Βραζιλιάνοι, αλλά από την Ευρώπη

Του Αντώνη Καρπετόπουλου

Σήμερα θα δούμε Σέρβους και Καμερουνέζους να συγκρούονται χωρίς κανένα περιθώριο απώλειας βαθμών: και για τους δυο το μουντιάλ αρχίζει σήμερα. Θα δούμε ξανά την αρκετά καλά οργανωμένη κόντρα στην Πορτογαλία Νότιος Κορέα των Χουάνκ απέναντι στην Γκάνα που μόνο κακή δεν ήταν στο ματς με τους Πορτογάλους. Θα δούμε τον Κριστιάνο να προσπαθεί να στείλει σπίτι την Ουρουγουάη: πιστεύω πως επί τούτου οι Σουάρες, Νούνιες, Βαλβέρδε, Καβάνι, Μπεντακούρ κτλ θα έχουν πολλές αντιρρήσεις. Κυρίως όμως το πρόγραμμα έχει την δεύτερη εμφάνιση της Βραζιλίας.

Ξανά στη σκηνή

Η Βραζιλία του Τίτε, που άρεσε πάρα πολύ στην πρεμιέρα της απέναντι στην Σερβία, έχει σήμερα ένα ραντεβού με μια άλλη ευρωπαϊκή ομάδα – την Ελβετία. Μετά το πρώτο της ματς ο κόσμος στάθηκε στο πανέμορφο γκολ του Ριτσάρλισον και χάρηκε τις πολλές ευκαιρίες που έφτιαξαν και έχασαν οι Βραζιλιάνοι ειδικά στο δεύτερο ημίχρονο απέναντι σε μια ομάδα με γνωστούς παίκτες και πολλές δυνατότητες. Όμως δεν είναι τόσο η προβλεπόμενη επιθετική πολυφωνία, αυτό που μπορεί να δώσει στη Βραζιλία τον παγκόσμιο τίτλο. Αν οι οπαδοί της Σελεσάο μπορούν βάσιμα να ελπίζουν ότι θα την ξανά δουν στο θρόνο της παγκόσμιας πρωταθλήτριας αυτό κατά τη γνώμη μου έχει να κάνει αυτή τη φορά με την εξαιρετική της άμυνα – μια από τις καλύτερες που έχουμε δει σ’ αυτό το τουρνουά. Μια άμυνα με γνωστούς παίκτες (Ντανίλο, Αλεξ Σάντρο, Μαρκίνιος, Τιάγκο Σίλβα και Καζεμίρο), αλλά και με μηχανισμούς και τρόπους που το 2018 πχ έλειπαν.

Στέκομαι κυρίως στο ζήτημα των μηχανισμών. Η ιστορία των αποτυχιών της Βραζιλίας στα παγκόσμια κύπελλα μετά το 2002, όταν και για τελευταία φορά στέφθηκε πρωταθλήτρια κόσμου, έχει να κάνει κυρίως με το γεγονός ότι προσπαθεί να παίξει ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, χωρίς την κατάλληλη αμυντική οργάνωση: για την ακρίβεια στα παγκόσμια κύπελλα αυτά (ειδικά στην Ρωσία) έμοιαζε σαν να παίζει με χειρόφρενο, δηλαδή να μην θέλει να ανοίξει το ρυθμό των παιγνιδιών ευελπιστώντας πως έτσι οι καλοί της αμυντικοί δεν θα έχουν πρόβλημα και ότι θα μπορούσαν να κάνουν ένα είδος αμυντικής αυτοδιαχείρισης. Να τα βγάλουν δηλαδή πέρα μόνοι τους, γιατί είναι καλοί.

Οι αλλαγές της Σελεσάο

Η Βραζιλία άλλαξε πολύ για πρώτη φορά το 1990, μετά την αποτυχία της στα παγκόσμια κύπελλα του 1982 και το 1986 όπου εμφανίστηκε με επιθετικές dream team. Το 1990, στο μουντιάλ της Ιταλίας, η προσπάθεια της ήταν τελείως αποτυχημένη διότι ο τότε προπονητής της, ο Σεμπαστιάο Λαζαρόνι, ως ιστορικός εχθρός του Σαντάνα και του Τζόκο Μπονίτο, είχε βιαστεί να μάθει στους παίκτες της πάρα πολλά που δεν ήξεραν. Η Βραζιλία των πέντε αμυντικών έχασε από την Αργεντινή του Μαραντόνα στους 16 και έφυγε νωρίς. Επέστρεψε όμως θεαματικά το 1994 και βγήκε παγκόσμια πρωταθλήτρια, όχι τόσο χάρη στον Ρομάριο και τον Μπεμπέτο όπως ο κόσμος νομίζει, αλλά γιατί η άμυνα της με τους Αλνταΐρ, Μάρσιο Σάντος, Μπράνκα, Ζορζίνιο, προστατευμένη από τους Ντούνγκα και Μάουρο Σίλβα, δεν δεχόταν γκολ. Αυτή τη συνταγή προσπάθησε να την επαναλάβει στα τρία τελευταία παγκόσμια κύπελλα με τραγικά όμως αποτελέσματα.

