματα”. Έχει δίκιο. Και να φανταστεί κανείς ότι στη στατιστική, τα κλεψίματα μπήκαν στα δυο τελευταία χρόνια της καριέρας του.
Αυτό που έκανε στην εντέλεια και δεν μπορεί κανείς να το παραγνωρίσει είναι ότι σήκωσε τους παίκτες από το πάτωμα στον… αέρα!
Πηγή: Contra