Οι αμυντικοί δεν λείπουν, αλλά…

Στη Νότιο Αφρική έχασε από τους Ολλανδούς με 2-1 κι ενώ είχε προηγηθεί με τον Ρομπίνιο στο 10΄με 1-0. Στη Βραζιλία το 2014 διασύρθηκε από τους Γερμανούς και στη Ρωσία, τέσσερα χρόνια πριν, έχασε κι αποκλείστηκε από το Βέλγιο. Το κοινό σε αυτές τις αποτυχίες είναι ότι οι προπονητές της ζητούσαν από τους ποδοσφαιριστές της άμυνας (βάζω μέσα και τα καλά αμυντικά χαφ) να ανταποκριθούν στην ανάγκη, χωρίς μεγάλες βοήθειες από όσους αγωνίζονται μπροστά τους και χωρίς σχέδιο. Υπήρχαν στην ενδεκάδα απλά καλοί παίκτες, χωρίς όμως πλάνο και συχνά και χωρίς κάποιου τύπου σπουδαία διάθεση να παίξουν άμυνα αφού ειδικά οι ακραίοι μπακ δεν έβλεπαν την ώρα να φύγουν μπροστά.

Το 2002 για να απελευθερώσει τους Καφού και Ρομπέρτο Κάρλος ο Φελίπε Σκοράρι έπαιξε με τρεις κεντρικούς αμυντικούς. Αυτό έκτοτε δεν ξανάγινε. Το 2010 υπήρχαν στην ενδεκάδα ο Λούσιο και ο Ζουάν, αλλά ο Μαϊκόν και κυρίως ο Ντάνι Αλβες το μυαλό το είχαν στην επίθεση – ο δε Μέλο ήταν τόσο μέτριος ώστε στο ματς με τους Ολλανδούς πανικοβλήθηκε και αποβλήθηκε. Το 2014 η άμυνα ήταν εξ αρχής βασανιστήριο για όσους είχαν την ατυχία να την αποτελούν διότι ο Σκολάρι, για να λύσει το πρόβλημα της έλλειψης σέντερ φορ, έβαζε μέσα όποιο κυνηγό είχε – οι διάφοροι Χουλκ, Οσκαρ, Φρεντ, Μπερνάρ, Νεϊμάρ κτλ δεν γυρνούσαν ποτέ. Κυρίως σε όλες αυτές τις ομάδες δεν υπήρχαν μηχανισμοί αλληλοκάλυψης, η άμυνα ήταν κάτι σαν πατριωτικό καθήκον κι αν ένας από τους βασικούς έλειπε σε ένα κρίσιμο ματς το ντόμινο κατέρρεε θεαματικά.

Έτσι το 2014 αρκούσε η απουσία του Τιάγκο Σίλβα για να ρθει ο διασυρμός από τη Γερμανία και το 2018 στο παιχνίδι με το Βέλγιο πληρώθηκε πολύ ακριβά η απουσία του Καζεμίρο. Στις τελευταίες ομάδες της Βραζιλίας ο κάθε αμυντικός έπαιζε με βάση όσα του είχαν μάθει οι προπονητές του: δεν υπήρχαν ρόλοι, αποστολές, τρόποι, αλλά μόνο παίκτες που συμπεριφέρονταν με βάση τα χαρακτηριστικά τους. Στην επίθεση αυτό είναι απλό. Στην άμυνα όχι. Η καλή άμυνα δεν εξαρτάται από το ποιοι βρίσκονται στο γήπεδο, αλλά από το αν οι παίκτες έχουν γνώση του μηχανισμού – αλλιώς κάθε φορά που αλλάζει ένας παίκτης αλλάζουν όλα. Ο Φερναντίνιο πχ, που στο ματς με το Βέλγιο προσπάθησε να αντικαταστήσει τον Καζεμίρο έχει άλλα χαρακτηριστικά από αυτόν. Κι αγχώθηκε τόσο ώστε πέτυχε εκείνη τη μέρα και αυτογκόλ.

Καλύτερη αμυντική οργάνωση

Αυτή τη φορά έχω την αίσθηση ότι υπάρχει καλύτερη αμυντική οργάνωση και όχι απλά μια ομάδα με καλούς αμυντικούς. Το γιατί είναι απλό: ο Τίτι είναι μετά τον Σαντάνα ο πρώτος προπονητής που βρίσκεται στον πάγκο της Βραζιλίας για δεύτερο σερί μουντιάλ κι είναι ένας προπονητής του καιρού μας – οι προπονητές του καιρού μας ξέρουν πρώτα από όλα να φτιάχνουν άμυνες. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές του παιχνιδιού των Βραζιλιάνων με τη Σερβία έχει να κάνει με τη συμπεριφορά του τραυματία Ντανίλο στο τέλος του παιχνιδιού. Παρότι πονάει ο δεξιός μπακ μένει στη θέση του για να καλύψει το χώρο με την παρουσία του. Πέρα από τον όποιο ηρωισμό του, η απόφαση του αυτή δείχνει ότι έχει στα υπόψη του πως δεν μπορεί να απουσιάζει από το μηχανισμό. Έστω και κουτσός πρέπει να βρίσκεται εκεί, γιατί έτσι προβλέπεται. Αυτού του είδους την νοοτροπία σε βραζιλιάνικη εθνική ομάδα έχω να την δω χρόνια. Κι επειδή θυμάμαι το πόσο ωραίο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο έπαιξαν οι Βραζιλιάνοι αμυντικοί το 1994 λέω πως αν αυτό το δούμε και τώρα, μπορεί η Βραζιλία να επιστρέψει στο θρόνο. Διότι φέτος, με ή χωρίς τον Νεϊμάρ, που μάλλον φτηνά την γλύτωσε, όλα τα υπόλοιπα σε αυτή την ομάδα είναι πολύ βραζιλιάνικα. Δηλαδή πολύ καλά.